“Gündəm xəbər” düşmən ölkəyə mal daşınan marşrutların və işbazların izinə düşdü...

Dəmir yolu vasitəsilə Gürcüstana daşınan yüklərin “Böyük Kəsik” sərhəd məntəqəsində ciddi yoxlanışı öz nəticələrini verməkdədir. Yüklərin Gürcüstandan Ermənistana daşındığı versiyası yoxlama aparan qurumların rəsmi bəyanatlarında olmasa da, digər mənbələr hesabına öz təsdiqini tapıb. Sərhəd məntəqəsindəki ciddi yoxlama proseslərinə başlanılması qısa müddətdən sonra Ermənistanda neft məhsullarının yüksək faizlə artmasına səbəb oldu. Deməli, həqiqətən də Azərbaycandan tranzit ölkə kimi istifadə olunaraq, yaxud da elə məmləkətimizdə istehsal olunan yanacaq materiallarının Gürcüstan vasitəsilə Ermənistana daşındığı barədə söylənilənlər həqiqət imiş. Bu minvalla yaxın gələcəkdə Ermənistanda yanacaq ehtiyatının tükənəcəyini və bu ölkənin iqtisadiyyatında bahalaşmanın, infilyasiyanın şahidi ola biləcəyik.
Lakin bir məsələ hələ də gündəmdən düşməyib: Ermənistana neft və neft məhsulları, taxıl və taxıl məhsulları, yüngül sənaye malları təkcə Gürcüstan xəttiləmi daşınırdı? Məsələ ilə bağlı kifayət qədər məlumatlı olan mənbənin dediyinə görə Ermənistan 3, bəzən də 4 istiqamətdə neft məhsulları almaq imkanına malikdir. Maraqlıdır ki, mənbənin məlumatına inansaq, Ermənistana yüklərin 3 istiqamətdə ötürülməsinin hər birində Azərbaycanda olan bəzi şirkətlər və “iş adamları” başlıca rol oynayırlar.
Bu istiqamətlər Azərbaycan–Gürcüstan–Ermənistan, İran–“DQR”–Ermənistan, Azərbaycan–İran–Naxçıvan–Ermənistan və s.dir. Onu da qeyd edək ki, mənbə bu istiqamətlərin hər birində Azərbaycanın tranzit ölkə rolu oynadığını deyir və ən başlıcası, bu qanunsuz biznesin tərəfi kimi çıxış etməsini vurğulayır.

“DQR”-də qiymətlər niyə artmadı?

Məlumat üçün onu da qeyd edək ki, Ermənistanda yanacağın artması barədə məlumatlar bu ölkənin informasiya agentlikləri vasitəsilə yayılsa da hələlik qondarma “DQR”-də neft məhsullarının qiymətində artımın müşahidə edildiyi barədə məlumatlar yoxdur. Bu isə o deməkdir ki, Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində kök salmış separatçı qruplar təkcə Ermənistan vasitəsilə yanacaq əldə etmirlər. “DQR”-in separatçı başbilənləri yaxşı anlayırlar ki, Ermənistanın özündə yanacaq məhsullarına kifayət qədər tələbat var. Odur ki, onlar bu məhsulları tamam kənar xətlə əldə edirlər. Buna sübut kimi “DQR”də yanacaq məhsullarının Ermənistandan bir neçə dəfə ucuz olmasını misal göstərmək olar.

“Qara bazar”ın “qara işbazları”

Mənbənin verdiyi məlumata görə, Ermənistana neft ötürməkdə Azərbaycan – İran – “DQR”in bəzi “işgüzar adamları” önəmli rol oynayırlar. Biznesin mənbəyi Azərbaycandan başlayır. Ölkəmizdən İrana və yaxud, buradan da Naxçıvana daşınmaq üçün gizli neft alveri gedir. Həmin neft məhsulları İran ərazisindən “Xudafərin” körpüsü vasitəsilə “DQR”-ə ötürülür.
Bunlar, dövlət sərvəti kimi oğurlanmış həmin neft məhsullarıdır ki, separatçı rejimin nəzarətində olan ərazilərdə 850 manata realizə olunur. “Qara bazar”ın “qara iş adamları” yaxşı anlayırlar ki, oğurlanan xam nefti və neft məhsullarını hansı ölkədə leqal şəkildə satmaq mümkündür. Oğurluq məhsullar yalnız nəzarətdən kənar ərazilərdə satıla bilər. Leqal şəraitdə alver getsəydi, bu halda onların biznesinin qanundan kənar olması aydınlaşacaqdı.

Erməninin azərbaycanlı şəriki
Mənbə iddia edir ki, azərbaycanlı “qara iş adamlarının” da daxil olduğu “qara bazar”da milyonlarla ABŞ dolları dövriyyədə olur. O qeyd edir ki, Azərbaycandan çıxarılan xam neft məhsulları Təbriz şəhərinin neftayırma zavodunda benzinə və dizel yanacağına çevrilərək “DQR”-ə daşınır.
Bu məlumatı yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, bir sıra reallıqlarla tutuşduraraq düzgün hesab etmək olar. Məsələn, əgər Ermənistanda neftin qiyməti bahalaşmışdısa, bunu “DQR”də də müşahidə etməli idik. Yaxud da, İran son dövrlər Ermənistana neft ixracını azaltmışdısa, bunu “DQR”ə də tətbiq etməli idi. Lakin “DQR”də neft məhsullarının qiymətinin sabit qalması onu deməyə əsas verir ki, burada istifadə edilən benzin və dizel yanacaqları “qara bazar”dan əldə olunur.
Digər bir ehtimal isə ondan ibarətdir ki, Azərbaycanın ən iri neft məhsullarının satışı ilə məşğul olan şirkətlərinin himayəsində olan “qara iş adamları” Türkmənistandan, Qazaxıstandan, eləcə də İranın özündən xam nefti alıb, onu Təbriz şəhərindəki neftayırma zavodunda emal edir və buradan “DQR”ə satır.
“Qara bazar”ın tərkibinə daxil olan azərbaycanlı “iş adamlarının”, əslində isə ermənilərlə şərik olanların bu cür qeyrətsiz və namussuz iş tutmaları ağrıdıcı faktorlardandır.

Separatçı ordunun texnikasını bizim yanacaq hərəkətə gətirib
Belə ki, indi Azərbaycan dövlətinə beynəlxalq aləmdə meydan oxuyan istər Ermənistan, istərsə də “DQR”in ordu kontingenti məhz bizim “qara iş adamlarının” sayəsində hərəkətə gəlir. Dağlıq Qarabağdakı 13 minlik separatçı ordu onun tabeçiliyində olan zirehli maşınlar, tanklar azərbaycanlı iş adamlarının sayəsində hərəkətə gəliblər. İşğal olunmuş ərazilərdə maşınları ilə şütüyən “generalları” Azərbaycan neftinin, yaxud da onun vətənpərvərliyi olmayan, yalnız qazanc əldə etmək məqsədi güdən “qara iş adəamlarının” sayəsində hərəkət edirlər. Üstəlik dövlətçiliyimiz əleyhinə əməllər törədirlər.
Qondarma respublikanın elə bu sayaq təşkil olunmuş siyasi dariəsi də öz maşınlarına bu benzini tökürlər. Belə bir dəhşətli mənzərənin üzə çıxması Qarabağ uğrunda savaşdığımız anda da hər iki tərəfin zirehli texnikasının Azərbaycan nefti sayəsində hərəkətə gəldiyini təsdiqləyərək ortaya qoyur.

“DQR”-ə təkcə neft satılmır
Azərbaycan ərazisindən Ermənistan və İran vasitəsilə “DQR”ə taxıl da, un da, yüngül sənaye malları da çatdırılır. Əgər biz yzxın keçmişimizə nəzər salsaq görərik ki, “DQR”in qoşun kontingenti 2003-cü ildə 1800 cüt, 2004-cü ilin mart ayına olan məlumata görə isə ordu üçün 1476 cüt ayaqqabı alınıb. Bu ayaqqabıların bir qismi Azərbaycanda istehsal olunub. Bir qismi isə ölkəmizdən tranzit kimi istifadə edilməklə “DQR”-ə daşınıb.
Azərbaycan əsgərləri, rəsmi məlumatlara görə, geyim sarıdan əziyyət çəkmir. Lakin hər bir əsgərlik dövrü keçmiş yaxınlarımız üçün xidmət zamanı 1 il ərzində öz vəsaitimiz hesabına neçə cüt ayaqqabı almağımızı gizlətməyə dəyməz. İqtisadiyyatı zor gücünə qurulan Ermənistana güvənən “DQR” separatçılarının qurduqları 13 minlik ordu kontingentini necə təchiz etmələri üzə çıxır.
Taxıl və taxıl məhsullarına gəldikdə isə, bir müddət öncə Ermənistan informasiya agentliklərinin verdiyi məlumata görə, burada da Azərbaycanda istehsal olunan mallar üstünlük təşkilat edir. Buna ayrıca bir yazıda toxunacağımızdan, sadəcə, Azərbaycan Ermənistana taxıl və un məhsullarının daşındığını qeyd etməklə kifayətlənirik.

Ermənistana daşınan benzin
Ermənistana daşınan benzin və dizel yanacağının müxtəlif yolları vardır. Gürcüstan istiqamətindən daşınan yüklər əsasən Poti limanında həyata keçirilir. Burada sistern – vaqonlar yüklənib, Ermənistana yola salınır. Bəzi Azərbaycan şirkətlərinin özlərini bu işdən xəbərsiz bilmələri gülünc görünür. Belə ki, neft məhsullarının daşınması ilə məşğul olan, “Azpetrol” Holdinqə daxil olan “Azərtrans” kompaniyasının adından danışanlar belə bir iddia irəli sürürlər ki, bu, heç cür mümkün deyildir. Lakin Poti limanında benzin və dizel yanacağı ilə yüklənən vaqon – sisternlərin kimlərə məxsus olduğu aydınlaşarsa, bu işi tutanlar bəlli olacaqdır.
Elə Ermənistan KİV-in verdiyi məlumat kifayət edir ki, Azərbaycanın Şəmkir və Gəncə əyalətlərindən torpaqlarımızı işğal etmiş qonşularımıza un ötürülməsini qabardaq. Əgər həmin un məhsullarının üzərində Şəmkir və Gəncədə istehsal olunduqları açıqca yazılırsa, bunu başqa istiqamətə yozmağa dəyməz.
Yanacaq və digər məhsulların İran – Naxçıvan – Ermənistan marşrutu ilə daşınması məsələsinə gəldikdə isə, ola bilsin ki, bəzilərində Muxtar Respublikanın ərazisindən şimal istiqamətlərində avtomobil yolunun olmaması sual yaratsın. Hərçənd, bu, düzgün qənaət sayıla bilməz. İndinin özündə də Naxçıvandan Ermənistana avtomobil yolu var. Buna misal olaraq, mərhum Heydər Əliyevin vaxtilə Naxçıvan ərazisində Robert Köçəryanla görüşünü yada salmaq kifayətdir. R.Köçəryan Naxçıvandakı görüşə məhz avtomobil yolu ilə gəlmişdi. Bu yolla da Ermənistana neft məhsulları satılır.
Gürcüstanla sərhəddə dəmiryolu xəttilə daşınan malların ciddi nəzarətə götürülməsi Ermənistana qarşı hərtərəfli təzyiqin edilməsini söyləməyimizə əsas vermir. Ən azından Naxçıvandan Ermənistana daşınan malların qarşısını almaq lazımdır, yaxud da İran vasitəsilə Ermənistana və “DQR”ə gizli şəkildə yanacaq məhsulları ötürən qrupu zərərsizləşdirmək gərəkir. Əgər bu, baş verərsə, ölkədə bir sıra sahələrdə dominantlıq edən iri iş adamlarının “qulbeçələrinin” hansı qeyri – qanuni işlərlə məşğul olduqları üzə çıxacaqdır. İstər Ermənistana, istərsə də DQR-ə yanacaq, ərzaq və yüngül sənaye məhsulları ötürən qrupun tərkibində azərbaycanlılar az deyildir. Həmin “azərbaycanlılar” məhz ölkəmizdəki iri iş adamlarının sayəsində və himayəsində bütün bu işləri görə biliblər.

Gəncənin xammalı, Ermənistanın çaxırı, konyakı
Ermənistan dünyaya ixrac etdiyi spirtli içkiləri ilə də məşhurdur. Spirtli içkilər sırasında konyak və çoxillik şərablar ön sırada durur. Görəsən, ardıcıl şəkildə, özü də böyük həcmdə ixrac edilən bu çoxillik şərablar üçün xammal haradan gətirilir? Əgər Ermənistanda istehsal edilən və spirtli içkilər üçün nəzərdə tutulan xammalın ehtiyatda olan həcmində nəzər salsaq, görərik ki, burada ixrac olunan hazır məhsullarla uyğunsuzluq var. Ehtiyatda olan xammal istehsal edilərək xaricə satılan içki məhsullarından qat – qat azdır.
Məlumat verilir ki, Ermənistana Gəncədən taxıl və un məhsulları ilə yanaşı, spirtli içkilərin istehsalı üçün nəzərdə tutulan xammal da ötürülür. Belə ki, Gəncədə 20 – 30 illik şərablar anbarlara yığılmışdı. İndi onların taleyilə maraqlansaq, görərik ki, arada heç nə yoxdur. Həmin şərablar xammal şəklində Ermənistana daşınır. Ermənilər isə həmin xammalı konyaka və çaxıra çevirərək, çoxillik məhsul kimi olduqca baha qiymətə xaricə satır və bundan külli miqdarda gəlir əldə edirlər.

Azərbaycandakı erməni “seti”
Uzun müddət işğalçı siyasət yürütmüş ermənilərin Azərbaycanla əlaqələrinin kəsildiyini demək çətindir. Ermənilər müxtəlif yollarla Azərbaycana gəlib çıxırlar. Belə üsullardan biri də xarici ölkələrdəki şirkətlərdə payçı olan ermənilərin Azərbaycana investisiya yatırmasıdır. Məsələn, Kanadanın “Sisi” firması Ermənistana neft daşınmasında maraqlıdır. Niyə? Çünki bu firmanın başında ermənilər durur.
Onlar Kanada şirkəti adı altında fəaliyyət göstərsələr də Azərbaycandan çıxardıqları neft Ermənistana ötürürlər.
Ermənilərin Azərbaycanda kök salması digər bir vasitə ilə də həyata keçirilir. Onlar respublikamızın ayrı – ayrı infrastrukturlarında özlərinin kiçik də olsa “set”lərini yarada biliblər. Həmin “set”lər hal – hazırda da fəaliyyət göstərir. Belə qurumların yaradılmasında məqsəd ayrı – ayrı infrastrukturlarda təmsil olunmaq, eyni zamanda, burada baş verənlərdən xəbər tutmaqdan ibarətdir.
Ermənilər “qara bazara” aid qanunsuz biznesdə iştirak edirlər. Narkotikadan tutmuş dini sahəyə qədər, hamısında erməni “set”i var. “Set”ə xidmət edənlər erməni əsillilərdən və təəssüflər olsun ki, eyni zamanda azərbaycanlılardan ibarətdir. Onlar bugünə qədər “Hayastan” cəmiyyətinə də yardımlar köçürürlər. Bəlkə də bu “set”lərin əksər hissəsini zərərsizləşdirmək mümkündür.
Lakin Azərbaycanda elə dəhşətli bir erməni “set”i var ki, onu sıradan çıxarmaq mümkün deyil. Bu “set”ə daxil olanlar dövlət strukturlarında təmsil olunurlar. Həmin “set”in müxalifətdə də nümayəndələri var. Əsasən neft məhsulları biznesilə məşğul olurlar. Bu günə qədər müxalif partiya nümayəndələrinin neft məhsullarının Ermənistana daşınması ilə bağlı ciddi və rəsmi bəyanat ortaya qoymaması məhz bu səbəbdəndir. Yalnız AMİP-i bu işdə istisna etmək olardı. Lakin AMİP-çilər də yalnız Azərbaycan neftindən gələn gəlirlə maraqlanıblar. Onların Ermənistana satılan neft məhsulları ilə bağlı rəsmi bəyanatları yoxdur. Çünki erməni “set”inə daxil olan müxalifət nümayəndələri bu biznesdən kiçik də olsa pay alırlar.

Çinarə VÜQAR