Arif Paşa: “Qarabağ məsələsinin həlli Azərbaycanın mövcudluğu məsələsidir”

Laçın polkunun sabiq komandiri, siyasi məhbus həyatı yaşamış Arif Paşa ilə müsahibəni təqdim edirik.

- Arif bəy, Ermənistan ordusu cəbhə bölgəsində Azərbaycanın mülkü əhalisini və yaşayış obyektlərini atəşə tutmaqda davam edir. İndi cəbhədə yaranan durumu necə qiymətləndirirsiniz?

- Vəziyyət belədir ki, Azərbaycan ordusu hazırda erməni tərəfinin hərbi hədəflərini vurur. Söhbət erməni ordusunun Azərbaycanın mülkü əhalisinə və yaşayış məskənlərini hədəfə alan atəş nöqtələrinin susdurulmasından gedir. Azərbaycan ordusu qanunsuz olaraq işğal edilən ərazilərdə məskunlaşan erməni mülkü əhalisini hədəfə almır. Erməni ordusu isə bunun əksinə olaraq mülkü əhalini hədəfə alaraq soyqrım siyasətini hərbi aspektdə davam etdirməyə çalışır. İndi bu durum cəbhənin xarakterik cəhətidir.

İkincisi, Azərbaycan bütün resurslar - hərbi, insani və iqtisadi resurslar baxımından Ermənistandan çox irəlidir. Bu mənada hərbi addımların təzələnməsi Azərbaycanın qələbəsinə aparan yol ola bilər. Hesab edirəm ki, məsələyə bu cür yanaşmaq lazımdır.

- Tərəflər aprelin 5-də atəşi dayandırmaq barədə razılığa gəldi. Ancaq buna rəğmən erməni işğalçı ordusu aramsız atəş açmaqda davam edir, iri çaplı silahlardan, artilleriya qurğularından istifadə etməkdən çəkinmir. Bu vəziyyəti nə ilə nəticələnə bilər?

- Birincisi və ən vacibi odur ki, Azərbaycan dövlətinin əraziləri Ermənistan tərəfindən işğal edilib, onun ərazilərində separatizm siyasəti aparılıb. Beynəlxalq hüquqa və qanuna görə, biz torpaqlarımızı işğalçı və terrorçulardan təmizləmək, intervesiyadan qorumaq haqqımız var.

İkincisi, erməni ordusu cəbhədə Azərbaycanın dinc və silahsız vətəndaşlarını atəşə tutur, mülki obyektləri dağıdır. Bu mənada Azərbaycanın ərzi bütövlüyü və dövlətin təhlükəsizliyi baxımından da dövlət hərbi əməliyyatlara başlayaraq bu təhlükələrin qarşısını almaq hüququna malikdir. Dünyanın heç bir ölkəsində və beynəlxalq qurumunda mülkü əhaliyə atəş açılması, evlərin dağıdılması və silahsız insanların öldürülməsinə bəraət verilə bilməz.

- İndi Azərbaycan ordusu daha çox müdafiə mövqeyində durub. Cəbhədə indiki həssas dönəm də hərbi əməliyyatların başlaması ehtimalı hansı dərəcədədir?

- Mən hesab edirəm ki, hazırda Azərbaycan ordusunda ciddi subordinasiya var. Ordunun təminat və təchizatı əvvəlki illərlə müqayisədə xeyli yaxşılaşıb. Bu illər boyu Azərbaycanda mükəmməl, nizam-intizamlı ordu formalaşıb. Digər tərəfdən, Ermənistan siyasi rəhbərliyi Azərbaycana münasibətdə ortaya qoyduğu vazkeçilməz prinsip var-Dağlıq Qarabağla Azərbaycan arasında münasibətlər heç vaxt şaquli ola bilməz. Başqa sözlə, Azərbaycanla Qarabağ münasibətləri üfüqi müstəvidə mümkündür. Yəni Ermənistan artıq öz sözünü deyib. Ermənistan Dağlıq Qarabağı geri qaytarmayacağı mövqeyini qətiyyətlə ifadə edib. Odur ki, danışıqlar prosesindən ciddi nəticə gözləmirəm. Erməni iddiasına görə, Qarabağla Bakı arasında münasibətlər bərabərsəviyyəli ola bilər. Belə olan halda danışıqlar aparmağın, Beynəlxalq təşkilatların vasitəçiliyi ilə hansısa sülh prosesinə nail olmaq ehtimalını görmürəm. Ermənistan BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsini, eləcədə ATƏT və Avropa Şurasının qərarlarını yerinə yetirməyib. Deməli Azərbaycan milli iradəsinə söykənərək əbədi ərazisi olan düzən və Dağlıq Qarabağı geri qaytarmaq haqqında düşünməli, səmərəli fəaliyyət ortaya qoymalıdır.

Hərbi əməliyyatlar məsələsinə gəldikdə hesab edirəm ki, beynəlxalq münasibətlər sistemində buna əngəl törədən müəyyən nüanslar var. Amma hərbi nöqteyi baxımından Azərbaycan ordusunun addımlar atması və qələbə əldə etməsi imkanları hədsiz dərəcədə böyükdür.

- Uzun illər cəbhədə olmuşunuz, Laçın polkuna komandirlik etmişiniz. Necə düşünürsünüz 2-5 apreldə erməni ordusuna tutarlı zərbə endirə bilmişikmi?

- Hesab edirəm ki, siz qeyd etdiyiniz məqam Azərbaycan ordusunun tarixində şərəfli hadisə kimi qeyd olunmalıdır. Ordu sübut etdi ki, istənilən an öz vətən torpaqlarını qorumaq əzmindədir və lazım olan anda düşmənə qalib gəlmək imkanındadır. Təbii ki, bu hadisələrdə ordu öz gücünü nümayiş etdirdi. Xalqımız da göstərdi ki, ordunu bütün varlığı ilə müdafiə edir. Ölkədə yüksək vətənpərvərlik ab-havası yarandı. Bu əsas amillərdən biri idi.

- Aprelin 5-də Azərbaycan və Ermənistan Moskvada atəşi dayandırmaq barədə razılığa gəldi. Bundan sonra erməni tərəfi sanki taym-aut götürdü və bir neçə gündən sonra atəş açmağa başladı. Sizcə, bu nə ilə bağlıdır?

- Ermənilər tarixən özlərinin qanı üzərində dünya ictimaiyyətində özlərinə qarşı müsbət rəy yaratmaq istəyiblər. Onlar qırğınlar, qanlar üzərində beynəlxalq ictimaiyyətin vasitəsi ilə təbliğatlarını qurmağa çalışıblar. Siz gördünüz ki, aprelin

əvvəllərində üzdəniraq prezident Sarkisiyan bəyan etdi ki, Ermənistan güzəştlərə hazırdır. Belə ifadə işlətsə də, atəşkəs bərpa ediləndən sonra tam fərqli mövqe sərgilədi. Biz bunu zaman-zaman müşahidə etmişik. Erməni xisləti, mahiyyəti əslində budur. İkincisi, qarşıda duran tərəf zəif olsa da, özünü iddialı aparmalı, başından yekə bəyanatlar verməlidir.

- O da, bəllidir ki, regionda regional oyunçular, eyni zamanda beynəlxalq güclər var. Hansı ki, onlar dünyanın istənilən nöqtəsində baş verən proseslərə hansısa şəkildə təsir edə bilirlər. Sizcə, onların Qarabağ münaqişəsinə münasibəti necədir və Azərbaycan onları nəzərə almadan addımlar ata bilərmi?

- Dünyada qüvvələr balansı elədir ki, Ermənistanı müdafiə edən dövlətlər kimi Azərbaycanın yanında olacağını ifadə edən dövlətlər də var. Məsələn, İranı götürək. Burada milyonlarla türk yaşayır və onların İran ictimai rəyinə təsir etmək imkanları mövcuddur. Qərbdə də belədir. Bilirsinizmi, məşhur bir ifadə var: siyasətin sonu silahların üzərində həll edilir. Dünya hər zaman qalib gələnin yanında olur. Azərbaycan ordusu qalib gələcəksə, inamlı olacaqsa, sizi inandırıram ki, sonda hər kəs Azərbaycan dövlətinin yanında olacaq. Hətta bizə əks fikirdə olanlarda Azərbaycanın tərəfdarına çevriləcək. Dünya qalibi müdafiə edir, məğlubun sahibi ortaya çıxmır. Odur ki, uğurlu addım və hərəkətlərimizlə əleyhimizə olanları da sonda tərəfdarımıza çevirə bilərik. Burada bir məqamı xüsusilə qeyd etmək istəyirəm. Bildiyiniz kimi bir çox mərkəzlərin və qüvvələrin Azərbaycana mənfi münasibəti var və bu haqda mətbuat zaman-zaman yazır. Onlar həm də Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən istifadə edərək təzyiqlər göstərirlər. Bu problemin həlli onların Azərbaycana qarşı neqativ münasibətinin də qarşısını alacaq. Qarabağ məsələsinin həlli Azərbaycanın mövcudluğu məsələsidir. Azərbaycan üçün əsas kriteriya ancaq xalqımız və milli iradəmizdir.

- Azərbaycan ordusu bu gün işğal edilən tarixi ərazilərimizdə hərbi əməliyyatlar aparıb bu torpaqları azad etmək imkanlarına malikdirmi?

- Bəli, mən hesab edirəm ki, ordumuz güclüdür, burada subordinasiya qaydalarına, nizam-intizama ciddi əməl edilir, ordunun təchizat işləri yüksək səviyyədə qurulub. Ordumuzda həm də qələbəyə inam, yüksək vətənpərvərlik əhvalı var. Bütün bunlar qələbə əldə etmək üçün vacib faktorlardır. Bu mənada hesab edirəm ki, Azərbaycan ordusu işğal edilən əraziləri geri almağa malik və qadirdir.

- Sizin bir müddət əvvəl Azərbaycandan getdiyiniz haqda xəbərlər yayılmışdı. Bu məsələyə aydınlıq gətirə bilərsinizmi?

-Bəli, mən bir müddət Rusiyada oldum. Rusiyaya getməyim daha çox sosial problemlərin həlli ilə bağlı idi. Burada özümə münasib bir iş tapa bilmədim. Bu

səbəbdən də, Rusiyanın Tumen şəhərinə getməli oldum. Orada bir müddət çalışdım. Hazırda Bakıdayam. Yenidən başqa ölkəyə gedib-getməyəcəyim haqda hələlik bir söz deyə bilmərəm. Əlbəttə, Azərbaycanda bizə iş tapılmaması əslində dəhşətli şeydir.

- Uzun illər AXCP sıralarında olmusuz, hərəkatın yaradıcılarından birisiz. Sizcə, niyə AXCP ətrafında hər zaman qalmaqallar baş verir?

- Taleyimin bir hissəsi AXC və partiya ilə bağlı olub. Azərbaycanın gələcəyində də, bu günündə də AXCP mübarizəsi ilə layiq olduğu yerdə olmalıdır. Etik baxımdan keçmişimdə birgə addımladığımız yoldaşlarımla bağlı nəsə tənqidi fikir söyləmərəm. Həmisə AXCP-nin Azərbaycanın siyasi meydanında hörmətli olmasını istəmişəm. Partiyalar arasında sivil münasibətlərin formalaşması gələcəyimiz üçün lazım və gərəklidir. Siyasətdə olan hər bir kəsin- İlham Əliyevin, İsa Qəmbərin, Əli Kərimlinin, Lalə Şövkətin və başqalarının arasında sağlam və sivil münasibətlərin olması ölkənin inkişafına xidmət edərdi. Təəssüf ki, Azərbaycan iqtidarı və müxalifəti arasında qarşılıqlı münasibətlər illər boyu yerində sayıb. Mənə elə gəlir ki, münasibətlərin bu cür gedişi nə vaxtsa kifayət qədər ciddi problemlər yarada bilər. Azərbaycanın gələcəyi naminə bu münasibətlərə yenidən baxılmalı və butun sivil dövlətlərdə olduğu kimi, Azərbaycanda da siyasi münasibətlər sistemi normal, sağlam, ölkənin gələcəyinə və inkişafina xidmət edən məcraya yönəlməlidir. Siyasilərin bir-birinə münasibəti şəxsi fikirlər, mövqeler üzərində deyil, ölkənin inkişafı, gələcəyinin normal təmin olunması ideyası üzərində qurulmalıdır.

Nemət Orucov

gundemxeber.az