Ictimai fəal Raul Qurbanov səhiyyə sistemində olan problemlərdən “Gündəm Xəbər”ə danışdı.

-Raul bəy sosial mediada təhsil və səhiyyəylə bağlı tənqidi fikirlər bölüşürsünüz. Deyə bilərsinizmi, Azərbaycan səhiyyəsində əsas problemlər nədən ibarətdir?

– Azərbaycanın səhiyyə sistemində kifayət qədər problemlər vardır. Sualınıza cavab verərkən haradan başlamağı doğrudan müəyyənləşdirməkdə çətinlik çəkirəm. Pulsuz tibbi xidmətləri olan bir sistemdə bütün xidmətlərin qeyri-rəsmi ödənişlərlə həyata keçirilməsi hər gün minlərlə qanun pozuntusu deməkdir. Mahiyyətinə vardıqda isə nə tibb personalını, nə də onların xidmətlərindən istifadə etməyə məcbur olan vətəndaşları qınamaq olur. Məncə ən böyük təzad da elə burdadır. 2008-ci ildə səhiyyə nazirinin əmrilə pulsuz tibbi xidmətə keçidin praktikada işləməməsi daim tibb personalıyla vətəndaşın üz-üzə qalmasıyla nəticələnmişdir. Digər tərəfdən minimum əmək haqqı səviyyəsində maaş alan həkimlər güzəranlarını təmin etmək üçün xəstələrdən pul istəmək məcburiyyətindədirlər. Son illərin ən qabarıq tendensiyalarından biri həkimlərin dərman təchizatçıları ilə sövdələşərək konkret preparatları reseptlərə daxil etmələridir. Bu zaman nəzərə alınmır ki, bu preparat doğurdan da lazımdırmı? Razılaşdırılmış preparatların reseptlərə daxil edilməsi müqabilində isə həkimlərə komissiya haqqı təklif olunur. Bu halların qarşısının alınması ilə bağlı cəhdlər olsa da, problem tam həll olunmayıb və təchizatçı şirkətlərin nümayəndələrini xəstaxanalarda tez-tez görürük.

-Necə fikirləşirsiniz, hansı addımlar atmaq olar ki, qeyd etdiyiniz problemlər aradan qalxsın?

– Problemlər sadalanırsa deməli onlar həll edilməlidir ki, bu maneəylə rastlaşmayaq. Ən azı respublika əhəmiyyətli xəstəxanalarda elekton uçot, xəstəlik tarixçələrinin elektronlaşması və rəqəmsal arxivləşdirilməsi, elektron reseptlər yazılmasına keçid vaxtı çoxdan çatıb. Bütün dünya artıq tam elektronlaşmış səhiyyə sistemi modelinə keçidə qədəm qoyub. Azərbaycan praktikasında isə biz hələ ki, vahid resept formasına keçidi güclə təmin edirik. Tibbi sığorta poblemi həll edilməyincə vətəndaşla həkimin üz-üzə qalmasının hələ illərlə şahidi olmaqdan yaxa qurtara bilməyəcəyik.
Bir daha qeyd edim ki, biz hər gün qeyd edilən problemlərlə rastlaşırıq və səhiyyənin problemləri doğurdan çoxşaxəlidir, saymaqla bitməz. Poliklinika sisteminin demək olar ki, sıradan çıxması, sahə həkimlərinin formal fəaliyyəti, kadrların və tibb təhsilinin keyfiyyəti, ayrı-ayrı sahələr üzrə orta səviyyəli mütəxəsisslərin belə barmaqla sayılacaq qədər az olması, profilaktika tədbirlərinin olduqca aşağı səviyyədə təşkili, əhalinin sağlamlığının monitorinqi sisteminin demək olar ki, yoxluğu, səhiyyə idarəetməsinin sovet sistemi üzərində qurulması, pasiyent hüquqları və s. ciddi və fundamental problemlər sırasına aid etmək olar. Səhiyyəyə büdcədən ayrılan vəsaitlərin hamısı demək olar ki, tibb müəssisələrinin tikilməsi, təmiri, yeni avadanlıqların gətirilməsi və s.-ə sərf olunur. Bir məsələni də nəzərə almaq lazımdır ki, bütün bunlar sonda tibb xidmətinin əlçatanlığına və keyfiyyətinin yaxşılaşmasına xidmət etməlidir. Bu məsələlərlə bağlı isə rəsmilərin nikbinliyi ilə sadə insanların dəyərləndirməsi arasında çox böyük ziddiyyət var. Hansı tərəfin haqlı olduğuna qərar vermək üçün isə İran, Türkiyə, Rusiya, hətta Gürcüstana müayinə və müalicə üçün üz tutanların statistikasına nəzər salmaq lazımdır. Əsl göstərici isə budur.

Rahib Bəxtiyarov
gundemxeber.az