“Gündəm Xəbər”in müsahibi Vergi Ödəyicilərinin Hüquqlarının Müdafiəsi Mərkəzi İctimai Birliyinin sədri Nicat Nəzərovdur.

-Nicat bəy, Azərbaycanda ictimai təşkilatlar çoxdur. Sizin təşkilatınızın adı bir az spesifik görsənir. Açıqlama verə bilərsinizmi, bu nə ilə bağlıdır?

– Təşəkkür edirəm, konkret sual verdiyinizə görə. Bəli, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bir çox təşkilatların adı ümumi xarakterlidir. Lakin, bizim təşkilat konkret olaraq vergi ödəyicilərilə bağlı fokuslaşmışdır. Bu onunla bağlıdır ki, əvvəla vergi ödəyicilərinin, xüsusilə kiçik sahibkarların xeyli problemləri vardır və onlar peşəkar hüquqşünasla təmin olunmadığına görə öz hüquqlarını müdafiə etməkdə çətinlik çəkirlər. Yəni, kiçik sahibkarlar müxtəlif orqanlar tərəfindən tətbiq edilən yoxlamalar qarşısında sözün əsl mənasında nə edəcəklərini bilmirlər. Böyük holdinqlər peşəkar hüquqşünasla təmin olunduğundan lazım olduqda dərhal məhkəməyə müraciət edirlər. Eyni zamanda Azərbaycanda böyük holdinqlərin arxasında yüksək vəzifə sahibləri dayandığından onlar əlavə yoxlamalara çox az hallarda məruz qalırlar. Buna görə də ölkədə daha çox kiçik sahibkarlar müxtəlif hökumət strukturları tərəfindən yersiz yoxlamalara məruz qalırlar. Problemin digər tərəfi ondan ibarətdir ki, vergi yüksək olduğundan bütün vergi ödəyiciləri ikili mühasibatlıq sistemi ilə işləyirlər. Yəni vergi və sosial müdafiə ödənişləri 39% olduğundan həmin kommersiya müəssisəsi əməkhaqqını rəsmi sənədlərdə az göstərməyə məcbur olur. Bu zaman isə vergi müfəttişləri ilə qeyri-rəsmi razılaşaraq əlavə “haqq” verməyə məcbur olurlar.

-Təşkilatınızın qeyd etdiyiniz istiqamətlərdə əsas hədəfləri nədən ibarətdir?

– Qeyd edim ki, bizim təşkilat 2013-cü ildə iqtisadçıların da olduğu kiçik qrup tərəfindən yaradılıb və əsas hədəf vergi ödəyicilərinə yardım göstərməkdən ibarətdir. Biz təşkilatımızın sənədlərini peşəkar səviyyədə qanunvericiliyə uyğun hazırlayaraq Ədliyyə Nazirliyinə təqdim etmişik. Əsas məqsəd odur ki, qeydiyyatdan keçərək vergi ödəyicilərinə hüquqi yardım göstərək. Onların problemlərinin həlli istiqamətində ictimai vəkillik fəaliyyəti göstərək və onları qanunvericiliyin müddəalarıyla tanış edək. Bu isə bütövlükdə vergi ödənişlərinin artmasına, qeyri-qanuni pul yığmalaraınım azalmasına səbəb ola bilər.
Hamıya bəllidir ki, müxtəlif adlar altında sahibkarlardan və biznesmenlərdən pullar yığılır. Yaxın keçmişdə Avropa Oyunları zamanı əlavə ödənişlərə vergi ödəyicilərinin cəlb edilməsini müşahidə etmişdik. Bu kimi halların təkrarlanmaması üçün həqiqi maarifləndirilməyə ehtiyac vardır. Bu qrupdan olan insanlar hiss etsə ki, onları müdafiə edən belə bir ictimai təşkilat var, o zaman onlar da hüquqlarını tələb etməkdən çəkinməzlər. Azərbaycanda bilkə də, ən çox hüquqları pozulanlar sahibkarlar və ticarətlə məşğul olanlardır. Ona görə ki, onlar qanunların düzgün tətbiq edilməməsindən və ədalətli məhkəmə sisteminin olmamasından çəkinərək əllərində olanı itirməkdən qorxurlar. Buna görə də, vergi orqanları müfəttişləri, fövqəladə hallar nazirliyinin işçiləri, gigiyena və epidemiologya mərkəzinin nümayəndələri, icra hakimiyyəti və polis əməkdaşları heç səbəb olmadan biznes sektoruna müdaxilələr edirlər və vergi ödəyicilərini təzyiq altında saxlayırlar. Nəticə etibarilə həm korrupsiya halları artır, həm də azad sahibkarlıq imkanları azalır. Onsuz da məmurların yaratdığı monopoliyaya görə azad sahibkarlıq imkanları məhduddur.

Zöhrab Təmrazov
gundemxeber.az