Son günlərdə uzun illər gərgin münasibətləri ilə diqqət çəkən ABŞ-İran münasibətlərinin müsbətə doğru dəyişməsində müəyyən işartılar müşahidə olunur.

Xüsusən Barak Obama və Həsən Ruhani arasında 34 ildən sonra dövlət başçıları səviyyəsində baş tutan telefon danışığı buna sübutdur.

Paralel olaraq Amerikanın Yaxın Şərqdəki ənənəvi strateji tərəfdaşı İsrail ilə münasibətlərində isə soyuqlaşma hiss olunur. Görünəni odur ki, İrana tətbiq edilən sanksiyaların daha da sərtləşdirilməsinin tərəfdarı olan İsrail Amerika-İran münasibətlərinin yaxşılaşmasında müşahidəçi kimi qalmaq istəmir.

Həm də Obama administrasiyasının İsrailin İordan çayının Qərb sahilində yeni yaşayış məskənləri tikməsinə etiraz etməsi Netanyahu hökumətini iki ölkə münasibətlərinin gələcək perspektivləri ilə bağlı narahat etməyə bilməz.

Bununla bağlı fikirlərini Modern.az-a şərh edən politoloq Qabil Hüseynli hesab edir ki, Amerika-İran münasibətlərindəki pozitivlik gec-tez dalana dirənəcək. Politoloqun fikrincə, İran öz nüvə proqramı ilə bağlı heç bir güzəştə getməyəcək: “Məsələyə nikbin yanaşa bilmirəm. Çünki İran tərəfi “Altılıq” ölkələri ilə danışıqlarda kifayət qədər səmimiyyət nümayiş etdirmir. Ümumiyyətlə, onlar atom energetikasındakı tədqiqatlarını, uranın zənginləşdirilməsini davam etdirmək niyyətindədirlər. Rəsmi Tehran MAQATE təftişçilərinin belə obyektlərə buraxmayacağını bəyan edib. Amerikanın danışıqlarla bağlı müsbət siqnalların olmasını bildirməsi İran tərəfini danışıqlara ruhlandırmaq üçün atılan diplomatik gedişdir. Amma İranın danışıqlarla bağlı müsbət addım atmaması səbəbindən prosesin dalana dirənəcəyi ehtimalı yüksəkdir. İran bu məsələlərdə axıra qədər gedə bilməyəcək”.

Siyasi ekspert danışıqlardakı uğursuzluqların səbəblərindən biri kimi İranda real qüvvənin hərbi komandalıqda və dini liderlərdə olması ilə əlaqələndirib. “İran siyasi elitasında Nüvə proqramı ilə bağlı fikir birliyi yoxdur. Hərbiçilər, İran İslam İnqilabının Mühafizə korpusu, yarımhərbiləşdirilmiş “Bəsic” dəstələri, bir sıra ruhanilərlə birlikdə nüvə tədqiqatlarının davam etdirilməsini, “1 nömrəli şeytan” adlandırdıqları Amerika ilə danışıqların kəsilməsini istəyirlər. Ruhaniyə gəlincə, onun çox məhdud səlahiyyətləri var. Çünki ölkənin siyasi kursunu dini lider müəyyən edirlər”.

Qabil Hüseynli bu fonda Amerika-İsrail münasibətlərində hər hansı pisləşməni gözləmədiyini bildirib. Ekspertin fikrincə, Amerikadakı yəhudi lobbisi Obamaya belə bir imkan verməz. “İsrail nüvə silahına yiyələnməyə çalışmaqda ittiham etdiyi İrana qarşı sanksiyaların daha da gücləndirilməsini istəyir. Amma hesab etmirəm ki, yəhudi lobbisi Obamaya hərəkət sərbəstliyi versin ki, Amerika İranla münasibətlər qura bilsin. Obama gec-tez Respublikaçılar Partiyasının mühafizəkar hissəsi və yəhudi lobbisi ilə üz-üzə gələcək. Amerikanın xarici siyasət xəttində İsraillə gərgin münasibət qurmaq planları olmayıb”.