DAHA ÇOX “NƏQLİYYAT QOÇULARI” KİMİ TANINAN
NƏQLİYYAT MÜFƏTTİŞLƏRİ TƏHLÜKƏLİ QÜVVƏYƏ ÇEVRİLİR

Yarandığı gündən paytaxt və bölgələrdə daha çox qanunsuz əməlləri ilə ad çıxardan, sürücülərin qorxulu kabusuna çevrilən, Nəqliyyat Nazirliyinin “qoçu dəstələri” kimi məhşurlaşan nəqliyyat müfəttişləri haqqında çox yazılıb, çox deyilsə də, onların “şanlı əməllərinə” dur deyən tapılmır. Elə bir gün olmaz ki, nəqliyyat qoçuları hansısa bir növbəti “igidlikləri” ilə gündəmə gəlməsinlər. “Nəqliyyat müfəttişləri sürücünü döydü” kimi xəbərlər daha adiləşib. Əslində ölkənin nəqliyyat sistemində kifayət qədər çatışmamazlıqlar, özbaşnalıqlar olmasına baxmayaraq, Nəqliyyat Nazirliyi mövcud problemləri həll etmək əvəzinə bir dəstə qoçunu himayə etməklə sürücülərin vəziyyətini daha da ağırlaşdırır. Böyük qisim insanlar dolanacaq üçün şəxsi avtomobillərindən taksi kimi istifadə edirlər. Amma, nəqliyyat müfəttişləri onları qarabaqara izləyərək günlərini qara edirlər. Yekəxana, ədəbsiz, kobud təbiətli insanları sanki Nəqliyyat Nazirliyi xüsusi olaraq müfəttişlikdə toplamağı bacarıb. Bir çox hallarda sürücülərə zor tətbiq edən, onları döyən, təhqir edən nəqliyyat müfəttişləri səlahiyyətlərini aşaraq polisin belə cürət etmədiyi hərəkətləri edirlər. Qoçuların əmrlərinə riayət etməyən sürücüləri qovlamaq isə onların gündəlik iş metodudur. Belə qovlamaların əksər hallarda qəzalara səbəb olduğunu isə hamı yaxşı bilir. Ümumiyyətlə, qanunvericiliyə əsasən nəqliyyat müfəttişlərinin sürücüləri təqib etmək səlahiyyətləri yoxdur. Ölkə qanunlarında nəqliyyat vasitələrinin təqib olunması “Yol hərəkəti haqqında” və “ Polis haqqında “ Qanunda, həmçinin “Yol patrul Xidməti haqqında” təlimatda öz əksini tapıb. Qeyd olunan qanunlarda da müəyyən zəruri şərtlər istisna olunmaqla sürücünü təqib etməyin qanuna zidd olduğu göstərilib. Həmçinin xüsusi şəraitlərdə istisna hal kimi sürücüləri yalnız polis əməkdaşları təqib edə bilərlər. Heç bir halda nəqliyyat müfəttişlərinin nəqliyyat vasitələrini təqib etmək səlahiyyətləri yoxdur.
Nəqliyyat müfəttişlərinin əsas vəzifəsi sərnişin və yükdaşıma qaydalarına nəzarət etməkdir. Sürücülər sərnişin və ya yükdaşımada hər hansı qanun pozuntusuna yol verərsə, müfəttişlər müvafiq akt tərtib etməli, bu protokollar əsasında isə sürücülər cəzalandırılmalıdır. Nəqliyyat müfəttişlərinin sürücülərin sürücülük vəsiqəsini əlindən almaq səlahiyyətindən isə ümumiyyətlə söhbət belə gedə bilməz. Yol hərəkəti qaydalarına əsasən, yalnız törətdiyi xətalara görə sürücülük hüququnun məhdudlaşdırılması nəzərdə tutulan şəxslərin sürücülük vəsiqəsi əlindən alına bilər. Bunu etmək isə nəqliyyat müfəttişlərinin səlahiyyətlərinə qətiyyən aid deyil. Həmçinin sürücüdən sənəd almaq, nömrə açmaq, nəqliyyat vasitəsini saxlayıb cərimə meydançasına aparmaq kimi səlahiyyətlərin də nəqliyyat müfəttişlərinə heç bir aidiyyatı yoxdur. Göründüyü kimi nəqliyyat müfəttişləri bilavasitə vəzifə səlahiyyətlərini aşmaqla sırf polislərin sahəsinə müdaxilə edir. Ziya Məmmədovun himayə etdiyi nəqliyyat müfəttişləri qeyri leqal polis funksiyasını həyata keçirir. Nəqliyyat naziri bu yolla Daxili İşlər Nazirliyinin də səlahiyyətlərini ələ keçirtmək istəyir.
Nəqliyyat müfəttişlərinin qanunsuz əməlləri haqqında kifayət qədər faktlar olmasına baxmayaraq, nazirlik tərəfindən onlara qarşı heç bir tədbir görülmür. Cəzasız qalacağından tam əmin olan nəqliyyat qoçuları sürücüləri döyməkdən belə çəkinmirlər. Nəqliyyat müfəttişlərinin haqqını vermək istəməyən onlarla sürücü döyülüb, təhqir olunub. Lakin, Nəqliyyat naziri Ziya Məmmədov hər dəfə belə əməllərə yol verən müfəttişləri qoruyur. Ailəsini taksi sürməklə dolandıran insanlar nəqliyyat müfəttişləri tərəfindən talanır, soyulur. Dəstəylə taksi sürücülərinə hücum çəkən müfəttişlər kobud, təhqiramiz rəftar etməklə onlardan qanunsuz pul tələb edir, verməyəndə isə sürücüləri döyməkdən, maşınlarını əllərindən almaqdan belə çəkinmirlər. İstədikləri vaxt avtomobilə oturub qanunsuz axtarış aparan müfəttişlər sürücülərin hüquqlarını addımbaşı tapdalamaqdan, onlarla quldur kimi rəftar etməkdən zövq alırlar. Cəmiyyətdə kifayət qədər narazılıq dalğası yaradan belə əməllər isə hər gün davam etdirilir. Onların harada, hansı şəraitdə peyda olacağını təxmin etmək mümkün deyil. Yaxaladıqları sürücülər isə ya gərək onların haqqını verə, ya da qaçıb canını qurtara. Dəfələrlə sürücüləri qovalayan nəqliyyat müfəttişləri ölümlə nəticələnən qəzalara səbəb olublar. Amma, hər dəfə məsuliyyətdən yayınmağı bacarıblar. Çünki, bilavasitə Nəqliyyat Nazirliyi tərəfindən himayə olunan, artıq öz funksiyalarından daha çox qoçuluqla məşğul olan müfəttişlər yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi qeyri leqal polis təşkilatına çevriliblər. Ziya Məmmədov nəqliyyat müfəttişlərinə geniş imkanlar yaratmaqla Daxili İşlər Nazirliyinin səlahiyyətlərinə müdaxilə edir. Görünür nəqliyyat sektoruna tamamilə nəzarəti ələ keçirən nazir imkanlarını genişləndirmək, öz hakimiyyətini möhkəmləndirmək üçün nəqliyyat qoçularının gücündən faydalanmaq istəyir. Çox böyük narazılıqlara səbəb olan nəqliyyat müfəttişlərini bu qədər cidd-cəhdlə qorumağa başqa nə ad vermək olar? Polislərin belə cəsarət etmədiyi işləri nəqliyyat müfəttişləri hər gün çox rahatlıqla edirlər. Bu isə Ziya Məmmədovun qeri leqal “polislərinin” həqiqi polislərdən üstün mövqedə olmasını göstərir. Bunun hansı nəticələrə gətirib çıxaracağını təxmin etmək çətindir. Nəqliyyat müfəttişləri sabitliyi hər an pozacaq qüvvəyə çevriliblər. Bu barədə tezliklə tədbir görülməzsə, nəqliyyat qoçularının tamamilə nəzarətdən çıxaraq böyük təhlükəyə çevriləcəyi şübhəsizdir. Amma, nədənsə səlahiyyət sahibləri hələ ki, seyriçi mövqedə durmağa üstünlük verirlər.
NİCAT MAHMUDOV