"İlham Əliyev bu məsələdə çox müdrik addım atdı"

Rusiyanın getdikcə dərinləşən iqtisadi problemləri bu nəhəng dövlətin siyasi gələcəyi ilə bağlı sualları da gündəmə gətirir. Burada söhbət Rusiyanın həm də müttəfiqi və strateji tərəfdaşları ilə birgə layihələrinin taleyindən gedir.

gundemxeber.az xəbər verir ki, virtualaz.org saytının müxbiri Rusiyanın tanınmış siyasətçisi Boris Nemtsovla söhbətində bu məsələlərə aydınlıq gətirməyə çalışıb:

- İqtisadiyyatın bu qədər sürətlə çökməsini gözləməyən Rusiya rəhbərliyi hadisələrin fors-major inkişafı variantına niyə hazır olmadı?

- Bu sualın cavabı çox sadədir. Ona görə hazır olmadı ki, bu gün Rusiyanı özündən başqa heç kimi bəyənməyən, yəni özünəvurğun qeyri-peşəkarlar idarə edir.

- Bu halda siz Rusiya Mərkəzi Bankının sədri Elvira Nabiullinanın rublu liberalların alqış sədaları altında qəsdən öldürdüyünü, bunun da Putinə qarşı sui-qəsd olduğunu deyən Delyaginin və digər ekspertlərin versiyasını necə qiymətləndirirsiniz?

- Əvvəla, mən Delyagini iqtisadçı saymıram. Məncə, o, sadəcə axmaq adamdır. Məsələ başqa cürdür. Rusiya Mərkəzi Banlı rublun kursunu sabit saxlamaq üçün on milyardlarla dollar xərcləyib. Mərkəzi Bank yalnız Rusiyanın valyuta ehtiyatları cəmi 230 milyard dollara düşəndən sonra valyuta bazarını tənzimləməkdən əl çəkdi. Nəticədə bu bazar özbaşına tənzimlənməyə başladı.

Bunu da qeyd etmək lazımdır ki, Rusiya iqtisadiyyatı məhz Putinin rəhbərliyi dövründə sırf xammal iqtisadiyyatına çevrilib. Dövlət büdcəsinin 52 faizi indi yalnız neft-qaz ixracı hesabına formalaşır. Putin hakimiyyətə gələndə isə büdcənin yalnız 10 faizi neft-qaz satışı ilə formalaşırdı. Buradan da görünür ki, Rusiya artıq “banan respublikası”na çevrilib. Dünya bazarında neftin ucuzlaşmasının rublun dəyərdən düşməsinə nədən belə ciddi təsir göstərdiyini anlamaq bu mənada çətin deyil.



- Sizcə, 2015-ci il Rusiya üçün necə keçəcək?

- Gələn il Rusiyada iqtisadi tənəzzül olacaq, əhalinin gəlirləri daha da azalacaq, hər şey bahalaşacaq, pul dəyərdən düşməkdə davam edəcək, varlılar pullarını ölkədən çıxaracaq. Putin isə bütün bunların günahını xarici düşmənlərin, ilk növbədə ABŞ-ın üstünə yıxmaqda davam edəcək.

- Bəs Rusiyada da Ukraynadakı kimi Avromaydan hadisələrinin baş verməsi mümkündürmü?

- Yox, mümkün deyil. Putinin hələlik yüz milyardlarla dollar ehtiyat pulu var. Əhalinin gəlirləri azalsa da bu proses o qədər də sürətlə getmir. Bundan əlavə, Putinin təbliğat maşını dayanmadan, var gücü ilə işləyərək insanları zombiləşdirməkdə davam edir. Yeri gəlmişkən, sizdə - Azərbaycanda ölkə rəhbərliyi nə qədər avtoritar olsa belə senzura və digər azadlıqlar sahəsindəki vəziyyət Rusiyadakından qat-qat yaxşıdır.

- Madam Azərbaycandan danışmağa başladıq, onda bunu da bilmək istərdik. Siz Gömrük İttifaqına və Avrasiya İttifaqına üzv olmaq dəvətini qəbul etməyən rəsmi Bakının bu mövqeyini necə qiymətləndirirsiniz?

- Azərbaycan özü-özünü dolandıra bilən müstəqil neft-qaz ölkəsidir. Rusiya Azərbaycandan ötrü müəyyən mənada rəqib ölkədir. Çox məsələdə Rusiyadan asılı olan Gömrük İttifaqı, yaxud Avrasiya İttifaqı kimi birliklərə daxil olmaq əla iqtisadi göstəricilərə malik Azərbaycanın nəyinə lazımdır axı?! Rusiyadan güclü şəkildə asılı olan,- ən çox da iqtisadi baxımdan,- ölkə Ermənistandır, Azərbaycan yox. Rusiya o birliklərdə Ermənistanı dəstəkləyəcək, Azərbaycanı yox. Bu mənada praqmatizm nöqteyi-nəzərindən götürsək, Azərbaycan rəhbərliyi, konkret olaraq prezident İlham Əliyev bu məsələdə çox müdrik addım atdı. Rusiya ilə bərabərhüquqlu münasibətlər qurmaq, Moskvanın təsiri və təzyiqi altına düşməmək Azərbaycan rəhbərliyinin bütün incəlikləri nəzərə alan düzgün hesablanmış siyasi addımlarının nəticəsidir.

- Bəs Gömrük İttifaqının və Avrasiya İqtisadi İttifaqının gələcəyini necə görürsünüz?

- Gömrük İttifaqı faktiki olaraq ölümcül vəziyyətdədir. Çünki Rusiya Gömrük İttifaqı ölkələri arasındakı daxili sərhədləri artıq bərpa edib. Halbuki iqtisadi ittifaq belə sərhədlərin olmamasını və malların, kapitalın sərbəst hərəkətini tələb edir. Nə baş verməli idisə, o da baş verdi. Putin Avropa Birliyi ölkələrindən Rusiyaya məhsul idxalına qadağa qoydu. Bunu Lukaşenko və Nazarbayevlə razılaşdırmadan etdi. Bundan sonra nə baş verdi? Dənizə çıxışı olmayan Belarus Rusiyaya dəniz məhsullarının ən böyük ixracatçısına çevrildi. Bəs bu nə deməkdir? O deməkdir ki, bizim ölkələrimiz arasında hələ də iqtisadi sərhədlər var. Gömrük İttifaqı isə artıq faktiki olaraq dəfn edilmiş sayıla bilər.

Avrasiya İqtisadi İttifaqına gəlincə isə onu da belə aqibət gözləyir. Bu birlik əsasən yalnız hərbi güc amili hesabına mövcuddur. İttifaqa daxil ölkələri idarə edən diktatorlar ordudan xarici düşmənlərə qarşı mübarizə üçün yox, öz hakimiyyətlərini qorumaq üçün istifadə edəcəklər.