Qanun” Nəşrlər Evinin sahibi Şahbaz Xuduoğlu ilə təşkil etdiyi növbəti yarmarkasında həmsöhbət olduq. Kitab təbliğatına ənənəvi olaraq şəxsən qoşulan sahibkarla söhbətimizin qayəsində də kitab dayanırdı. Yazarlara qonorar ödəyə bilmək üçün... – Hazırda ölkəmizdə kitab sənayesinin vəziyyəti necədir? – Yaxşıdır. Çox da bədgüman olmayaq. Əvvəlki illərlə müqayisədə hər il hansısa bir dəyişiklik olur. İrəliləyiş, təbii ki, var. Artıq adamlar kitabları görəndə əvvəlki kimi təəccüblənmirlər, kitablara yaxınlaşıb onlara toxunmağa, vərəqləməyə, məzmunu ilə tanış olmağa ehtiyatlanmırlar. Əvvəllər biz yanımızdan keçən adamları dayandırıb, onlara kitablar haqda danışırdıq, amma indi adamlar özləri ayaq saxlayıb kitablarla maraqlanır. Fərq budur. – Belə bir deyim vardı: Nəşriyyat və poliqrafiya müəssisələri pul çap edir. Bu deyim reallığa nə qədər yaxındır? – Görüntü baxımından indi elə görünür, amma reallıqda belə deyil. Dünyada fəaliyyət göstərən bütün nəşriyyatlar dotasiya ilə işləyir – haradansa mütləq yardım alırlar. Yazarlara qonorar ödəmək, kitabların qiymətini nisbətən ucuz etmək, mükafatlar təsis edə bilmək, təbliğat aparmaq imkanı qazanmaq üçün maliyyə dəstəyi şərtdir. Buna görə də kitab nəşr edənlərin çox qazandığı deyimi bizim ölkədə aktiv deyil. Onların təkliflərini dəyərləndirirəm – Çap etdiyiniz kitabları hansı meyarlara uyğun seçirsiniz? – Mən hər zaman çapa hansı kitab və müəlliflərin təqdim edilməsi ilə maraqlanıram. Elə kitablar var ki, məsələn, klassik ədəbiyyatdan nə zamansa oxumuşam, görmüşəm ki, Azərbaycan dilində yoxdur, onu çap etmişəm və edirəm. Və yaxud da zövqünə inandığım adamlar var ki, onların təkliflərini dəyərləndirirəm. Bununla yanaşı, xarici ölkə agentlikləri və nəşriyyatları bizə bir çox kitab təklif edir. – Bəs hər hansı gənc yazar sizə öz əsərini çap etmək üçün müraciət edəndə kitabı özünüz oxuyursunuz? –Nəşr etdiyim kitabların əksəriyyətini özüm oxuyuram. Mən o kitabı nəşr etmərəm –Nəşrindən imtina etdiyiniz kitab varmı? – Məsələn, “Mayn Kampf”ı ( Adolf Hitlerin “Mənim mübarizəm” kitabı ) dəfələrlə bizdən soruşublar. Gənclər tez-tez yaxınlaşıb o kitabla maraqlanır. Amma mən həmişə deyirəm, o kitabda ki, şeytan var, sevgi yoxdur, birgə yaşayış qaydaları şəffaf və aydın deyil, onu oxumaq nəyə lazımdır? Niyə sizi qəddarlaşdıran kitabları oxumağa üstünlük verirsiniz? Görünür, cəmiyyətin ab-havası diktə edir ki, hər kəs ona meyillənsin. Amma buna baxmayaraq, böyük tələbat olsa da, mən o kitabı nəşr etmirəm, bu barədə düşünmürəm də. Köhnə oxucuları qoruyub saxlamaq lazımdır. Belə bir deyim var ki, adətən yaxşı naşir kitab oxuyanların rəflərini hesablamalıdır. Yəni daimi oxucunu hesablayıb kitab nəşr etməlisən. – Bir neçə il öncə “Qanun” Nəşrlər Evinin təbliğatı daha yaxşı aparılırdı. Sonra nədənsə durğunluq yarandı. Ruh düşkünlüyüdürmü bu? – Yox, həvəsdən düşməmişik. Azərbaycanda keçirilən Avropa Oyunları ilə əlaqədar olaraq yarmarka keçirə bilmirdik. Oyunlar bitdi, artıq əvvəlki kimi – hər həftəsonu kitab yarmarkaları təşkil edirik. Əgər yarmarkaların davamlı keçirilməsinə icazə versələr, bu il təbliğatla bağlı daha kreativ üsullar olacaq. Biz indi bunun üzərində işləyirik – Müasir yerli yazarlara kömək məqsədilə onların kitablarını çap edir və tiraja görə qonorar verirdiniz. Bu kampaniya niyə dayandırıldı? – İndi durumumuz bir az yaxşı deyil – üzərimizdə vergi cəriməsi var. Tərcüməçilərimizin də qonorarını verə bilmirik. Hətta müəllif izni aldığımız bəzi xarici yazarların da qonorarını ödəməkdə problemlə üzləşmişik. Maddi çətinliklə bağlı nəinki köhnə redaktor və tərcüməçilərimizin qonorarını verə bilirik, eyni zamanda, yeni müəlliflər və nəşrlər haqda da düşünmürük. – “Qanun” Nəşrlər Evinin redaktor və tərcüməçilər məktəbi formalaşmağa başlamışdı. Bu məktəb indi hansı fəaliyyətlə məşğuldur? –Bu məktəb indi də mövcuddur. Düşünürəm ki, kitablar yavaş-yavaş tərcüməçilərə yönəlməlidir. Yəni deyilməlidir ki, filan tərcüməçinin kitabı. Vurğunu tərcüməçilərin üzərinə vurmaq çox əhəmiyyətlidir. Biz indi bunun üzərində işləyirik və gələcəkdə yolumuzu daha aydın şəkildə davam etdirəcəyik. Çalışırıq ki, peşəkarlığına inandığımız, zəhmətsevər və davamlı bu işlə məşğul olan tərcüməçiləri, redaktorları qoruyub saxlayaq. Bu layihə bizim planımızda var – Avropada bir çox nəşriyyat hansısa məşhur bir yazıçını dəvət edib onu oxucularla tanış edir. Bizdə belə bir tədbirin təşkili gözlənilirmi? – Biz dünyanın ən çox oxunan yazarlarını nəşr edirik. Deyək ki, 135 milyon kitabı satılan Paulo Koelyonu da, nobelçiləri də, hər 30 saniyədə dünyada kitabı satılan Yo Nesbonu da. Bizim bu yazarları ölkəmizə dəvət etmək fürsətimiz var. Amma bunun üçün dəstək lazımdır. Yalnız dövlətin dəstəyi ilə biz bunları gerçəkləşdirə bilərik. Nobel mükafatlı bir yazıçının Bakıya gəlməsinin, hətta nobelçi olmasa belə, tanınmış bir yazarın, məsələn, Xalid Hüseyninin ölkəmizə səfərinin aktyor və şou ulduzlarının gəlişindən daha böyük əhəmiyyəti olduğunu yəqin ki, izah etməyə ehtiyac yoxdur. Əslində, bu layihə bizim perspektiv planımızda var. Əgər Mədəniyyət Nazirliyi bizə müsbət cavab versə, əlbəttə ki, bu layihəni reallaşdırmağı düşünürük. – Elektron kitablara münasibətiniz necədir? Bildiyim qədər, siz artıq onlayn kitab satışına da başlamısınız. – Bizim qanun.az saytında elektron kitablar bölməsində e-buklar mövcuddur. – Bu kitablara maraq qənaətbəxşdirmi? – Hələ ki, kifayət qədər deyil. Amma məncə, artacaq. Biz zamanla uyğunlaşmalıyıq. Əslində, e-bukla adi kitablar bir-birinin bazarına girmir və bir-birinə mane olmur. Xarici bir təşkilatla danışıqlar mərhələsində bir layihəmiz var. Bu layihə ilə biz kitablarımızın elektron versiyasını xarici bazara çıxarmağı düşünürük. Sanki hamı qulağını qapayıb danışır – Bədii yaradıcılığınızda bir yenilik varmı? – Sistemli bir yazım var – bədii əsərdir. Hələ ki, onun üzərində işləyirəm. Amma çox ləng və tənbələm. – Müasir dövrdə sözün dəyəri nə qədərdir? – Məncə, bizim sözün dəyərini, ilk növbədə, sözlə işləyən adamlar müəyyən etməlidir. Mənə elə gəlir ki, söz bazarını formalaşdıran böyük bir çevrə var. Bunlar jurnalistlər, filoloqlar, kitabxanaçılar, yazıçılardır. Bütün universitetlər insanları hazırlayır, bu bazara göndərir, amma bu bazarın əmtəəsi yoxdur. Son anda əmtəə göz qabağındadır – kitab, kitabın az miqdarda sayı bundan xəbər verir ki, bizdə sözün dəyəri çox aşağıdır. Sözün dəyərli olsaydı, bir nəfər danışanda digərləri susub onu dinləyərdi. – Son oxuduğunuz hansı əsər sizi dəyişdirib? – Ən son oxuduğum kitab “Nəhəng şaftalı”dır. Uşaq kitabıdır. Roald Dahl Azərbaycanda tanınmasa da, kifayət qədər məşhur yazıçıdır. Çətin həyatı olub. Uşaqlardan xoşu gəlməməsinə baxmayaraq, möhtəşəm uşaq ədəbiyyatı nümunələri yaradıb. Kitabı oxuyanda anladım ki, bu yazıçının tükənməz fantaziyası var. Bu fantaziya uşaqların inkişafı üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Hər bir kitab oxucuya mütləq nəsə verməlidir. Əgər vermirsə, onda ona vaxt sərf etmək lazım deyil. Hər bir insan oxuduğu kitabdan nəsə almalıdır. Bu bir investisiyadır, kapitaldır. Bu kapitalı sən özünə və düşüncənə qoyursan.