Elçin Abdullayev:
“Bunun əsas səbəkarı vətəndaş cəmiyyətinin
layqeydlik və həmrəylik nümayiş etdirməməsidir”

Ötən həftə “Qrant haqqında”, “Qeyri-hökumət təşkilatları, ictimai birliklər və fondlar haqqında”, “Dini etiqad azadlığı haqqında” qanunlara və İnzibati Xətalar Məcəlləsinə edələn əlavə və dəyişikliklər narazılıqla qarşılandı. Belə ki, İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 223-cü maddəsinə təklif edilən dəyişikliyə görə, qrant alan şəxslər tərəfindən qrant alınması haqqında müqavilələrin və qərarların surətlərinin qeydiyyat üçün qanunvericiliklə müəyyən edilmiş müddətdə müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim edilməməsinə görə vəzifəli şəxslər 1500 manatdan 2500 manata qədər, hüquqi şəxslər üçün isə 5 min manatdan 7 min manata qədər miqdarda cərimə olunacaqlar.
Məcəlləyə əlavələrdə həmçinin qeyd olunur ki, qrant müqaviləsi olmadan fəaliyyət göstərən dini qurumlar, QHT-lər, o cümlədən xarici dövlətlərin QHT-lərinin nümayəndəlikləri tərəfindən yardımın qəbul edilməsinə görə, vəsait və əşyalar müsadirə olunmaqla vəzifəli şəxslər 2500 manatdan 5000 manatadək miqdarda, hüquqi şəxslər 8 min manatdan 15 min manatadək miqdarda cərimə edilir. Cərimələrin artırılması vətəndaş cəmiyyəti institutlarının fəaliyyətinə növbəti əngəl kimi qiymətləndirilir. Məsələyə münasbət bildirən Demokratik Təsisatlar və İnsan Hüquqları ictimai bilriyinin sədri Elçin Abudllayevin sözlərinə görə, hazırda respublikada vətəndaş cəmiyyəti ən ağır dövlərini yaşayır: “Bununla belə qanunlar və cərmələr daha da şərtləşdirlir. QHT-lər dövlət qeydiyyatına alınmır, dövlət sturkturları vətəndaş cəmiyyəti institutları ilə əməkdaşlıq etmək istəmir. Regionlarda tədbirlər keçirmək müşkülə çevrilib. Artıq paytaxtda da QHT-lərə tədbir keçirilməsi üçün yer verilmir. Beynəlxalq təşkilatlar və demorkatik ölkələrin səfirlikləri QHT-lərlə əvvəlki kimi sıx əməkdaşlıq etmir. Donorlar azalıb, yerli donorlar yalnız kiçik qrantlar verir. Maliyyə hesabatlar həddindən artıq agır və çoxdur. Bu gun QHT-lərin fəaliyyətinin tənizmləyən dövlət qurumları var, amma QHT-lərin inkişafını və problemlərini tənizmlyən müstəqil qurum yoxdur. Əslində QHT-lərin problemlərini araşdıran və vəziyyətin yaxşılaşdırlması üçün çalışan QHT-lərin müstəqil Komissiyasi və Komitəsi yoxdur. Halbuki həmin komitə müstəqil olaraq QHT-lərin problemlərin təhlil edə, qanun və qaydların təkmilləşdirə, yeni təşəbbüsləri inkişaf etdirilməsinə yardımçı ola bilər”.
E.Abdullayevin sözlərinə görə, mövcüd vəziyyətin yaranmasında vətəndaş cəmiyyəti institutlarının özlərinin də günahı az deyil: “Vətəndaş cəmiyyəti bütün proeseslərə biganə yanaşır, həmrəylik nüamiyiş etdimir. Həmçinin, çox məhşür və müstəqil hesab etdiyimiz QHT rəhbələrinin bəziləri, ancaq başqaları haqqında DANOS yazamaqla məşğuldur. Ermənilər və gürcülər QHT sektorunda bizdən daha çox qabaqdadır. Onların həmrəyliyi və əməkdaşlığı daha güclüdür. Bizdə isə bəzən QHT-lər 1 səhifəlik bəyati dəstəkləmək üçün aylarlarla müzakirə aparırlar. Intensvilik və vaxtinda qərar qəbul etmə ənənəsi yoxdur. Bütün bunların səbəbkarı vətəndaş cəmiyyəti özüdür. Hər hansı bir fəal QHT rəhbəri təşəbbüslə çıxış edirsə, onu dəstəkləmək əvəzinə ona qarşı alternativ nəsə axtarılır. Digər tərəfdən, hakmiyyət xarici donorlari inanadırıb ki, biz iqtisadi cəhhətdən inkişaf etmiş ölkəyik və tədricən bunu edəcyik. Lakin vətəndaş cəmiyyəti buna reaksiya vermir. Müzakirələr təşkil etmir və müraciətlərələ etmir. Halbuki, vətəndaş cəmiyyəti dövlətin demokratikləşmə proseslərində və islahataların aparılmasında müstəsna xidmətlərə malik olan institutdur. Bu institut proqramları və layihələri çərvəsində minlərlə insanlar sosial, hüquqi, psixoloji və digər yardimlar alır. Vətəndaş cəmiyyətin zəifləməsi demorkatik dəyərlərin zəiflənməsinə, insan hüquqlarinin məhdududlaşmasına gətirib çıxarır. Bu gün vətəndaş cəmiyyətinin ən çöx həmrəyilə ehtiyaci olan günüdür”.

HÜSEYN ABBASOĞLU