“Bu gün Azərbaycanın ən çox Şəmkir, Tovuz, Qazax, Lənkəran, o cümlədən dağ rayonlarından, xüsusilə kənd təsərrüfatının və yerli infrastrukturun zəif inkişaf etdiyi rayonlardan xarici ölkələrə işləməyə gedənlərin sayı çoxdur”. Bu sözləri Modern.az-a açıqlamasında “Azərbaycan Miqrasiya Mərkəzi” İctimai Birliyinin sədri Əlövsət Əliyev deyib. O, qeyd edib ki, əvvəllər Bakıdan və Sumqayıtdan gedənlər az idi və artıq bunlarla da bağlı artım müşahidə olunub.

“1992-95-ci illərdə Azərbaycanı tərk edənlər daha çox rusdillilər və müxtəlif azlıqların nümayəndələri idi. Amma 95-ci ildən Azərbaycandan xaricə gedənlər daha çox azərbaycanlılar olub və o vaxtdan etibarən miqrantlar daha çox Rusiya Federasiyasına üz tuturlar. Doğrudur, onların alternativ seçimləri də var. Qazaxıstana, Türkiyəyə və son hadisələrə qədər Ukraynaya gedənlərin sayı artıb”.

Ə. Əliyev əvvəlki illərlə müqayisədə hazırda Azərbaycandan xaricə işləməyə gedənlərin sayının azaldığını bildirib. “Az da olsa, artıq gedənlərin qayıdışı da hiss olunur. Çox təəssüf ki, Azərbaycanda doğulmuş və ayrı-ayrı ölkələrin vətəndaşlığını almış şəxslərin Azərbaycana qayıdışı ilə bağlı xüsusi dövlət proqramı mövcud deyil. Məsələn, Rusiya Federasiyasına 98-ci ildən əvvəl gedib, orada Rusiya pasportunu almış şəxslərin Azərbaycana qayıdışında ciddi problemlər mövcuddur. Dünyanın əksər ölkələrində belə bir proqram var. Azərbaycan nəinki belə proqram hazırlamır, qayıdanlara sahib çıxmır, hətta deyir ki, siz bizim vətəndaşımız deyilsiniz. Hətta Azərbaycan vətəndaşından Rusiya Federasiyasında doğulmuş və son hadisələrə görə yaranmış vəziyyətlə bağlı Azərbaycana qayıdanlara deyilir ki, “sən mənim vətəndaşım deyilsən”. Bununla bağlı dövlət siyasəti işlənməli və bu qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsində də əks olunmalıdır”.

Birlik sədri bildirib ki, bu gün Rusiyadan qayıdanların sayında ciddi artım müşahidə olunmasa da, həmin şəxslərin bir qrupunun yenidən Rusiyaya geri qayıtmasında əngəl yaradılır. “Özünə xəbər vermədən Rusiyadan Azərbaycana gələrkən pasportunda deportasiya möhürü vururlar. Bu haqda şəxsin özünün məlumatı olmur. Təbii ki, bu azərbaycanlıların Rusiyadan qayıtmasına çox böyük təsir göstərir”.

Miqrant sayına görə öndə gedən bölgələrdən birini – 74 saylı Lənkəran kənd seçki dairəsini təmsil edən deputat Hadı Rəcəbli bildirib ki, əmək resursları çox olan ölkələrdən hər zaman miqrasiya olur. Odur ki, Azərbaycan da belə ölkələr sırasındadır. “Bu gün ölkədə ildə 130 min təbii artım olur. Bu artım onu göstərir ki, Azərbaycan təbii ehtiyat resursları çox olan ölkələr arasındadır. Bunun qarşısını heç vaxt almaq olmayacaq. Çünki ölkədə artım davam etdiyi üçün artım da davamlı olacaq. Lənkəranda məlum olduğu kimi doğum çox və ailədə uşaqların sayına görə ən çox olan bölgələrdəndir. Təbii artım çox olduğundan burada proses digər rayonlara nisbətən daha çoxdur. Buna baxmayaraq son proseslərə görə, geri dönənlər çoxalıb. Amma bu kütləvi şəkildə baş verməyib”.

Maraqlıdır ki, 107 saylı Qazax seçki dairəsindən seçilən millət vəkili Əhməd Vəliyev bildirib ki, Qazax bəlkə də yeganə rayondur ki, orada xarici ölkələrdə işləməyə gedənlər çox azdır. “Bəlkə də var. Amma çox cüzi miqdarda və demək olar ki, yox dərəcəsindədir. Qazax rayonunda sakinlər təsərrüfatları ilə məşğul olurlar. Bu barədə Qazax digər rayonlardan fərqlidir. Xaricə gedənlər ən çox mütəxəssis kimi və ya ticarətlə məşğul olmaq üçün getməlidirlər. Qazaxda da ticarətlə məşğul olanlar az olduğundan ölkə xaricinə gedənlərdə azdır”.