Xidmətdən buraxılan hərbi qulluqçuların hüquqları təmin olunmur

İstənilən ölkənin baş(lıca) nazirliyinin MÜDAFİƏ NAZİRLİYİ – SİLAHLI QÜVVƏLƏR olması , yəqin, şübhə doğurmaz. Gecə - gündüz bilmədən işləri - görəvləri yurdun – yurddaşın , torpağın keşiyində durmaq olan el igidlərini - hərbi qulluqçuları eldə “ düşmən çəpəri” , “düşmən sipəri” adlandırırlar. Ulu Peyğəmbərimiz yurd keşikçilərinin qiymətini “BİR GÜN VƏ BİR GECƏ SƏRHƏD BOYUNCA KEŞİK ÇƏKMƏK – GÜNDÜZLƏRİ ORUCLA, GECƏLƏRİ İBADƏTLƏ KEÇİRİLƏN BİR İLDƏN DAHA FAYDALIDIR “ deyimi ilə verib. Dövlət də qanunlarla , qərarlarla – normativ hüquqi aktlarla hərbi qulluqçuların hüquqi statusunu, xidmətdə və xidmətdən sonrakı hüquq və vəzifələrini təsbit edib . Di gəl , xidmətdə düşmənə çəpər-sipər olan hərbi qulluqçulara xidmətdən buraxıldıqdan sonra ögeylik göstərilir , qanunla qorunan hüquqları tanınmır, az qala düşmən kimi baxılır.
Hərbi qulluqçuların xidmətdən sonrakı başlıca qayğılarını mənzil-məişət , məşğulluq kimi sosial problemlər təşkil edir. Qulluqda xidməti mənzillərlə təmin olunan hərbçilər tərxis olunan anda evsiz- eşiksiz duruma düşür , illərdir mənzil növbəsində olanların üzünə həsrətlərində olduqları mənzillərin qapısı bürokratik əngəllərdən açılmır. Halbuki, “Hərbi qulluqçuların statusu haqqında” 25 dekabr 1991 -ci il tarixli 36 saylı qanunun 12.2 maddəsinə əsasən , AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI SİLAHLI QÜVVƏLƏRİNDƏ 15 TƏQVİM İLİ VƏ DAHA ÇOX XİDMƏT ETMİŞ XİDMƏTİ MƏNZİLLƏRDƏ YAŞAYAN VƏ YA YAŞAYIŞ SAHƏSİ OLMAYAN HƏRBİ QULLUQÇULARIN , EHTİYATA VƏ İSTEFAYA BURAXILMIŞ HƏRBİ QULLUQÇULARIN. ..6 AY MÜDDƏTİNƏ YERLİ İCRA HAKİMİYYƏTİ ORQANI TƏRƏFİNDƏN YAŞAYIŞ SAHƏSİ VƏ YA FƏRDİ YAŞAYIŞ EVİNİN TİKİNTİSİ ÜÇÜN BƏLƏDİYYƏDƏN PULSUZ TORPAQ SAHƏSİ ALMAQ HÜQUQU VARDIR. Bu hüququ həyata keçirdikdən sonra xidməti mənzil sahəsinə malik olanlar mənzilləri təhvil verməyə borcludurlar. Qanun, hüquq hərbi qulluqçuların yanında olsa da , həm yerli icra hakimiyyəti orqanları , həm də bələdiyyələr nəinki ən geci 6 ay müddətində, ümumiyyətlə hərbi qulluqçuları mənzillə və ya torpaq sahəsi ilə təmin etmirlər. Onu da vurğulayaq ki, HƏRBİ XİDMƏT DÖVRÜNDƏ ƏLİL OLMUŞ VƏ BUNUNLA ƏLAQƏDAR XİDMƏTDƏN BURAXILMIŞ HƏRBİ QULLUQÇULARA SEÇDİKLƏRİ YAŞAYIŞ YERİNDƏ MƏNZİL VƏ YA FƏRDİ YAŞAYIŞ EVİNİN TİKİNTİSİ ÜÇÜN TORPAQ SAHƏSİ NÖVBƏDƏNKƏNAR VERİLİR. Gerçəkdə isə vətən müdafiəçiləri hərbi əlillər on illərdir bələdiyyələrin, icra hakimiyyəti orqanlarının rüşvət hücumları qarşısında mənzil növbələrində əzilirlər . Sözügedən qanunun 12.5 maddəsinə görə, hərbi qulluqçuların mənzil tikinti kooperativlərinə üzv olmaq və kredit borclarının ödənilməsinə 50-100 faiz maliyyə yardımı edilməsi hüquqları vardır; icra hakimiyyəti orqanları tikinti materiallarının alınmasında onlara köməklik etməlidir . Amma elə bir icra hakimiyyəti , bələdiyyə varmı qanunun tələbinə əməl etsin? Hətta sözügedən qanunun 12.10 maddəsində mənzil hüququ pozulan hərbi qulluqçuların, xidmətdən buraxılmış şəxslərin qanuni hüquqlarının təmin edilməsi və zərərin ödənilməsi barədə müvafiq yerli icra hakimiyyəti başçısına qarşı məhkəmədə iddia qaldırmaq hüquqlarına da məhkəmələrin özləri qadağa qoyub. Təsəvvür edin, Şəki İnzibati Məhkəməsinin hakimi Rüfət Məcidov Ağsu RİH başçısına qarşı iddianı mümkün saymayıb ki, icra başçısı fiziki şəxsdir. Şəki Apellyasiya Məhkəməsi də “vəzifəli şəxs” ilə “fiziki şəxs”i ayıra bilməyib, növbə ali instansiyadadır . Sərhəd qoşunlarında 15 ildən çox xidmət edən xanım hərbi qulluqçunun bələdiyyədən torpaq sahəsi almaq hüququna məhkəmənin qadağa qoymasından da basında bilgi verilib. Xidmətdən buraxılan pensiyaçı hərbi qulluqçuların qanunun 13.6 maddəsinə əsasən, hərbi-tibb müəssisələrində tibbi təminat , sanatoriya -kurort müalicəsi və istirahət hüququ saxlanılsa da , bu hüququ da Müdafiə Nazirliyinin və digər güc qurumlarının yanındakı tibb, istirahət mərkəzləri tanımır. Keçmiş hərbi qulluqçuların məşğulluğu da təmin edilmir . “Hərbi xidmət və hərbi vəzifə haqqında” 23.12.2011 tarixli 274-IVQ saylı qanunun 2.0.2 maddəsində HƏRBİ XİDMƏTİN DÖVLƏT QULLUĞUNUN XÜSUSİ NÖVÜ olması təsbit edilsə də , dövlət qurumları, hətta əhalinin məşğulluğunu təmin etməli olan Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (ƏƏSMN ) də işlə təmin olunmaq istəyən keçmiş hərbçilərdən “testdən keçməyi” tələb edirlər.
ƏƏSMN -dən söz düşmüşkən ,hərbi pensiyaların prezidentin sərəncamına əsasən 40 faiz əvəzinə , gerçəkdə ortalıq 25 faiz artımla hesablanması da anlaşılan deyil. Dünənin doğma, düşmən çəpəri el igidlərinə bu günkü ögey ilişgi də eləcə. Görəsən, bu ögeylik nədən qaynaqlanır? Yoxsa, FƏRMAN DÖVLƏTİNDİR, İCRASINA QADAĞA QOYMAQ DÖVLƏT QURUMLARININ? !

Məğrur Bədəlsoy