Bundan əvvəl lord Klençarli bənzətməsini daha iki nəfərə aid etmişəm – Tofiq Qasımova və Vurğun Əyyuba.

Onların hər ikisi xalq hərəkatının fədakar, əqidəli, gözü-könlü tox, həm də nakam, ictimai-siyasi arzularına çatmayan liderləri idilər. Ölkəmizin tarixində müsbət səciyyəli parlaq sima kimi qalacaqlar.

Bu gün aramızdan ayrılmış Hikmət Hacızadə də onlardan biriydi. Lord Klençarli adlanmağa hamıdan çox onun haqqı var.
2003-cü ilin oktyabrında məhz o, böyük yazıçı Viktor Hüqonun “Gülən adam” romanından bir parçanın elektron variantını redaksiyamıza gətirmiş, tərcümə edilib qəzetə verilməsini tövsiyə etmişdi. O zaman o parçanı əməkdaşımız Rahib Kazımlı tərcümə etdi, verdik.

Həmin parça lord Klençarli barədə idi. Unikal bir nəsr nümunəsidir.

Klençarli barədə qısa icmal bu cürdür: O, İngiltərə kralını devirib respublika quran, parlament üsul-idarəsi bərqərar edən Oliver Kromvelin komandasında yer alıb. Respublikanın süqutundan sonra bir çox silahdaşları hakimiyyətə qayıtmış kralın tərəfinə keçərək, yenidən vəzifələrdə, parlamentdə yer alsalar da, lord Klençarli “ölü respublika”ya sədaqətini qoruyub saxlayıb. Baron, per, lord, zadəgan Klençarli andına sona qədər sadiq qalan adam olub və guşənişin həyat tərzi keçirib.
Hikmət Hacızadə eyni cür prinsipial adam idi, səfini dəyişmədi, əqidəsindən dönmədi, dostlarından üz döndərmədi.
Onun prinsipiallığı radikal səciyyədə deyildi, anlaşmağa, mövqeləri yaxınlaşdırmağa meylli idi. Əsl demokrat idi Hikmət Hacızadə, bir balaca əsəbi adam olsa da, mübahisə zamanı kəskin sözlər işlətsə də, opponentini sona qədər dinləməyi bacarır, öz mövqeyini daha güclü arqumentlərlə əsaslandıra bilirdi.

Müsavat partiyasında qadınlara seçkili orqanlara seçilmək üçün kvota ayrılmasını Hikmət Hacızadə təklif və israrla müdafiə etmişdi. Partiya daxilində seçkili orqanlara namizədləri müəyyənləşdirmək üçün ilkin seçkilərin keçirilməsi də onun təşəbbüsü idi.

Hikmət Hacızadənin parlaq xarakter cizgilərindən biri də o idi ki, xoşuna gəlməyən situasiyalarda sözünü mütləq deyirdi və xoşu gəlməyən adamlara qeyri-səmimi iltifatlar etmirdi, onlara münasibətlərini açıq bildirirdi.

Bir dəfə gözümüzün önündə belə bir hadisə oldu. Pənah Hüseynin birinci dəfə türmədən çıxan vaxtlarıydı, Müsavat partiyasının qərargahına gəlmişdi. Hikmət Hacızadənin də “Demokratiya haqqında 150 işarə” kitabının yeni çıxmışdı. Onlar dəhlizdə rastlaşdılar. Pənah Hüseyn Hikmət Hacızadədən kitab istədi. Hikmət bəy dedi: “Panax, özün bilirsən ki, səndən xoşum gəlmir, ona görə də sənə kitab verməyəcəm”. Pənah Hüseyn onun xasiyyətini bildiyindən incimədi, gülümsədi və dedi: “Heç olmasa, Vaqif üçün ver”. H.Hacızadə yumşaldı: “Hə, Vaqifə verərəm, amma sənə, öləsən də, vermərəm”.
Maraqlıydı ki, Pənah Hüseyn onun xətrini çox istəyirdi. Qəribə münasibətləri vardı. Hər kəs Hikmət Hacızadənin bu xasiyyətini bilir və onunla hesablaşırdı, onun sərt replikaları, yumor və satira dolu atmacaları yaxınında olan hər kəsin üzünə təbəssüm qondururdu.

Hələ onun müsahibələri... Jurnalistlər üçün ən lakonik, ən koloritli analizləri məhz Hikmət Hacızadə verirdi. Əlbəttə, onun dediklərinin bir xeylisi həm diplomatik, həm də etik baxımdan yazıya gəlmirdi, amma durumun ən real, ən dürüst təsbitini verirdi.

İşıqlı, optimist, realist, pozitiv adam idi Hikmət Hacızadə. O, bütün ictimai-siyasi fəaliyyətini ölkəsində demokratiyanın, haqq-ədalətin bərqərar olunmasına həsr etmişdi, kitablar yazır, müsahibələr verir, bu istiqamətdə maarifçilik işi aparırdı. Hikmət bəy əmin idi ki, əvvəl-axır savadlı və demokratik prinsiplərə sadiq gənclər ölkənin taleyini yaxşılığa doğru dəyişəcəklər.

Heyf, çox heyf ki, amansız qəzavü-qədər bu işıqlı insanın öz ictimai arzularının reallaşmasını görməyə imkan vermədi və Hikmət Hacızadə aramızdan vaxtsız ayrıldı.

Varlığıyla, söhbətləriylə insanları pozitiv ovqata kökləyən bəy, Allah sənə rəhmət eləsin. Hərəkat və əqidə yoldaşların səni heç vaxt unutmayacaqlar./musavat.com