Ötən ay Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrda yazıçı-dramaturq Əmir Pəhləvanın “Sevənlərindi dünya” əsəri əsasında hazırlanan iki pərdəli eyniadlı tamaşası baş tutdu. Məzhəkə ardıcıl 2 gün nümayiş olundu. Süjet xəttində real sevgi hekayəsi dayanan məişət komediyasının quruluşçu rejissoru Elməddin Dadaşovdu.

Səhnə əsərinin baletmeysteri Kamilə Əliyeva, səhnə tərtibatı və geyim üzrə quruluşçu rəssamı Sənan Fətullazadə, musiqi tərtibatçısı Məhəmməd Məmmədov, rejissor assistenti Tamilla Aslanovadı.

Tamaşada Əməkdar artistlər Nadir Xasiyev, İqrar Salamov, aktyorlar Telli Hüseynova, Əliməmməd Novruzov, Rəsmiyyə Nurməmmədova, Elçin İmanov, Hüseyn Əlili, Gülnarə Əzizova, Ruslan Mürsəlov, Güldanə Əzimova, Emin Zeynallı, Nəzrin İsmayılzadə, Ofeliya Məmmədova, Nərmin Əliyeva, Murad Əliyev, Cəbrayıl Cəbrayılov, həmçinin teatrın xor və balet truppasının üzvləri də iştirak edirlər.

Tamaşa əsas qəhramanları Şərif (Emin Zeynallı ifasında) ilə Müyəssərdi (rolu Nəzrin İsmayılzadə canlandırır). Elmi konfransda tanış olan gənclər arasında münasibətlər sürətlə irəliləyir. Bir-birinə rast gələnlər arasında tezliklə xoşlantı, sevgi yaranır və bu izdivac saniyəbəsaniyə inkişaf edir. Lakin hər 2 tərəfdəki etnopsixoloji yanaşma və mentalitetin geriliyə ehtiva edən "dəyər"ləri cütlüyün izdivaclarını rəsmləşdirmək üçün maneələr halqasına səbəb olur. Özbək gözəli: "Bizim izdivacımızın sonu yoxdu. Hansısa qüvvələr, tilsim buna imkan verməyəcək". Qıza heyran olan isə: "O qüvvə, tilsim, sevgimizdi!" deməsiylə nikbinliyini, ümidli olmalırını qeyd edir. Hörüklü gözəlin aşiq olduğu qafqazlı oğlana Özbəkistanda hələ başlıq pulunun qüvvədi olmasını və qız tərəfinə 30 min manat pul verməli olduğunu da xatırladır. Heyran olmuşların dialoqunun sonrasında gözəl rəqs başladı və tamaşaya rəng qatmaqla seyrcilərin ilk alqışını qazandı. Səhnə əsərinin istər başlanğıcında, istərsə də gedişatında "Görüş" filmimizdən səsləndirmələr, həmçinin Şərifin atası Şiraslanın (bu rolu Ruslan Mürsəlov oynayır)  

adı çəkilən ekran əsərinə baxaraq Azərbaycan-Özbəkistan münasibətlərini yad etməklə həm keçmişimizə biganə olmamağa, həm də 2 xalqın əsrlərlə mehriban dostluqlarının mövcudluqlarına işarəydi. Anaxanımın yuxusunda gördüyü özbək xalq mahnısı "Gəldi-gəldi, gəlin gəldi" sədaları altında rəqqasların ifası da səhnə əsərinə kreativlik qatdı. 

Tamaşa yanlız məişət və mentaliteti tənqidlə yox, həm də ölkəmizdəki xoşagəlməz bir çox halları və xalqın məruz qaldığı məhrumiyyətlərə də işarə verirdi.  Məsələn, Müyəssərin Şərifə: "2 gündü Bakıdayıq, amma 2 addımlığımızdakı Xəzər dənizin görməmişik" replikası xüsusi  önəmliydi. Əvvəla ona görə ki, Xəzər dənizinə çıxışımızı xoşbəxtlik kimi qiymətləndirsə də, əslində bədbəxtik. Çünki siravi, maddi imkanı geniş olmayan soydaşlarımızın dəniz havasına, torpağına, suyuna həsrətdi. Uzun illər dığalardan betər harın məmurlar, nazirlər dənizi çəpərləməklə xalqı təbiətin nemətinə həsrət qoymuşdular. Hazırda hasarlar sökülsə də, camaat yenə mavi suya tamarzıdı. Bu səfərdə oliqarx faşistlər dəniz kənarının demək olar hər yanını zəbt etməklə şəxsi çimərlik, istirahət mərkəzləri açaraq od qiymətinə tariflərlə insanları dənizdən pəhrizdə saxlayırlar. Odu ki, ay Müyəssər  camaat 20 ildi 2 addımlığında olan Xəzərə həsrətdi. 

Şərifin valideynləri olan Şiraslan ilə Anaxanımın (Ofelya Məmmədovanın ifasında)  müzakirələri də gülməli və diqqətə layiq idi. Xanımın ərinə "Aslançik" deyə müraciəti qarşı tərəfin xoşuna gəlmir və o etiraz edərək: "heç olmasa Şiraslançik de, babamın ruhu inciyir axı". İfadəsi tamaşaçıları gülüşünə səbəb oldu. 

Şiraslanın övladının xoşbəxtliyini yox, pulgirliyi fikirləşərək oğlunu imkanlı iş adamalarının, nazir vəzifəsinfə əyləşən şəxsin qızı ilə evləndirməyə çalışır. 

Hətta Anaxanım, ərinin tanışı olan nazirin qanunsuz əməllər törətdiyinə görə həbs olunduğunu deyəndə, Şiraslan: "Əşi, yığdığının 10% qalsa, 7 arxa dolananına bəs edər" ifadəsiylə necə mənəviyyatsız, tamahkar olmasını bir daha göstərir. Bununla həmçinin heç də yanlız harın məmurların yox, elə sadə adamalar arasında haramçılıq, alçaqlıq, minlərlər insanların haqlarını tapdalayaraq cibini doldurmaq istəyən və nazir, deputat, icra başçılarına həsəd aparanların olmasını göstərir. 

Elə özbək qızının ailəsində də "qızımın gələcəyini düşünürəm" ifadəsi altında maddiyatın önə çəkilməsi var. Əsas da qızın atası Bəyaz Batırın (Elçin İmanov rolu canlandırır) 30 min manat başlıq pulu verilməsiylə hələ Özbəkistan, Tükmənistan və Qırğızıstanda orta əsr qanunlarının qalıqlarının mövcudluğuna işarədi. Elə toy mərasimində Bəyaz Batırın kəbinin olmamasından sonra aləmə car çəkərək molla tələb etməsi də mövhumatın və geriliyin əlamətidi. 

Şərif ilə Müyəssərin "Forest Qamp" ("Forest Gump") filminin "Suite" saundrekinin sədaları altında sevgi rəqsi çox gözəl alınaraq, tamaşaya rəng qatdı və zalda əyləşənlərin gurultulu alqışlarını qopartdı. 

Şərifgilin qonşusu evdə qalmış Safuranın (Gülnarə Əzizovanın ifasında) özünün hər vasitəylə oğlana sırımaq  cəhdləridə maraqlıydı. Madmazel bunun üçün Şərifin anasına yarınması, xanıma monikur, pedikur, qaş alınması və digər xidmətlər göstərməklə canfəşanlığı diqqət qaçmadı. Elə ki, qonşu qızı gözəaltı etdiyinin özbək gözəlini sevməsini və yaxın zamanda da evlənəcəklərini bildikdən sonra Anaxanıma münasibətinin dəyişməsi, qəribə jestləri çox orijinal alındı və seyircilərin bolluca gülməsinə gətirib çıxardı. Hələ zənənin "Şərifin evlənməsini eşidəndə, elə bildim məni seçib, sevincim 57 saniyə çəkdi" ifadəsi auditoriyadakı gülüş səslərini daha da yüksəltdi. 

Toy səhnəsində qırmızı libaslı masabəyinin (Huseyn Əlili ifasında)  peyda olması gözlənilməz və maraqlı oldu. Onun təlxəkliyi, məddahlığı və qəribə rəqsləri tamaşaya rəng və yumor qatdı. Sanki, "Maska" filminin baş rol ifaçısı Cim Kerri qarşımızda canlanmışdı.

Xülasə, tamaşa maraqlı, maarifçi, gözəl musiqi, rəqsləri və yumoruyla zəngin idi. Hiss olunurdu ki, rejissor maksimum savadını, fantaziyasını ortaya qoymuşdu. Auditoriyada əyləşənlər içərisində Xalq artisti Afaq Bəşirqızı da vardı. Xanım sənətlar da tamaşadan məmnun qalaraq gurultulu alqışını əsirgəmədi. Səhnə əsərinin sonluğu sevənlərin qovuşması, xoşbəxtliyi ilə tamamlandı. Heyif ki, real həyatda belə sonluqlara insanlar həsrətdi. Gördüklərimiz isə sevənlərin sonluğudu.

Odu ki, "Sevənlərindi dünya" tamaşasının canlı həyatımızda da uzlaşmasını hələlik xəyal edirik. Kaş ki, real olardı...

Xoşbəxtlikdə tamaşadan sonra quruluşçu rejissoru Elməddin Dadaşovla da görüşüb həm səhnə əsəri, həm də gələcək planları barədə açıqlama aldıq:

"Bu mövsüm mənim üçün uğurlu oldu. "Sevənlərindi dünya" tamaşası üçün məşqimiz 3 ay çəkdi. Sağolsun teatrımızın direktoru Əliqismət müəllim quruluş verdiyim səhnə əsəri üçün mənə tam sərbəstlik və seçim imkanları verdi. Ona görə aktyor seçimlərində sərbəst idim. Telli Hüseynova, Ofelya Novruzqızı, Ruslan Mürsəlov, Nərmin Əliyeva ilk dəfə mənim quruluş verdiyim tamaşada əsas rol ifaçıları oldu. Həmçinin tamaşada rol almayan aktyorların səslərindən də yararlandım. Yəni, onlar səsləndirmədə iştirak etdilər. Tamaşada əziyyəti keçən hər bir kəsə dərin minnətdarlığımı bildirirəm. Xüsusilə də teatrımızın modelyeri Nübar Hüseynovanın adını çəkərdim. O, geyimləri aktyorlarımızın əyninə çox gözəl uyğunlaşdırdı. Məhz Nübar xanım zövqü sayəsində "Sevənlərindi dünya"da rol alan akyorların geyimləri çox cəlbediciydi ki, bu da tamaşaya ayrıca rəng qatdı. Düşünürəm ki, quruluş verdiyim tamaşa uğurlu alındı. Səhnə əsəri növbəti mövsümlərdə də teatrımızın repertuarında olacaq. Mən 17 ildi Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrda çalışıram. Bu quruluşçu rejissor kimi ilk işimdi. Amma bir çox tamaşalarda 2-ci rejissor kimi fəaliyyət göstərmişəm. Bu mövsüm Bəhram Osmanovu quruluş verdiyi "Kimyagər" və növbəti mövsümdə səhnəmizi zənginləşdirəcək "Adamın adamı" tamaşalarında 2-ci rejissoru mənəm. Həmçinin 1 ilə yaxındı quruluş verdiyim daha bir səhnə əsəri var. Söhbət gözəl filmlərimizdən olan "Bir qalanın sirri"nin səhnələşdirilməsindən gedir. İnşallar yeni mövsümdə o da tamaşaçılarımıza sunulacaq". 

ABDULLA İSMAYILOĞLU