Qabil Hüseynli:
"Gülün qeyri-müəyyən mövqeyli olması, siyasi xəttini açıq şəkildə ortaya qoymaması onu göstərir ki, o Ərdoğanla qarşıdurmaya getmək fikrindən uzaqdır"

Taleh Əliyev:
"Görünən mənzərə odur ki, Abdulla Gül də seçkilərə qatılmaq arzusundadır"

Qardaş Türkiyə bu ilin avqustunda tarixində ilk dəfə xalq səsverməsi yolu ilə növbəti prezidentini seçəcək. Hələlik marafona kimlərin qoşulacağı bəlli deyil. Amma hakim AKP-nin bu seçkilərə hazırki baş nazir Ərdoğanla gedəcəyi demək olar ki, bəlli olmaq üzrədir. Belə ki, bu günlərdə AKP sədrinin müavinlərindən biri prezidentliyə məhz Ərdoğanın namizədliyini verəcəklərini bildirib. Bu hadisə reallaşacağı təqdirdə isə hazırda parlament səsverməsi ilə prezident kürsüsündə əyləşən Abdulla Gül kənarda qalacaq. Qeyd edək ki, Taksin hadisələri ilə bağlı olaraq baş qaldıran hadisələr fonunda keçirilən bələdiyyə seçkilərindən sonra Ərdoğan qarşıdan gələn seçkilərdə prezidentliyə namizəd olacağı barədə eyham vurmuşdu. Bu isə Gül tərəfindən elə də yaxşı qarşılanmadı. Düzdür, o bunu açıq şəkildə bildirməsə də, bu və ya digər səpkidə verdiyi mesajlarında Ərdoğanın bu istəyindən narazı qaldığı hiss olunurdu. Hər halda görünən odur ki, hakim partiya prezident seçkilərinə Güllə deyil, Ərdoğanla gedəcək.
Görəsən, belə bir durum AKP daxilində parçalanmaya gətirib çıxara bilərmi?
Digər tərəfdən, Ərdoğanın prezident olması fonunda Gülün isə Rusiyada olduğu kimi baş nazir keçməsi ehtimalı nə dərəcədə realdır?
Politoloq Qabil Hüseynlinin fikrincə, Ərdoğanın Gül ola-ola prezidentliyə hakim partiyadan namizəd olması AKP daxilində parçalanmaya gətirib çıxarmayacaq. Çünki, Gül partiyada ciddi dəstəyə malik olmayan bir fiqurdur: "Ərdoğanla Gül arasında fikir ayrılığının mövcud olduğu bəlli idi. AKP-də isə Ərdoğan birmənalı olaraq üstünlüyünü təmin edib. Burada təmsil olunan Abdulla Gül tərəfdarları böyük sayda deyil. Onlar partiya daxilində ayrıca fraksiya şəklində belə təşkil olunmayıb. Üstəlik, Gülün müəmmalı, qeyri-müəyyən mövqeyinin olması da, siyasi xəttini açıq şəkildə ortaya qoymaması onu göstərir ki, hazırki prezident Ərdoğanla qarşıdurmaya getmək fikrindən uzaqdır. Hələlik hadisələrin gedişi belə düşünməyə əsas verir. Amma müxalif cəbhədən, həm CHP, həm də MHP-dən Abdulla Gülün dəstəklənməsi barədə səslər eşidilməkdədir. Məsələn, Dövlət Baxçalının sabiq prezident Süleyman Dəmirəllə görüşündə, ikinci onlara Gülü müdafiə etmək tövsiyyəsi vermişdi. Məsələ ondadır ki, Abdulla Gül fəal siyasi mübarizə aparacaq siyasətçi təsiri bağışlamır. Bu nöqteyi-nəzərdən, onun belə bir ciddi siyasi marafona qoşulacağı barədə siqnallar hələlik yoxdur. Digər tərəfdən, CHP ilə MHP də başqa namizədin dəstəklənməsi üzərində baş sındırırlar. Bu namizədin adı açıqlanmasa da, hər halda onlar Ərdoğana qarşı dura biləcək və onunla siyasi-ideoloji mübarizə aparmaqa qadir bir şəxsin axtarışındadırlar. Başqa bir tərəfdən namizəd axtarışı prosesinə yenicə start verilib və hadisələrin gedişində yeni-yeni namizədlərin ortaya çıxacağı da istisna deyil. Amma Ərdoğan əleyhdarlarının mütləq mənada vahid namizəd ərtafında düşünmələri vacibdir. Namizədlərin çoxluğu AKP namizədinin xeyrinə olacaq. Ola bilsin, Ərdoğan qəsdən alternativ namizədlərin irəli sürülməsi texnologiyasından istifadə edəcək ki, özünə qarşı vahid cəbhənin formalaşmasına imkan verməsin. Bu nöqteyi-nəzərdən, Ərdoğana qarşı Abdulla Gülün alternativ olaraq meydana çıxa biləcəyi hələlik real görünmür. O ki, qaldı bəzilərinin düşündüyü kimi, Ərdoğanla Gülün prezident seçkilərindən sonra tutduqları postda Rusiyada olduğu kimi yerlərini dəyişməsi, bu variant çoxdan gündəmdən düşüb. Güllə Ərdoğan arasında çoxdandır ki, soyuq küləklər əsir. Digər tərəfdən, Ərdoğanın prezident olmasından sonra, baş nazirliyə Gülün gətirilməsi Türkiyə demokratiyasını, bu sahədə əldə olunan nailiyyətləri tamamilə gözdən salar. Ona görə də, düşünürəm ki, Ərdoğanın prezident, Gülün isə baş nazir olması variantı Türkiyədə heç zaman işləməz. Gülün özünün cəsarətsiz davranışı, siyasi mövqe ortaya qoymaması ümumiyyətlə bir siyasətçi olaraq onun imicinə ciddi xələl gətirir. Bu səbəbdən onun namizədliyi məsələsində xeyli adam tərəddüd edir".
Politoloq Taleh Əliyev isə bu qənaətdədir ki, Ərdoğanın prezident olacağı təqdirdə, Gül də baş nazir ola bilər: "Baş tutan bələdiyyə seçkilərində AKP-nin qələbə çalıb-çalmaması bir çox hallarda Ərdoğanın prezident seçkilərinə namizəd qismində qatılıb-qatılmaması kontekstində dəyərləndirilirdi. AKP-nin son seçkilərdə qələbəsi isə onu göstərdi ki, Rəcəb Tayyib Ərdoğan bu istiqamətdə daha qətiyyətlə irəlilələmək imkanı əldə etdi. Hələ bələdiyyə seçkiləri ərəfəsində Abdulla Gülə belə bir sual olundu ki, qarşıdan gələn prezident seçkilərində AKP namizəd məsələsini hansı istiqamətdə həll edəcək. Gülün isə cavabı belə oldu ki, məsələni qarşıdakı mərhələdə sayın baş bakanla birgə dəyərləndirəcəklər. Hər halda, görünən mənzərə odur ki, Abdulla Gül də bu seçkilərə qatılmaq arzusundadır. Amma Güldə bu arzu olaraq qalırsa, Ərdoğanda bu konkret olaraq iddia və istəyə çevrilib. Lakin hakim partiyanın iki aparıcı fiquru arasındakı bu fikir ayrılığını dərən parçalanma kimi dəyərləndirmək də doğru olmazdı. Hər halda, Gül də seçkilərin nəticəsini hesablamamış deyil. Eyni zamanda, Ərdoğanın da bu məsələyə olmazsa olmaz kontekstində yanaşmasının fərqindədir. Ona görə də anlaşmaya gələcəkləri qənaətindəyəm. Bildiyiniz kimi, Rusiyada Konstitusiyaya uyğun olaraq bir namizəd ardıcıl iki dəfədən artıq prezident ola bilməz. Amma bu Türkiyə üçün yeni presedent yaradır. Burada ilk dəfə olaraq prezidenti xalq seçir.Ona görə də, Rusiyada olduğu kimi, Putinlə Medvedyevin bu məsələdə yerlərini dəyişməsi variantı Türkiyə üçün yerinə düşmür. Amma ola bilər ki, Ərdoğan prezident olacağı təqdirdə, Gül də baş nazir olsun. Belə bir variant gözləniləndir. Lakin bu hal Rusiyadakı hadisələrin tam eyniyyətini təşkil etmir. Orada məsələ fərqli idi, əsas fiqur Putin idi, burada isə Ərdoğandır".
Həsən İslamov