Prezidentin son açıqlamasında şifrəli mesaj; Avropa Birliyi ilə danışıqlar intensivləşmə mərhələsinə girir; AB üçün dotasiya yükü olacaq Ermənistandan Azərbaycanın əsas üstünlüyü - təklif tələbi şərtləndirir; alman politoloq: “Bu anlaşma Bakıya imkan verəcək ki...”

2018-ci ilin Azərbaycan üçün bir neçə aspektdən yadda qalan və əhəmiyyətli olacağı gözlənilir. O sırada Dağlıq Qarabağla bağlı yeni gəlişmələrlə yanaşı, Bakının Avropa Birliyi (AB) ilə nəhayət, strateji tərəfdaşlıq haqda ikitərəfli anlaşma sazişini imzalaması da gözlənilir.

Artıq bu yöndə müzakirələrin intensivləşməsi ilə bağlı hər iki tərəfdən açıqlamalar var. Ən əsası, ortada qarşılıqlı siyasi iradənin olduğu faktdır. Demək, nəticə özünü çox gözlətməyəcək. “Yeni Müsavat” xatırladır ki, danışıqların növbəti raundu bu ilin fevralına nəzərdə tutulub.

*****

“Bolqarıstanın təşkilatda sədrliyi dövründə Avropa Birliyi-Azərbaycan əlaqələrinin inkişafı üçün yeni imkanlar yaradılacaq, xüsusilə hazırda Avropa Birliyi ilə biz yeni saziş üzərində iş aparırıq və danışıqlar çox uğurla davam etdirilir”. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev bu sözləri srağagün Bolqarıstanın baş naziri Boyko Borisovla mətbuata bəyanatlarla çıxışı zamanı söyləyib.

Danışıqların uğurlu getməsi isə sözsüz ki, Bakı ilə Brüssel arasında anlaşma atmosferinin yaxşı olmasına dəlalət edir. Azərbaycanın sənədlə bağlı əsas şərtlərindən biri isə Dağlıq Qarabağ probleminin ədalətli həlli ilə bağlıdır. Bakı imzalanacaq tərəfdaşlıq sənədində konfliktin birmənalı şəkildə ölkəmizin suverenliyi və ərazi bütövlüyü prinsipi çərçivəsində həllini tapması bəndinin yer almasını tələb edir. Prezidentin son optimist açıqlamasından belə qənaət hasil olur ki, belə bir müddəa sazişdə yer alacaq.

Bu yöndə qənaəti gücləndirən faktlardan biri də ötən il, noyabrın 24-də, İlham Əliyevin də qatıldığı AB-nin Brüssel sammitinin yekun bəyannaməsində Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi prinsipinə sadiqliyin ifadə edilməsidir. Doğrudur, həmin sammitdə Ermənistanla imzalanmış tərəfdaşlıq sənədində ATƏT-in Minsk Qrupunun yanaşması (üç prinsip) əksini tapıb, lakin yekun bəyannamənin ardınca AB-nin Azərbaycanla ikitərəfli sazişində də Bakının mövqeyinin ifadə olunması Qarabağ məsələsində “tərəzinin gözünü” bizim xeyrimizə əymiş olacaq. Üstəlik, Kataloniya presedentindən sonra Avropa strukturları ölkələrin ərazi bütövlüyünə daha həssas yanaşır.

*****

“AB-nin Azərbaycanla anlaşması Avropa siyasətinin tərkib hissəsi kimi ”Şərq tərəfdaşlığı"na növbəti xarici siyasət uğuru qazandıracaq. Azərbaycanın timsalında AB böyük neft-qaz resursları olan tərəfdaşla əlaqələri gücləndirəcək - hansı tərəfdaş ki, gələcəkdə həmçinin Avropanın enerji təhlükəsizliyini təmin edə bilər. Eyni zamanda bu anlaşma Azərbaycana imkan verəcək ki, siyasi transformasiyaya başlasın".

Bu sözləri “Vestnik Kavkaza” nəşrinə açıqlamasında Cənub-Şərqi Avropa və Qafqaz Tədqiqat Mərkəzinin rəhbəri, politologiya doktoru Kristian Yohannes Henrik söyləyib. Lakin onun sözlərinə görə, Bakının reaksiyasını bir azca gözləmək lazımdır. “Ancaq mən AB ilə Azərbaycanın yaxınlaşmasının ilk növbədə iqtisadi sferada çox böyük potensialını görürəm. Siyasi sferada isə etiraf edək ki, fikir ayrılıqları qalır”, - deyə alman ekspert qeyd edib.

Söhbət bu məqamda yəqin ki, Azərbaycanda təməl insan haqlarının vəziyyətindən gedir. Yeri gəlmişkən, REAL sədri İlqar Məmmədovla bağlı Bakı ilə Avropa Şurası arasında mübahisəli duruma bu ayın sonuncu on günlüyündə aydınlıq gələcəyi gözlənilir...

Ardınca Avropa Birliyinin 24 noyabr sammitinin yekun bəyannaməsində Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə dəstək verilməsi faktına toxunan politoloq deyib: “Hər necə olmasa, BMT Təhlükəsizlik Şurasının və Avropa Parlamentinin də erməni işğalçı qüvvələrinin torpaqlardan çıxması haqda çoxsaylı qətnamələri var. Yəni Azərbaycanın ərazi bütövlüyü əvvəllər də müdafiə olunub”.

*****

Analitik 2018-ci ildə bütövlükdə Güney Qafqazı gözləyən mümkün təhdidlərdən də söz açıb: “Az öncə İranda olan etirazlar, iri dövlətlərin Suriyada gizli savaşı, həmçinin həll olunmamış Dağlıq Qarabağ konflikti bu yekcins olmayan region üçün barıt çəlləkləri olaraq qalır. Azərbaycanın hərbi büdcəsi Ermənistanın bütöv büdcəsini üstələyir. O zaman Bakı beynəlxalq hüququn təsirini bərpa eləmək üçün hərəkətə keçəcəkmi? Söyləmək çətindir. Əgər müharibə variantında Ankara da qardaş ölkənin tərəfində çıxış eləsə, qorxunc bir ssenari ortaya çıxa bilər. Təmas xəttində qarşılıqlı atışmalar mütəmadi şəkildə baş verir və bu insidentlər vəziyyətin kəskin dəyişməsinə də gətirə bilər”.

Daha sonra Ermənistanın AB ilə imzaladığı ikitərəfli sazişin əhəmiyyətindən danışan politoloq deyib ki, İrəvanla əlaqələr yalnız Moskvanın icazə verdiyi həddə inkişaf edə bilər.

Bu arada AB-nin Metsamor AES-in bağlanması üçün 200 milyon avro ayıracağı haqda xəbər yayılıb. “Nezavisimaya qazeta” bildirir ki, AB beynəlxalq aləmdə Ermənistanın “nüvəsizləşdirilməsini” dəstəkləyir. Qəzetin yazdığına görə, Brüssel bunun qarşılığında Ermənistana ekoloji cəhətdən təmiz enerji istehsalının inkişaf etdirilməsi üçün ABŞ və avropalıların çoxmilyonlu sərmayəsini və yardımını təklif edib. Bunun üçün rəsmi İrəvandan ölkədə infrastruktur sahəsində islahat aparılması tələb olunur - hansı ki, saziş mətnində də əksini tapıb.

*****

Göründüyü kimi, əgər Ermənistan AB üçün əlavə yük, ayaqdan asılan “daş”, dotasiya obyekti qismindədirsə, Azərbaycan tam əksinə, təşkilat üçün çox əlverişli, həqiqi mənada strateji tərəfdaş anlamındadır. Bu mənada Bakıdan prezident İlham Əliyev səviyyəsində sazişlə bağlı verilən son siqnal Avropanın da marağında görünür.

Başqa sözlə, təklif Bakıdan gəlirsə, yəni Azərbaycan donor qismindədirsə, tələbi də o formalaşdırmağı haqq eləmiş olur. Təklif tələbi şərtləndirirsə, demək, Azərbaycana, onun əsas probleminə münasibət də Azərbaycana verilən dəyərə adekvat olmalıdır./musavat.com