Ermənistan düşdüyü durumun ağırlığına uyğun özünü aparmır. Məğlub ölkə həm Azərbaycana və qardaş Türkiyəyə qarşı əsassız ərazi iddialarını davam etdirir, həm də blokada rejimində qala-qala dirçəlməyi, hətta darmadağın edilmiş ordusunu təzədən qurub Bakı və Ankara ilə “kəllə-kəlləyə qoymağı” xəyal edir. Yəni hərbi gücə çevrilmək planları qurur.

Halbuki 44 günlük dağıdıcı müharibə il bitən yanlış siyasət, 30 illik zaman kəsiyinin acı təcrübəsi göstərdi ki, bu yöndə İrəvanın heç bir şansı yoxdur, olmayacaq. Ona nə Rusiya yardımçı ola biləcək, nə də Qərb və ya varlı erməni lobbisi. Tək çıxış yolu əsas qonşu dövlətlər - Azərbaycan və Türkiyə ilə təcili dil tapmaqdır. Şərtlər bəlli. Təəssüf ki, Ermənistanda sərt gerçəyi anlayanlar çoxluqda deyil. Bu da erməni xalqının faciəsidir, çünki növbəti fəlakətə tuş gələ bilər, əgər rasional düşünənlər tezliklə çoxluğa çevrilməsə...

*****

“Kommunikasiyaların blokdan çıxarılması nəticəsində Ermənistan iqtisadiyyatı qısa müddətdə 30% artacaq”.

Bunu srağagün Ermənistan parlamentində 2022-ci ilin dövlət büdcəsi layihəsinin müzakirəsi zamanı iqtisadiyyat naziri Vaan Kerobyan bildirib.

Onun sözlərinə görə, nazirlik Ermənistan Milli Elmlər Akademiyasının Elmi-Tədqiqat İqtisadiyyat İnstitutuna bu tədqiqatın yeni variantını hazırlamaq tapşırığı verib. Bildirib ki, məsələ təkcə Ermənistan üçün deyil, digər ölkələr üçün də fayda baxımından öyrəniləcək ki, bu da danışıqlar prosesinin gedişində mühüm arqument olacaq. “Ona görə də göstərmək lazımdır ki, bu, təkcə bizə deyil, Türkiyə, Azərbaycan, İran, Gürcüstan və digər ölkələrə nə verəcək. Bu da danışıqlarda öz mövqeyimizi düzgün qurmağa yardımçı olacaq”, - Kerobyan əlavə edib.

Hərçənd burada Ermənistan Milli Elmlər Akademiyasının Elmi-Tədqiqat İqtisadiyyat İnstitutunun öyrənəcəyi bir şey yox. Olsaydı, ötən bir ildə öyrənib deyərdilər. Hər halda, yolların və kommunikasiyaların açılmasından hamının, öncəliklə illərdir blokadada olan Ermənistanın fayda götürəcəyini bilmək üçün iqtisadçı-alim olmağa lüzum qalmır.

Sanki 30 ildir Azərbaycan və Türkiyəni blokada rejimi tətbiq eləməkdə suçlayan Ermənistan rəsmiləri deyilmiş. İndi də tərəddüd keçirirlər ki, yolları açaq, açmayaq? Qonşularla iqtisadi-ticari əlaqələr quraq, qurmayaq? Hətta bu yaxınlarda İrəvanda blokadanın götürülməsinə qarşı etiraz aksiyası keçirilmişdi. Doğrudan da bədxislətli əcaib bir toplumdur...

*****

Söz düşmüşkən, 1992-ci ildə ABŞ Konqresi Azərbaycana qarşı “Azadlığı Müdafiə Aktı”na bədnam “907-ci düzəliş”i məhz ölkəmizin guya Ermənistanı blokadada saxladığı üçün qəbul eləmişdi. Sən demə, biz işğalçının başını tumarlamalı imişik. Amma Ermənistanın siyasəti üzündən Naxçıvanın 30 ildir blokadada qalması ABŞ Konqresinin vecinə də olmadı.

Hər şey qırağa, bəs indi nədən Vaşinqton İrəvanın bu anormal mövqeyinə etiraz eləmir? Axı Bakı bir ildir bütün yolların və sərhədlərin açılmasını təklif edir, barış əli uzadır. Eləcə də Zəngəzur dəhlizinin açılmasını gözləyir. Daha bir aktual sual: görəsən Ermənistanın blokadası götürüləndən sonra “907-ci düzəliş” ləğv olunacaqmı, yoxsa bu dəfə “artsax”a qarşı təcavüz" bəhanəsi işə düşəcək?

Bütün hallarda proseslərin gedişatı belə deməyə əsas verir ki, ABŞ kimi qlobal güclər də Azərbaycan dövlətinin regionda yaratdığı yeni reallıqla, həm də böyük inkişafa vəsilə olacaq reallıqla hesablaşmalı olacaq. İrəvan kimi Vaşinqtonun da ayrı yolu qalmayıb. Çünki Güney Qafqazda həlledici söz sahibi artıq Azərbaycandır, Azərbaycan-Türkiyə tandemidir. Və həmişə də belə olacaq. Bunu Ermənistanın siyasi və ekspert dairələri də getdikcə anlamağa başlayıblar.

*****

“Zəngəzur dəhlizi məsələsi demək olar ki, həll olunub və müzakirələr detallar üzərində gedir”.

Bu sözləri İrəvandakı Qafqaz İnstitutunun rəhbəri Aleksandr İsgəndəryan yerli mediaya müsahibəsində deyib. Onun sözlərinə görə, noyabrın 8-də, 9-da, yaxud 10-da Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanla Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev arasında görüşün baş tutub-tutmayacağı mühüm deyil, mühüm olanı budur ki, belə görüş gec-tez olacaq və dəhliz məsələsi müzakirə ediləcək, hansısa müqavilə imzalanacaq.

“Bu sənəd müqavilə, yaxud başqa necəsə adlana bilər, amma heç bir şübhə yoxdur ki, proses gedir. Məsələ olduqca fəal müzakirə olunur, ümumən, kobud desək, həll olunub və aydındır ki, dəhliz açılacaq. Hansı variantda, hansı texniki şərtlərlə, necə, bütün bunlar müzakirə predmetidir”, - erməni ekspert bildirib.

İsgəndəryanın fikrincə, dəhlizin açılması məsələsi praktiki olaraq həll edilsə də Ermənistan rəhbərliyi bunu ictimaiyyətdən ört-basdır etməyə çalışır. “Bu məsələdə Ermənistana təzyiqlər çox ciddidir, konsolidə edilib və müxtəlif tərəflərdən yönəlib”, - o əlavə edib.

*****

Məsələ həm də ondadır ki, Ermənistan blokadada qalsa da, çıxsa da, Azərbaycanla ayaqlaşmaq gücündə olmayacaq. Ona görə ki, sonuncu halda məğlub ölkə böhrandan qurtulmağa başlayacaqsa, Azərbaycan ondan qat-qat sürətli inkişafa üz tutacaq - əlbəttə ki, həm də Zəngəzur dəhlizi hesabına.

Ancaq Azərbaycanın gücü bu halda qonşu ölkənin də dirçəlməsinə gətirə bilər. Gürcüstandakı kimi, böyük sərmayə yatırımları və digər maliyyə-iqtisadi dividendlər və meqa-layihələr sayəsində. Kəsəsi, xilas yollarının hamısı Bakıya aparır. Qalır bu perspektivin qonşu ölkədə hakimiyyət və cəmiyyət olaraq tam dərki. Əks halda, Ermənistan bölgədə ayaq altda qalaraq, simvolik dövlətçiliyini də itirəcək...
“Yeni Müsavat”