Ərdoğanın möhtəşəm Vaşinqton səfəri və qırmızı çantada 6 əhəmiyyətli fayl
Baş nazir Tayyib Ərdoğan, 16 Mayda edəcəyi ABŞ gəzintisinə 6 əhəmiyyətli mövzunun iştirak etdiyi qırmızı çanta və 50-ə yaxın iş adamı heyətiylə gedəcək. Ərdoğan ilk dəfə seçmə qonaqların qaldığı rəsmi qonaq evi Blair Housedə ağırlanacak.
Əldə edilən məlumata görə Ərdoğanın çantasında, həll prosesi, Türk-İsrail əlaqələri və Qəzza embarqosu, Suriya, İran, terrorla mübarizədə hər cür ortaq kəşfiyyat paylaşımı ilə müdafiə sənayesi sahəsindəki əməkdaşlığa dair 6 fayl olacaq. Mövzular arasında ilk sıranı həll prosesi ilə əlaqədar fayl meydana gətirir. Ərdoğan, ABŞ prezidenti Barak Obamaya həll prosesi ilə əlaqədar məlumat verəcək. Mövzu ilə əlaqədar qonşu ölkələrlə aparılan danışıqlar və problemlər də dəyərləndirilməli.
İkinci sıradakı faylı İsrail-Türkiyə əlaqələri və Qəzzaya tətbiq olunan embarqo meydana gətirir. Baş nazir, Obamaya ABŞ xarici işlər naziri Kerryi "Ərdoğan Qəzzaya getməzsə yaxşı olar" şərhindən duyduğu narahatlığı dilə gətirəcək və Qəzzaya tətbiq olunan embarqonun bir an əvvəl aradan qaldırılması üçün İsrailə təzyiq etməsini istəyəcək. ABŞ tərəfinin da İsrail-Türkiyə münasibətlərinin normallaşması üçün bir an əvvəl səfirlərin vəzifəyə başlaması lazım olduğunu dilə gətirməsi gözlənilir.
Müsahibənin əhəmiyyətli başlıqlarından birini də Suriya və İran meydana gətirir. Türkiyə, bu ölkələrlə ilə əlaqədar iki ayrı fayl hazırladı. Görüşdə müzakirə olunacaq bir digər maddə isə kəşfiyyat paylaşımı. Türkiyə ABŞ ilə Türkiyə arasında olan terrorla mübarizədə anlıq kəşfiyyat paylaşmasıdır əhatəsinin genişləndirilməsini və "Hər cür" kəşfiyyat paylaşımı şəklində təşkil tələb edəcək. İnsansız hava vasitələri Predatorlar istifadəsindəki çətinliklər da masada olacaq.
ABŞ, Ərdoğan üçün xüsusi bir protokol tətbiq edəcək. Ərdoğan, seçmə qonaqların qaldığı Ağ Evin qarşısında olan rəsmi qonaq evi Blair House da qalacaq. Qonaq evinə Türk bayrağı çəkiləcək. Ağ Evdən daha böyük bir quruluş olan Blair Housenin simvolik əhəmiyyəti var. Daha əvvəl İsmət İnönü, Kraliça Elizabeth, Charles de Gaulle, Vladimir Putinin qaldığı Blair Houseyə hansı liderlərin dəvət ediləcəyinə isə şəxsən ABŞ prezidenti qərar verir.
Baş nazir Ərdoğanın ABŞ səyahətinin iki ölkə arasındakı iqtisadi əlaqələr üçün də böyük əhəmiyyət daşıdığı ifadə edilir. Türkiyə ilə ABŞ arasındakı siyasi və hərbi əlaqələrin çox yaxşı nöqtədə olduğunu ifadə edən səlahiyyətlilər, "20 milyard dollara yaxınlaşan iki ölkə ticarət həcmi, siyasi əlaqələrin performansını əks etdirmir. Bu məqsədlə Ərdoğanın 50-ə yaxın işadamıyla gedəcəyi ABŞ-da iqtisadi əlaqələrin siyasi və hərbi əlaqələr səviyyəsinə eşitlenmesi üçün kritik təmaslar ediləcək "dedilər. Ərdoğanın ABŞ-AB arasındakı Sərbəst Ticarət Anlaşması'ndan yarana biləcək haqsızlıq üçün ABŞ prezidenti Barak Obamaya bir məktub yolladığını xatırladan səlahiyyətlilər, belə danışdı:
"ABŞ ilə AB arasında ediləcək ola biləcək bir STA'nın Türkiyə baxımından böyük maddi itkin yaradacağı hesablanır. Bu baxımdan AB ilə aparılan danışıqların eyni paraleldə Türkiyə üçün də tətbiq olunmasını istəyirik. Bu vəziyyət də Baş nazirin təmaslarında gündəmə gələcək. Görüşlərdə ticarət balanssızlığın aradan qaldırılması, enerji layihələri də dəyərləndirilməli. Görüşlər üçüncü nüvə santralle əlaqədar təklifin təkrarlanılması də gözlənilir. Artıq ABŞ ilə Türkiyə arasındakı əlaqələr hərbi və siyasi ölçüdən iqtisadi ölçüyə daşınmalı. Nazirlər və iş dünyası nümayəndələri ticari əlaqələrin üst səviyyəyə daşınması üçün əhəmiyyətli təmaslar ediləcək. "
Dəyanət Azərsoy