ABŞ prezidenti Donald Tramp özünün Tvitter bloqunda bəyan edib ki, Federal Təhqiqatlar Bürosunun və Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin əvvəlki tələblərinə baxmayaraq 35-ci prezident Con Kennedinin qətlinə dair qalan məxfi sənədləri də açıqlamaq niyyətindədir.

gundemxeber.az Virtualaz.org-a istinadla xəbər verir ki, Tramp bu qərarı “maksimum şəffaflıq və konspirologiya nəzəriyyələrinə son qoymaq üçün” verdiyini bildirib.

“Ağ Evin aparat rəhbəri Con Kelli, MKİ və digər agentliklərlə məsləhətləşmələrdən sonra mən qərara aldım ki, Kennedinin qətlinə dair bütün sənədləri açıqlayıb, hazırda sağ olan adamların ünvanlarının və adlarının yer aldığı sənədlər istisna olmaqla”-ABŞ prezidenti yazıb.

Bundan əvvəl ABŞ-da Kennedinin qətlinə dair 2800-dən çox sənəd açıqlanıb. Lakin kəşfiyyat orqanları prezidentin qətlinə dair sənədlərin bir hissəsinin üzərindən məxfilik qrifini götürməkdən imtina ediblər. Bildirilib ki, bunun üçün sənədlər üzərində əlavə təhqiqat aparılmalıdır.

Con Kennedinin 1963-cü ildə baş vermiş qətlindən 55 ilə yaxın vaxt keçsə də bu hadisə ətrafında müzakirələr hələ də davam edir. Prezidentin qətlinin arxasında ABŞ xüsusi xidmət orqanlarının dayandığı haqda versiyalar hələ də güclü olaraq qalır. Açıqlanan sənədlər isə Kennedinin qətli ilə bağlı şübhələrə nəinki son qoyub, əksinə, müzakirələri yenidən qızışdırıb.

Məlum olduğu kimi Kennedinin qətlinə dair rəsmi versiyaya əsasən prezidenti tənha qatil Li Harvi Osvald öldürüb və bu qətlin arxasında hansısa siyasi sifariş yoxdur. Lakin Osvaldın özünü həbsindən iki gün sonra polis əməkdaşı məhkəməyə aparılarkən yolda öldürüb, beləliklə də qatili dindirmək mümkün olmayıb. Bu səbəbdən Kennedinin ölümü ilə bağlı çoxsaylı konspiroloji nəzəriyyələr irəli sürülür.

ABŞ hökumətinin prezident Kennedinin qətli ilə bağlı indiyədək məxfi olan sənədləri açmaq qərarı o zamandan bəri qaranlıq qalan bir sualı yenidən diqqət mərkəzinə gətirib: Prezidentə atəş açmış Le Harvi Osvald bu qətldən iki ay əvvəl Meksikada Sovet kəşfiyyat zabitləri ilə görüşübmü?

Bu zabitlərdən biri olan Valeri Kostikovun adını Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi (MKİ) Kennedinin qətlindən bir gün sonra aşkar etmişdi. Onun sovet casus agentliyinin “təxribat və sui-qəsdlərə” cavabdeh olan 13-cü şöbəsinin zabiti olduğu iddia edilirdi. Osvaldın Kostikovla əlaqələri bu qətlddən xeyli əvvəl məlum idi və belə bir şayiəyə səbəb olmuşdu ki, DTK-nın Kennedinin qətlində əli olub.

İndi Kennedinin qətli ilə bağlı 3000 sənədin açılması barədə qərarla əlaqədar Osvaldın Kostikovla Meksikadakı Sovet səfirliyyində görüşməsi barədə məlumat həm Qərb, həm də Rusiya mediasının diqqətini cəlb edib. Lakin 1963-cü ilin sentyabrında Meksikadakı konsulluqdan SSRİ-yə getmək üçün cidd-cəhdlə viza almağa çalışan Osvaldla həmin vaxt həmin konsulluqda vise-konsul işləyən Kostikov arasında baş vermis görüşün təfərrüatları barədə çox az məlumat var.

Bu həftə ABŞ-ın MuckRock saytı yazıb ki, MKİ-nin direktoruna FTB direktoru Edqar Huverin 1964-cü ilin sentyabrında göndərdiyi memoda, Kostikoivun DTK-nın 13-cü şöbəsində işlədiyini tam təsdiq edən məlumatların olmadığı göstərilir. Huver bu memoda MKİ direktoruna Kostikovun 13 şöbədə işlədiyinə dair hissəni dəyişərək “13-cü şöbədə işləyə bilər” ifadəsi ilə əvəz etməyi təklif edir.

Bunun ardınca MKİ 1964-cü ilin əvvəllərində yazdığı hesabatda Osvaldın Mexikoda diplomatik pərdə altında çalışan Kostikov və başqa DTK zabitləi ilə bağlarının “sırf təsadüf” olduğu bildirilirdi.

Valeri Vladimiroviç Kostikov kim olub?

Rusdilli mənbələrdə Kostikov haqqında çox cüzi məlumatın olmasına baxmayaraq, MKİ-nin açıqlanmış sənədlərində onun barəsində, bioqrafiyası da daxil bir xeyli məlumat var. Bu sənədlərə görə o, 1933-cü ildə Moskvada doğulub və elə burada Xarici Dillər İnstitutunda təhsil alıb. MKİ-nin məlumatına görə ispanca səlis danışan Kostikov İspaniyada keşirilən bir çox sərgilərdə tərcüməçilik edib, sonralar Meksika və Kubaya səfər edib.

Kostikovun xarici görkəmi “FTB-nin nəzarətində olmuş ikili agentin əlamətlərinə” uyğun gəlir. MKİ-nin materiallarında Kostikovun birbaşa rəisinin Birləşmiş Ştatlarda işləyən Oleq Brıkinin olduğu bildirilir. Brıkin 13-cü şöbənin əməkdaşı olub. 1963-cü il 23 noyabr tarixli açıqlanmış məxfi sənədə görə Osvald 1963-cü ilin 28 sentyabrında Mexikodakı Sovet səfirliyində olub.

1959-cu ildə Minskdə özünün sovet arvadı ilə 2 il yarım yaşadıqdan sonra Birləşmiş Ştatlara qayıtmış Osvaldın yenidən SSRİ-yə getmək üçün canfəşanlıqla viza almaq istədiyi məlumdur. MKİ sənədindən məlum olur ki, Osvald 1963-cü il oktyabrın 1-də Sovet səfirliyinə zəng edib və pozuq rusca danışaraq Kostikovla görüşdüyünü deyib.

Bu da məlum olur ki, Osvald bu zənglə onun barəsində Vaşinqtondan bir xəbər olub-olmadığını öyrənmək istəyirmiş. Kostikovun Osvaldla görüşləri barədə, həm də onun DTK həmkarı Oleq Neçiporenkonun Kennedy-nin qətli haqqında yazdığı kitabda da bəhs olnur.Kitabın rusca variantında deyilir ki, Osvald 28 sentyabr 1963-cü ildə səfirliyə gələndə Kostikov yoldaşları ilə volleybol oynamağa hazırlaşırmış.

Kostikov deyib ki, o diplomatik şəhəciyə qayıdanda orada Osvaldın onun həmkarı Pavel Yatskovla söhbət etdiyini görüb. Kostikov deyir ki, söhbət zamanı FTB-nin adı çəkiləndə Osvald isterikaya düşüb, ağlayaraq bildirib ki, bu təşkialtın onu öldürəcəyindən qorxur.

Bundan sonra Osvald tapança çıxarıb və deyib ki, bunu təhlükəsizliyi üçün gəzdirir. O tapançanı stolun üstünə qoyub. Yatskov tapançanın içindəki güllələri çıxararaq onu siyirtməyə atıb.Onlar Osvalda bir stəkan su veriblər və Kostikov saatına baxıb. Volleybol oyununa az qalırmış.

“Təlimli neytrallaşdırıcı”

Kennedinin qətlinə dair sənədlərin açıqlanacağı barədə məlumatdan iki gün əvvəl Brian Litman adlı ABŞ biznesmeni Tvitterdə Kostikovun şəkli olduğu iddia olanan foto yaymışdı.Litman-ın LinkedIn profilindən görünür ki, o, 1990-cı illərin əvvəllərində Rusiyada media sənayesində fəaliyyətdə olub və Kostikov da daxil bir neçə DTK zabitini təmsil edib. 1992-ci ilə aid bir qəzet yazısı və pres-reliz bunları təsdiqləmiş olur.

O oktyabrın 26-da çap etdiyi postda bildirir ki, Kostikov DTK-nın 13-cü şöbəsinin əməkdaşı olub. Litman Kostikovu “təlimli neytrallaşdırıcı” adlandırır. Bununla yanaşı Litman yazır ki, Kostikovun Osvaldla görüşü “yalnız və yalnız birincinin diplomatik vəzifəsi ilə bağlı olub”.

Litman bunu da yazır ki, bir neçə dəfə Kostikovun evində olub və onun o vaxt Moskvanın Kuzminski rayonunda yaşadığını bilir. Litman bildirir ki, Kostikov DTK-dan 1992-ci ilin yanvarında pensiyaya çıxıb və bundan səkkiz il sonra, 2000-ci ilin oktyabrında vəfat edib.

Bu məlumatlar müstəqil mənbələrlə yoxlanmayıb. Litman AzadlqRadiosuna oktyabrın 27-də göndərdiyi email-də yazıb ki, Kostikov-un ölümündən 10 il əvvəl onun dul xanımına zəng edəndə xəbər tutub. Litman Kostikovun “100 faiz 13-c şöbədə işlədiyini” yazır. Kostikov barədə məsələyə indiyədək açıqlanmamış 167 səhifəlik MKİ sənədlərinin dərc olunması işıq sala bilər.

“Yad ünsür: Lee Harvey Oswald Sovet İttifaqının içində” (The Interloper: Lee Harvey Oswald Inside The Soviet Union) kitabının müəllifi Peter Sadovnik deyib ki, JFK-in sənədləri arasında Uorren komissiyasının nəticələrinə zidd olacaq sənəd ola bilməz. Bu komissiyanın hesabatına görə isə Osvald tənha qatil olub. Lakin Sadovnik bunu da əlavə edib ki, hökumətin bu barədə yalan danışdığına inananların da fikrini dəyişə biləcək sənədlər yoxdur. O deyib: “Qəsd nəzəriyyəçiləri aldadıldıqlarına inanmaq istəyirlər. Bu onların mahiyyətidir”.