Ötən gün İranda daha bir etirazçı – Məcid Rza Rahnəvərd ictimaiyyət qarşısında dar ağacından asılıb.

Xatırladaq ki, son günlər İranda etirazçıların edam edilməsi intensiv xarakter alıb. Demək olar ki, hər gün 1 nəfər, bəzən isə bir gündə 2-3 etirazçının asıldığına dair rəsmi məlumatlar yayılır.

İran etirazçıları ölümə məhkum etməklə kütləvi aksiyaların qarşısını ala bilərmi? Ümumiyyətlə, son günlər daha da kəskin xarakter alan repressiyalar nə vəd edir? Bu gün etirazçılar üçün qurulan dar ağacları bir gün də Xamenei üçün qurula bilərmi?

Yenisabah.az-a danışan iranşünas, politoloq Sədrəddin Soltan deyib ki, etirazlardan sonra bu günə qədər İranda 2 etirazçı edam olunub:

“Digər 20 nəfər etirazçı barəsində edam hökmü çıxarılsa da, icra olunmayıb. O cümlədən edam hökmü çıxarılanlar arasında Güney Azərbaycan türkləri də var. Məsələn, dünən onlardan biri edam olunmalıydı, amma hökm icra olunmayıb”.

Sədrəddin Soltanın sözlərinə görə, inqilabın ilk illərində İran hakimiyyəti rejimə etiraz edən qüvvələri, müxalifləri məhkəməsiz edam edirdilər:

“Bunu o vaxtı İslam İnqilabı Komitəsi edirdi. O komitə 6-7 nəfərdən ibarət idi və onlar mühakimə olunan “əksinqilabçı ünsürlər”i sorğu-suala gətirir və barələrində həmin gün edam hökmü çıxarıb bunu icra edirdilər. Onları ya güllə vuraraq, ya da dar ağacından asaraq edam edirdilər. Həmin komitənin üzvlərindən biri də İranın indiki prezidenti İbrahim Rəisi idi. Onlar bununla həm etirazın qarşısını alır, həm cəmiyyətdə xof yaradır, həm də öz nüfuzunu qaldırırdı ki, bu hakimiyyət çox qəddardır və qəddarlığına görə cəmiyyəti sakitləşdirə bilir. O vaxtı komitə adı insanlara çox vahiməli görünürdü. Eləcə də SEPAH və “Ettelaat”. Çünki həmin hökmlərin icra olunmasında bu qurumlar iştirak edirdi”.

“İndi həmin komitə üzvü prezidentdir. Ölüm hökmü ilə bağlı olan məhkəmə isə 1 həftədə başa çata bilməz. Ölüm hökmü çox uzun müddətə gedir. Doğrudur, hamısı insan taleyidir, lakin ölüm hökmü geriyə qayıtmayacaq bir tale məsələsidir. İranda isə ölüm hökmləri çox qısa müddətə çıxarılır. İran hakimiyyəti də bununla həbs olunanların etiraf etməsini istəyir ki, guya bunları etiraz aksiyası keçirməyə hansısa xarici qüvvə təhrik edib. Bununla da rejim etiraz aksiyası keçirən insanların da gözünü qorxudur və qarşısını almağa səy göstərir”, – deyə müsahibimiz edamlardan söz açarkən əlavə edib.

Analitikə görə, etirazların qarşısının alınması üçün müəyyən təkliflər də var:

“Məsələn, etirazçıların bank hesablarının dondurulması. Lakin bütün bunlar göstərir ki, bu planlar əbəsdir. O cümlədən həm inqilabın ilk illərində, həm indiyə qədər olan dövrdə, həm də indi İran cəmiyyəti azad olmaq və bu rejimdən xilas yolunu tapmaq üçün yüzlərlə qurban verib. Bu mübarizə davam etməkdədir.

O ki qaldı indiki rejimin təmsilçilərinə, dar ağacının qurulması məsələsinə, bunu o şəkildə deməsək də, onu bilin ki, qanla gələn, qanla gedər. Yəni qan gec-tez bu rejimi tutacaq. “Bumeranq effekti” deyilən bir ifadə var. Bütün bu qisasların hamısı gec-tez İran hakimiyyətindən alınacaq. Çünki bu insanların çoxu ədalətsiz çıxarılmış qərar nəticəsində edam olunublar. İnsanlar azadlıq istəyir, azadlıq istəyən adamları isə küçə adamları adlandırıb edam etməyin özü ədalətsizdir. 

Bütün hökmlər qapalı şəraitdə keçirilir, hökm çıxarılır, amma icranı ictimaiyyətin gözü qarşısına edirlər”.

“Məsələn, sonuncu edam hökmü Məşhəddə baş verib. Bu üsullarla etirazların qarşısını almaq istəyirlər, amma bu üsul, əksinə, İran hakimiyyətin beynəlxalq nüfuzuna zərbə vuracaq və yeni sanksiyaların tətbiq olunacağı istisna olunmur.

Bu yaxınlarda bir xəbər yayıldı ki, İran rejimi ölkədən qaçsa, harada gizlənə bilər. Deyilənə görə, onlar Venesuelada özlərinə yer hazırlayıblar. Bunların aqibəti Müəmmər Qəddafi, yaxud Səddam Hüseynin aqibəti kimi olmasa da, hər halda Hüsnü Mübarəkin aqibətinə oxşar bir aqibət yaşayacaqları istisna edilmir. 

Gec-tez ədalət məhkəməsi bütün qan tökənlər üçün qurulur və onlar üçün də qurulacağı mümkündür. Məsələn, İran şahı Məhəmməd Rza Pəhləvi öz ölkəsində ölmədi. Öncə ABŞ-a qaçdı, sonra Panamaya yollandı, axırda da Misirdə öldü. Vətən torpağı ona qismət olmadı. Öz millətinə qarşı zülm edən hələ indiyə kimi alqışlar altında dəfn edilməyib”, – yekunlaşdırıb.

Gundemxeber.az