Birləşmiş Ştatlar və Ukrayna bazar günü Kyivin ABŞ-ın Ukraynaya Rusiyanın ölkəyə qarşı apardığı genişmiqyaslı müharibədə özünü müdafiə etmək üçün göndərdiyi milyardlarla dollarlıq silah-sursata görə kompensasiya olaraq nadir təbii ehtiyatlarına olan hüquqlarının əhəmiyyətli hissəsini Vaşinqtona verəcəyi razılaşmanın əldə edilməsinə yaxın olduqlarını bildiriblər. Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski Kyivdə keçirdiyi mətbuat konfransında deyib ki, Ukrayna və ABŞ razılıq əldə etmək yolunda “irəliləyirlər”.

Onun sözlərinə görə, müqavilə layihəsində deyilir ki, Ukrayna Rusiyanın müdaxiləsinə qarşı mübarizədə Kyivə göndərdiyi yardımın hər bir dolları üçün ABŞ-a 2 dollar ödəməli olacaq, lakin mümkün razılaşmanın təfərrüatları hələ açıqlanmayıb.

Bazar ertəsi müharibənin üçüncü ildönümü tamam olur.

Almaniyada Kiel Dünya İqtisadiyyatı İnstitutunun məlumatına görə, ABŞ Ukraynaya ən böyük yardım göstərən ölkə kimi 128 milyard dollar dəyərində hərbi və humanitar yardım göndərib.

ABŞ-ın payı 27 ölkəni əhatə edən Avropa İttifaqının ümumi 124 milyard dollar dəyərində yardımından bir qədər yüksəkdir.

ABŞ-ın xüsusi nümayəndəsi Stiv Vitkoff CNN tele kanalına deyib ki, Zelenskinin bu həftə təbii ehtiyatlarla bağlı razılaşmanı imzalayacağını gözləyir.

Zelenski əvvəlcə ABŞ-ın Ukraynanın texnoloji məhsulların istehsalında istifadə edilən nadir mineral ehtiyatlarının yarısına olan tələbini rədd edib. Vitkoff CNN-ə verdiyi müsahibədə müqavilənin təfərrüatlarını açıqlamasa da razılaşmanın indi tamamlanacağına işarə edib.

Vitkoff bildirib ki, Avropa ölkələri Kyivlə razılığa gəldikdən sonra Ukraynanın müharibə səylərinə öz töhfələrini veriblər, lakin ABŞ ilə belə bir anlaşma yoxdur.

Vitkoff ABŞ-ın Ukraynaya heç bir geri ödəmə şərti olmadan bu cür dəstəyinin 2015-ci ildə siyasətə girməzdən əvvəl karyerasını uzun illər Nyu-Yorkda daşınmaz əmlak sahəsində qurmuş prezident Donald Tramp üçün “məntiqli olmadığını” deyib.

Zelenski deyib: “Mənim [keçmiş ABŞ prezidenti Co Bayden] və Amerika Konqresi ilə razılaşmam var idi, mən Konqresə, hər iki tərəfə minnətdaram. Bu da qrant şəklində dəstək idi. Qrant kredit deyil. Və burada krediti qaytarmaq məcburiyyətində deyilik. Ola bilsin ki, kiminsə xoşuna gəlmir və bunun ədalətsizlik olduğunu düşünür. Ola bilər. Mən bilmirəm. Lakin müqavilə bununla bağlı idi. Qrant idi. Yəni söhbət rəqəmdən getmir. Biz buna sadəcə kredit kimi baxmırıq”.

Keçən həftə Zelenskini “diktator” adlandıran və Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsinə baxmayaraq, müharibəyə başlamaqda onu günahlandıran Tramp ödənişləri tələb edib və sələfi Baydeni hansısa formada kompensiyaya dair zəmanət verməməkdə günahlandırıb.

Zelenski bazar günü deyib ki, o, Trampdan onun mövqeyini “başa düşməsini” və Kyivin özünü Rusiyanın müdaxiləsindən müdafiə etmək üçün konkret təhlükəsizlik qarantiyaları verməsini istəyir.

“Mən həqiqətən Trampdan qarşılıqlı anlaşma istəyirəm” - deyə Zelenski mətbuat konfransında bildirib və əlavə edib: “Trampın təhlükəsizlik qarantiyalarına çox ehtiyac var”.

Zelenski Ukraynada sülh naminə prezidentlikdən imtina etməyə hazır olduğunu bildirib və getməsini Ukraynanın NATO-ya qoşulması qarşılığında edə biləcəyini qeyd edib. Rusiya Ukraynanın alyansa üzvlüyünün qəti şəkildə əleyhinədir.

ABŞ və Rusiyanın yüksək səviyyəli diplomatları, ABŞ dövlət katibi Marko Rubio və Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov müharibəyə son qoymaq məqsədilə sülh danışıqlarının əsasını qoymaq üçün keçən həftə Ukrayna və Avropa rəsmilərinin iştirakı olmadan Səudiyyə Ərəbistanında görüşüblər.

Zelenski Ukraynanın danışıqlardan kənarda qalmasından şikayət edib, lakin Tramp deyib ki, Moskvanı müdaxilədən çəkindirmək üçün əvvəlcə Rusiya ilə danışıqlar apara bilər.

“Putinlə çox yaxşı danışıqlar aparmışam, amma Ukrayna ilə o qədər də yaxşı danışıqlar olmayıb”, Tramp Ağ Evdə ABŞ ştatlarının qubernatorları ilə görüşdə deyib.

“Onların kartları yoxdur, amma sərt oynayırlar”, Tramp Ukrayna haqda deyib.

Rusiya dövlət televiziyası son günlər Trampın Rusiya-Ukrayna münaqişəsinə baxışının “bizim hadisələrə baxışımızla tamamilə üst-üstə düşdüyünü” bildirib.

Vitkoff deyib ki, əgər o vaxt Ukrayna NATO-ya üzvlük üçün təzyiq göstərməsəydi, müharibə “baş verməzdi”. Kyiv hələ də 32 ölkəni əhatə edən pakta qoşulmağa çalışır, lakin Vaşinqton bunun müharibəni dayandırmaq üçün danışıqlar yolu ilə əldə edilmiş sülh sazişinin bir hissəsi kimi baş verməsinin real olmadığını deyir.

Vitkoff sülh sazişində “hər iki tərəfin imzaladığı güzəştləri görəcəksiniz” deyib.

Rusiya hazırda Moskvanın 2014-cü ildə birtərəfli qaydada ilhaq etdiyi Krım yarımadası və Ukraynanın şərqinin böyük hissəsi də daxil olmaqla, Ukraynanın beynəlxalq səviyyədə tanınan ərazisinin təxminən 20 faizinə nəzarət edir.

Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov bazar günü Moskvanın Ukraynanın bu ərazilərinin Kyiv hökumətinə qaytarmaq niyyətində olmadığını bildirib.

“İnsanlar çoxdan Rusiyaya qoşulmağa qərar verib”, Peskov Ukraynanın şərqində Rusiyanın hərbi müdaxiləsinin davam etdiyi vaxt Moskva tərəfindən təşkil edilən və Kyiv, Qərb və beynəlxalq müşahidəçilər tərəfindən saxta kimi tənqid edilən edilən seçkilərə toxunaraq deyib.

Trampın iki həftə əvvəl Putinlə telefon danışığı Rubio və Lavrovun Səudiyyə Ərəbistanında danışıqları üçün zəmin yaradıb.

“Bu, iki fövqəladə prezident arasında dialoqdur”, Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov bazar günü dövlət televiziyasına deyib./amerikaninsesi.org/