Məmur özbaşınalığı ilə üz-üzə qalan, sosial xidmət , reabilitasiya hüquqlarından, ümumiyyətlə konstitusion hüquq və azadlıqlarından məhrum edilən Qarabağ qaziləri çıxış yolunu mitinq keçirməkdə görürlər. Onlar bu yolla problemlərini ali dövlət hakimiyyəti orqanlarının diqqətinə çatdırmaq və həllinə nail olmaq fikrindədirlər.

Qaziləri Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 49-cu maddəsi ilə doğrulanan sərbəst toplaşmaq azadlığı hüququndan yararlanmağa məcbur edən birinci səbəb elə sözügedən hüquqa da qadağa qoyulmasıdır. Təsəvvür edin, Qarabağ qazilərinə təkbaşına etiraz etmək hüququna da Bakı şəhər icra hakimiyyəti  (BŞİH) qadağa qoyub. Bu isə faktiki Ana Qanunun 28-ci maddəsi ilə doğrulanan AZADLIQ HÜQUQUNA QADAĞA deməkdir. Həmin maddənin lll hissəsinə görə, hər kəs sərbəst hərəkət edə bilər. BŞİH isə vətəndaşın sərbəst hərəkətini , təkbaşına piket keçirməyə qadağa qoymaqla, qadağan edib. Eləcə də məhkəmə təminatı hüququna. BŞİH-in qadağasından Bakı İnzibati Məhkəməsinə edilən şikayətə 2 günə baxılmalı olduğu halda, 6 aydır baxılmır, nə də qəbul edilən qərar(lar) verilmir. Məhkəmədən söz düşmüşkən, qazilərin xeyrinə çıxarılan aktlar onlarla illər icra olunmadığı halda, olmayan , saxta icra sənədləri ilə toxunulmaz  pensiyalarından belə məhrum edilmələri normaya çevrilib. Fakt : Bakı İnzibati Məhkəməsi borclu ƏƏSMN tabeliyində Dövlət Sosial Təminat Xidmətini  (sonra DSMF, hazırda Sosial Xidmətlər Agentliyi)  20.06.2016 -cı il tarixli 2-1 (81)-1095/16 saylı qərar ilə üzərinə  qoyduğu öhdəliyin icrasına məcbur etmir , hətta icra sənədi belə verməkdən imtina edir, amma qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə qərarı və təbii ki, icra sənədi olmadan, məktubla  (?) DSMF-in xaricdə müalicəyə ehtiyacı olan,  istənilən halda “İcra haqqında” qanunun 68.1.2 maddəsinin qazinin  pensiyasından vəsait tutulmasını qadağan etməsinə baxmayaraq, “borc” adına  350 manatı tutmasını qanuni sayır? ! 

Qarabağ qazilərinə Prezidentin 26.12.2001-ci il tarixli 613 saylı fərmanı ilə ayrılan kommunal, nəqliyyat və digər xidmətlər əvəzi 26 manatlıq və Prezidentin 29.12.2000 tarixli 597 saylı sərəncamı ilə ayrılan 10-14 manat arası aylıq müavinətlərin verilməsindən də imtina edilir. Prezidentin 23.12.2021 tarixli fərmanı ilə qazilərin xidmətdə olan zaman  tutduğu vəzifələr üzrə aylıq vəzifə maaşlarına 20 faiz əlavə edilib, lakin “Əmək pensiyaları haqqında” Qanunun 29.2 maddəsi (“bu Qanunun 20-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş şəxslərin tutmuş olduqları vəzifələr üzrə əməkhaqqıları  (əməkhaqqı, dövlət məvacibi, təminat xərcliyi) SONRADAN artırıldıqda, bu artımlar nəzərə alınmaqla, qulluq stajına görə pensiyalar YENİDƏN hesablanır”) əsasında pensiyalarının yenidən hesablanması həyata keçirilməyib. DSMF-in Xüsusi Şərtlərlə Təyinat üzrə Mərkəzi Filialı bunu Konstitusiya Məhkəməsinin 15.05.2020 tarixli 20.14 maddəsi əsasında təyin olunmuş  pensiyalarla bağlı  şərhi ilə izah edir. Oysa əlilliyə görə pensiya alan  Qarabağ qazilərinə qanunun 20.14 yox, 20.16-cı  maddəsi əsasında pensiya hesablanır ! Məhkəmə yolu ilə də pensiyaların qanuna uyğun hesablanmasına məhkəmə hakimiyyətinin özü qadağa qoyub. Faktiki olaraq məhkəmə ƏƏSMN-in, hərbi -inzibati orqanların vəkili rolunda çıxış edir. Vəkillər Kollegiyası isə ittiham-istintaq orqanlarına, hakimlərə vəkillikdə ad çıxarıb. 

Qarabağ qazilərinin reabilitasiya, mənzil-məişət, torpaq sahəsi ilə,  sosial infrastrukturla  təminat hüquqları da qərəzli ayrı-seçkiliyin, məmur özbaşınalığının qurbanına çevrilib. Təsəvvür edin, başlıca məqsədi , görəvi, adından göründüyü kimi, sosial xidmət göstərməkdən ibarət olan ƏƏSMN tabeliyində Sosial Xidmətlər Agentliyi 1-ci dərəcəli Qarabağ qazisinə xidmətdən , reabilitasiyasından imtina edir! (?) 44 günlük Qarabağ savaşının qazilərinin əlillik təyinatının qanunsuzluğu da ciddi problemdir. Qarabağ qazilərinin sahibkarlıq hüququna da qadağa qoyulub. İcra hakimiyyəti orqanları qazilərə sahibkarlıqla məşğul olmağa qeyri-yaşayış otaqları ayırmaq əvəzinə , dövlət əmlakını şəxsi (kommersiya -biznes) əmlakları kimi satır, icarəyə verirlər. Hətta məhkəmə qərarı ilə qazilərə verilən əmlak(lar) da Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin rayon icra hakimiyyəti orqanlarının yeminə çevrilir. 

Qarabağ qazilərinin qəbul olunmaq hüququna son iki ildə pandemiya mane olurdusa, onlayn rejimdə qəbula qadağa qoyulması bir yana, yumşalma qərarından sonra da bu hüquq gerçəkləşmir.

Qarabağ qaziləri ortalıq beş yüz nəfərlik qazinin iştirak edəcəyi 11.06. 2022-ci ildə “Qarabağ qazilərinin sosial-tibbi , məhkəmə təminatı hüququna qadağaya son qoyulsun!” şüarı ilə  keçirəcəyi mitinqin razılaşdırılması üçün BŞİH-ə müraciət ünvanlayıblar. Görək, BŞİH bu yol qadağanı hansı qanun(suz) maddə(si)  ilə  əsaslandıracaq? 

Məğrur Bədəlsoy

GundemXeber.Az