Molla rejimi ilə ölkəmiz arasında bank əməliyyatları tam dayandırılacaq

gundemxeber.az Son günlərdə belə fikirlər dolaşmağa başlayıb ki, ABŞ Azərbaycan banklarından İran banklarına transferləri dayandırmaq üçün müvafiq müraciət edib. Lakin bu məsələ hələ ki, rəsmi təsdiqini tapmayıb. Belə müraciət həqiqətən mövcuddursa, bu, Azərbaycana nə vəd edir? Digər tərəfdən, ölkəmizdə fəaliyyət göstərən İranın Milli Bankı da bağlana bilərmi?
Prinsipcə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən banklara nizamnamə kapitalının hətta İran da daxil olmaqla hardan olmasından asılı olmayaraq onlara heç bir məhdudiyyət qoyula bilməz. Çünki onlar Azərbaycanın hüquqi şəxsləridir. Digər tərəfdən, ABŞ bu və ya digər formada siyahıya aldığı İranın müəyyən dövlət orqanları və şirkətlərinə qarşı müəyyən sanksiyalar tətbiq edib. Hansı ki, həmin siyahı digər ölkələrə də təqdim olunur. Ona görə də Azərbaycan banklarının İran banklarına transferlərində bir problem görmürəm. Azərbaycanla İran arasında olan ilişgilər ABŞ dolları ilə aparılsa, bu halda Amerika banklarının prosesə müdaxilə etmək imkanları daha çox olur. İran və Azərbaycan iş adamları əlaqələrini avro və ya başqa ölkə valyutaları və yaxud barter hesabı ilə həyata keçirirlər. Amma dünya iqtisadiyyatının xarici ticarət əlaqələrinin 70 faizinin ABŞ dolları ilə həyata keçirildiyini nəzərə alsaq, bu istənilən ölkənin xarici ticari əlaqələrinə ziyandır. Bu isə daha çox İrana aiddir. Dolların kəskin dəyişməsi, İrana idxal olunan malların çoxunun dollarla alınmasını nəzərə alsaq burada bahalaşmanın müşahidə olunduğunu görərik. Hər halda İranda sosial problemlər yaşanır. Bu mənada ABŞ-ın Azərbaycana tövsiyyə verməsini ciddi qarşılamıram. Güman edirəm ki, daha çox İranla Azərbaycanın sərhəd ticarətində iştirak edən insanların dolların kursu ilə bağlı qiymət artımlarının müşahidə olunması ölkəmizin iqtisadiyyatına təsir edə bilər. Eyni zamanda, belə sanksiyalar iqtisadi münasibətlərin azalmasına gətirib çıxarar. Həmçinin dolların qaçaqmalçılığına səbəb olar.
Amma yaxın aylarda İran banklarının ölkəmizdəki fəaliyyətinə büsbütün son qoyulacaq. Azərbaycanda hazırda İranın yalnız bir bankı fəaliyyət göstərir. Söhbət İran Milli Bankından gedir. ABŞ və BMT İrana qarşı sanksiyalar tətbiq etdikdən sonra Vaşinqton digər ölkələrə Tehranla əlaqələrin kəsilməsi istiqamətində təkliflər ünvanlayıb. Ağ Ev tərəfdaş ölkələrə İranla bank transferinin məhdudlaşdırılması ilə bağlı tövsiyyə xarakterli məktub göndərib. İranla bank transferini məhdudlaşdıran ölkələr sırasında Azərbaycanın da adı var. 2012-ci ili ortalarında Mərkəzi Bank kommersiya banklarına İranla transferlərə müəyyən məhdudiyyətin qoyulması ilə bağlı tövsiyyə xarakterli göstəriş verib. Bunun ardınca İran Milli Bankının ölkəmizdə fəaliyyətinin məhdudlaşması müşahidə edildi. Praktik olaraq bu gün Azərbaycanla İran arasında bank transferi minimum səviyyədədir. İndi bu fəaliyyətin daha çox nağd şəkildə həyata keçirilməsi müşahidə olunur. Azərbaycan ABŞ-la münasibətlərə xələl gətirməmək üçün belə qadağaları həyata keçirməli olub. Bu baxımdan proses artıq yarım ilə yaxındır ki, özünü ölkəmizdə də göstərir. Güman olunur ki, yaxın vaxtlarda İran Milli Bankının fəaliyyəti ölkəmizdə tamamilə dayandırılacaq. 2013-cü ildə Azərbaycanda hər hansı bir İran bankının fəaliyyət göstərəcəyi güman olunmur.


“İqtisadiyyat şöbəsi”