İranla gündəlik neft ixracını iki dəfə artırmaq üçün Amerika ilə anlaşdı, Nyu-York birjasında qiymət son 6 ayda ən aşağı həddə endi

Dünya neft bazarında Azərbaycan üçün riskli hesab oluna biləcək proseslər gedir.

Virtualaz.org saytı Amerika KİV-lərinə istinadən xəbər verir ki, Tehranla Vaşinqton arasında daha bir sensasion razılaşma əldə edilib. Dövlət katibi Con Kerri ilə İranın xarici işlər naziri Cavad Zərif arasında əldə edilmiş anlaşmaya əsasən Tehran gündəlik neft ixracını ikiqat artırmağa razılaşıb.

Xəbərlərdə bildirilir ki, İrandan neft hasilatını və ixracını artırmağı C.Kerri xahiş edib.

“Gözlənilir ki, İranın neft ixracı gündə 0,715 milyon tondan 2 milyon tona qədər artırılacaq. Əvəzində ABŞ İranda iqtisadi iştirakını kəskin böyüdəcək” - deyə danışıqlar barədə məlumat verən mənbə bildirir.

Gözlənilir ki, artıq gələn həftədən İranın Kiş adası ilə Nyu-York arasında birbaşa aviareys açılacaq. Bunun ardınca kifayət qədər geniş tərkibli Amerika-İran Ticarət Palatasının təsis edilməsi gözlənilir.



Məlumatlara görə, bu palata hazırda ABŞ-la Türkiyə və ya Azərbaycan arasında fəaliyyət göstərən ticarət palatalarından daha güclü olacaq.

“Financial Times” isə xəbər verir ki, İran nüvə məsələsinə dair əldə edilmiş Cenevrə anlaşması fonunda Qərbin iri neft şirkətlərini ölkəyə dəvət etməyə hazırlaşır. Qəzetin yazdığına görə, İranın Neft Sənayesi Nazirliyi hazırda iri Qərb şirkətləri ilə danışıqlar aparır. İranın neft sənayesi naziri Bijan Namdar Zənganə bildirib ki, o, artıq bir neçə Avropa şirkəti ilə şəxsi görüşlər keçirib.

Nazir deyib ki, həmin görüşlər zamanı avropalıları Amerika şirkətləri ilə ortaq şəkildə “mümkün olan kimi” İrana qayıtmağa çağırıb.

Bildirilir ki, artıq “Total” və “Shell” kimi iri şirkətlər İrana qayıtmaq perspektivlərini nəzərdən keçirirlər. Əgər Qərb şirkətləri İrana qayıtsalar, bu ölkədə neft hasilatının əhəmiyyətli ölçülərdə artacağına şübhə yoxdur.

İri Qərb şirkətlərinin İranda yerləşməsi isə artıq bütöv reionda vəziyyətin kökündən dəyişməsinə səbəb olacaq.



Şübhəsiz ki, bu dəyişiklik Xəzər hövzəsinin əsas neft-qaz ixracatçılarından biri olan Azərbaycanın da regional və beynəlxalq mövqelərinə təsirsiz ötüşməyəcək. Analitiklər hesab edir ki, böyük İran-Qərb anlaşması, o cümlədən Qərbin enerji şirkətlərinin İrana qayıtması, bu ölkənin neft hasilatının artması, gələcək perspektivdə İran qazının Avropaya nəqlinin yolunun açılması Azərbaycanın geosiyasi əhəmiyyətinin azalmasına səbəb ola bilər. Xüsusən də ona görə ki, Azərbaycanda neft hasilatı azalmağa doğru gedir.

Digər risk isə qısamüddətli perspektivlər üçün mövcuddur. Söhbət dünya bazarlarında neftin qiymətinin aşağı düşməsi tendensiyasından gedir. Azərbaycan büdcəsində gələn il üçün neftin 1 barrelinin qiyməti 100 dollar göstərilib və qiymət bu həddən aşağı düşsə, büdcədə kəsir qaçılmaz olacaq.

Son məlumatlara görə, Nyu-York birjasında neft kəskin ucuzlaşmaqdadır. Dünənki hərraclarda WTI markalı 1 barrel neftin qiyməti ötən yarım il ərzində ən aşağı həddə - 92 dollara enib.

London birjasında da ucuzlaşma tendensiyası müşahidə edilir, ancaq burada “Brent” markalı neftin qiymətində dəyişiklik hələlik cüzidir. Son hərracada qiymət cəmi 10 sent aşağı düşüb və 110,8 dollar olub.

Analitiklərin hesablamalarına görə, İran neft ixracını gündəlik 2 milyon barrelə çatdırandan sonra qiymətlərin daha sürətlə enməsi gözlənilir. Ucuzlaşmanın qarşısını gələn ay keçiriləcək toplantısında OPEC ala bilər. Kartelin hasilatı azaltmaq barədə qərar verəcəyi gözlənilir.