Qanunsuz yoxlamalar və cərimələrlə mətbuatı nəzarətə
almaq istəyən Fazil Məmmədovun maraqları nədir?

Ölkədə müxtəlif dövlət strukturlarının iş adamlarına, sahibkarlara, eləcə də müstəqil mətbuata qarşı qeyri qanuni əməlləri, onların fəaliyyətinə yersiz müdaxilələrlə iş həyatının iflic olunması haqqında mətbuatda dəfələrlə silsilə yazılar yazılıb. Məmurların vəzifə səlahiyyətlərini aşaraq qanunun aliliyi prinsipini pozmaqla şəxsi mənafeləri naminə törətdiyi müxtəlif qanunsuz əməllər cəmiyyətdə narazılıq ab-havasının yaranmasına, dövlət strukturlarına inamsızlığın formalaşmasına şərait yaradır.
Bir çox yüksək mənsəb sahibləri sanki qəsdən yol verdikləri qanunsuzluqlarla insanların dövlətə olan inamını sarsıdır, vətəndaş-dövlət qarşıdurmasının yaranmasına münbit şərait yaradırlar. Sahibkarların və mətbuatın fəaliyyətinə daha çox müdaxilələri ilə məhşur olan, onların fəaliyyətinə müxtəlif vasitələrlə əngəl törədən dövlət orqanlarından biri də Vergilər Nazirliyidir. Heç kimə sirr deyil ki,müxtəlif iri məmuroliqarxlar tərəfindən himayə olunan və ya bilavasitə onların özlərinə məxsus olan və aylıq dövriyyəsi milyonlarla ölçülən şirkətlər arasında vergidən yayınma halları adi haldır.Lakin, himayəçisiz, beş-on adamın dolanacaq mənbəyi olan kiçik obyektlər vergi müfəttişlərinin əlindən sözün əsl mənasında “qan ağlayırlar”. Belə kimsəsizlər üçün kəsilən “aylıq haqq”ın ödənilməməsi son nəticədə həmin müəssisənin,obyektin bağlanması ilə nəticələnir. Vergilər Nazirliyinin əməkdaşları sahibkarları “aylığa oturdaraq” müflis edirlər. Müxtəlif bəhanələrlə yoxlamalar həyata keçirməklə sahibkarları daima təhdid altında saxlayan vergi müfəttişləri topladıqları böyük məbləğdə vəsaitləri mənimsəyir, əvəzində büdcəyə çox simvolik sayıla biləcək vəsait ödəyirlər.Ölkədə qeyri neft sektorunun inkişaf etdirilməsi üçün bir çox dövlət sənədləri qəbul olunsa da, Vegilər Nazirliyinin iş adamlarına qarşı apardığı talançılıq siyasəti ildən-ilə sahibkarlıqla məşğul olanların sayını azaldır. Çünki,sahibkarlar həm qoyulmuş “aylıq tas”ı ödəməli, həm də vergi məmurlarının vaxtaşırı təşkil etdikləri yoxlamaların “haqqını” çatdırmalıdırlar. Vergi əməkdaşlarının belə fəaliyyətinə münbit şərait yaradan əsas amillərdən biri də cəmiyyətdə vergi sahəsində maarifləndirmə işlərinin lazımi səviyyədə aparılmamasıdır. Məhz elə bundan istifadə edən müfəttişlər sahibkarlığın inkişafına sədd çəkən əsas dövlət orqanı funksiyasını “uğurla” yerinə yetirirlər.
Vergilər Nazirliyinin daima fəaliyyətinə yersiz, qanunsuz müdaxilələr etdiyi sahələr içərisində müstəqil mətbuat xüsusi yer tutur.Azərbaycan media aləmində xüsusi çəkisi olan,müstəqil fəaliyyət göstərən mətbu orqanlar zaman-zaman Vergilər Nazirliyinin bu “qayğısını” öz üzərlərində hiss etmişlər.Təsadüfi deyil ki,nazirlik bir çox sözəbaxmaz nəşrlərə qarşı ağlasığmaz cərimələr tətbiq etməklə onların fəaliyyətini tamamilə iflic etməkdə xüsusilə məharət nümayiş etdirir.Təsadüfi deyil ki,bir neçə il əvvəl “Gündəm xəbər” qəzeti də Vergilər Nazirliyi tərəfindən əsassız olaraq cərimələnərək çətin duruma salınmışdı. Nazirlik çox absurd, gülünc “faktlarla” qəzetimizin guya 71 min 478 manat 16 qəpik vəsaiti vergidən yayındırmasını əsas gətirərək 133 min 514 manat 69 qəpik cərimə tətbiq etməklə müstəqil mətbuata olan “qayğıkeşliyini” sübuta yetirmişdi. Çox çətin şəraitdə,ağır şərtlər altında fəaliyyət göstərən bir qəzetin bu qədər vəsaiti vergidən yayındırmasının hansı məntiqə uyğun gəldiyini ancaq Vergilər Nazirliyinin yetkililəri izah edə bilərlər.Ümumiyyətlə, Azərbaycan reallığında bu məbləğdə bir cərimənin ödənilməsi heç bir müstəqil mətbu orqan üçün real deyil. Belə bir cərimənin təyin olunması sırf qəzetimizin çökdürülməsinə,bağlanılmasına hesablanmış bir addım idi.
Bu günlərdə isə nazirlik tərəfindən mətbuata qarşı daha bir sərt addım atıldı.Belə ki, Qanun Nəşriyyatı aparılan yoxlamalardan sonra 150 min manat məbləğində cərimələnib.Vergilər Nazirliyinin 20-yə yaxın əməkdaşı nəşriyyata vergi yoxlaması adı ilə daxil olaraq qurumun xeyli sənədlərini və kompyuterlərini aparıb.Bu isə bir daha sübut edir ki, Vergilər Nazirliyi yenə də azad mətbuatın,medianın fəaliyyətinə əngəl törətmək siyasətindən əl çəkməyib. “Gündəm xəbər” qəzetinin,indi isə Qanun nəşriyyatının çox yüksək məbləğdə, əsassız olaraq cərimələnməsi müstəqil mətbuatın susdurulmasına hesablanmış bir addımdır.Vergilər Nazirliyiartıq media bazarına daha dərindən müdaxilə etməklə bu sahədə də öz mövqelərini gücləndirmək istəyir.Qəzetlərə, küləvi informasiya vasitələrinə tətbiq olunan yüksək məbləğli cərimələrlə digər mətbu orqanları qorxuzmaq,itaətkar duruma gətirməklə onları da qeyri-qanuni olaraq “haqq” verməyə məcbur etmək nazirliyin əsas hədəflərindən biridir.Göründüyü kimi,bir çox sahələrdə xüsusi monopoliya yaratmağa müvəffəq olmuş Fazil Məmmədov artıq mediya aləmini də öz məngənəsinə almaq istəyir.Nazirlik əməkdaşlarının mütəmadi olaraq apardığı yoxlamalarla müstəqil mətbuatı daim zərbə altında saxlamağa çalışan Fazil Məmmədov bu yolla öz təsir rıçaqlarını daha da artırmağı hədəfləyir.Sifarişli yoxlamalar, cərimələrlə müstəqil mətbu orqanlarını təsir dairəsinə salmaq, qanunsuz haqq verməyə məcbur etmək istəyi Vergilər Nazirliyinin son dövrlərdə xüsusilə fəallaşmasına səbəb olmuşdur.Bu isə cəmiyyətin ən həssas nöqtəsi olan, daha çox həqiqətin güzgüsü rolunu oynayan mətbuatı mümkün qədər ram etmək, öz təsir dairəsinə salmaq məqsədlərinə xidmət edir.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi bir çox məmurların fəaliyyəti cəmiyyətdə sanki daha çox qıcıq yaratmaq,narazılıq dalğası formalaşdırmaq məqsədləri daşıyır.Ölkə başçısının jurnalistlərin dostu olduğu bir ildə mətbuata qarşı Vergilər Nazirliyinin bu qədər sərt,əsassız müdaxiləsi hansı maraqlara xidmət edir? Dövlət maraqlarına,yoxsa şəxsi maraqlara? Məncə cavabı hamı yaxşı bilir!
Nicat MAHMUDOV