Səhiyyə sistemini “özəl klinikasına” çevirən nazirdən Mehriban Əliyevaya şikayət olundu

O.Şirəliyevin İran səhiyyəsinin inkişafına verdiyi “töhfələr”

Bu gün Azərbaycanda ən çox tənqid olunan, özbaşınalığın və korrupsiyanın total şəkil aldığı sahələrdən biri, bəlkə də birincisi səhiyyə sistemidir. Ölkə səhiyyəsində vəziyyət dözülməz həddə çatıb. Ən adi xəstəlikdən müalicə olunmaq üçün həmvətənlərimiz İrana üz tutur, dərdlərinə çarə axtarırlar. Hər il səhiyyə sahəsinə miyonlarla manat vəsait ayrılmasına, xəstəxanaların təmir olunaraq müasir avadanlıqlarla təmin edilməsinə baxmayaraq, bu sahənin problemləri ümummilli xarakter alıb. Təssəvvür edin ki, qonşu İranda yol xərcləri, ölkədə qalmaq üçün tələb olunan vəsait də daxil olunmaqla müalicə almaq Bakıda hər hansı bir klinikadakı müalicədən ucuz başa gəlir. Ən dəhşətlisi isə odur ki, insanların Azərbaycan həkiminə inamı qalmayıb. Bizim səhiyyə sistemində elə eybəcərliklər baş verir ki, adamı ən azından heyrətə gətirir. Təbii ki, bütün bu əməllər uzun illərdir ki, səhiyyə sistemini “özəl klinikasına” çevirən, toxunulmaz məmur imici formalaşdıran Səhiyyə naziri Oqtay Şirəliyevin fəaliyyətinin bəhrəsidir. Xalqın sağlamlığının keşiyində durmalı olan Səhiyyə Nazirliyi cənab Şirəliyevin “gərgin əməyi” nəticəsində özü xəstə duruma düşüb. Personasını hər baxımdan gizli saxlamağa çalışan nazir səhiyyə sistemində xüsusi monopoliya yaradaraq bu sahəni hamı üçün əlçatmaz edib. Hətta hakimiyyət daxilində ən güclü fiqurların belə ölkə səhiyyəsinə müdaxilə imkanları sıfıra bərabərdir. Özünü səhiyyənin tam mütləq hakimi kimi aparan O. Şirəliyev bu sistemdəki ən xırda detallardan tutmuş ən böyük əməliyyatlara qədər bütün sahələri əlinə cəmləşdirərək nəhəng biznes piradimidası formalaşdırmışdır. Xəstəxanalarda bişən kaşadan tutmuş ölkəyə gətirilən dərman pereparatlarına qədər səhiyyəyə aid olan bütün şəbəkələr nazirin şəxsi nəzarəti altındadır. Elə O.Şirəliyevin ətrafında formalaşdırılmış “toxunulmaz nazir” mifinin nəticəsidir ki, Azərbaycan səhiyyəsi mövcud olduğu zamandan bəri bəlkə də ən ağır günlərini yaşayır.
Dövlət xəstəxanalarında hökm sürən rüşvətxorluq, ələbaxanlıq halları barəsində çox yazılıb, çox deyilsə də nədənsə bu problemi həll etmək Səhiyyə naziri üçün müşkülə çevrilib. Bütün ölkə boyunca korrupsiyaya və rüşvətxorluğa qarşı ən üst səviyyədə mübarizə aparılsa da səhiyyə sistemi sanki “aydan arı, sudan duruymuş” kimi bu proseslərdən kənarda qalıb. Cəmiyyətin imkansız, kasıb təbəqələri üçün ölkə xəstəxanalarında müalicə olunmaq əlçatmaz olub. Pulsuz oldunsa, Azərbaycan xəstəxanalarında müalicə olunmaq ölümə bərabərdir. Xəstəxananın qapısındaca xəstələrin “soyulması” prosesi başlayır və binəva xəstə başını tutub qaçana qədər bu əməliyyat davam edir. O.Şirəliyevin səhiyyə sistemindəki “ən böyük uğurlarından” biri də elə rüşvətin bu sahədə çiçəklənməsidir. Bir çox dərmanlar xəstələrə dövlət hesabına pulsuz verilməli olduğu halda xəstəxanalada xəstələrdən onların da pulunu alırlar. Müalicə olunmaq üçün xəstəxanada qalmağa məcbur olanlardan isə xüsusi olaraq “palata pulu” belə alınır. Odur ki, cənab nazirin fəaliyyətinin nəticəsidir ki, Azərbaycan səhiyyəsi məhv olduğu halda bu gün bizim xəstələrin hesabına İran səhiyyəsi inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub. Hər gün minlərlə insan ölkə xəstəxanalarında hökm sürən özbaşınalıqlardan can qurtarmaq üçün min bir əziyyətlə İrana üz tutmağa məcbur olur. Bir çox hallarda qonşu ölkə həkimləri azərbaycanlı həmkarlarının qoyduğu diaqnozu, yazdığı reseptləri heyrətlə qarşılayırlar. Hər il səhv diaqnoz səbəbi ilə neçə-neçə insanların həyatına son qoyulub. Ana və uşaq ölümü ölkədə rekord həddə çatıb. Ölkə telekanalları hər gün əcnəbi həkimlərin reklamı ilə məşğul olur, bütün proqramlarda xarici ölkə mütəxəssisləri çıxış edirlər. Məgər cənab Şirəliyevin rəhbərlik etdiyi səhiyyə sistemində layiqli bir mütəxxəsis yoxdurmu ki, ölkə əcnəbilərin qazanc mənbəyinə çevrilib? Savadlı, öz sahəsinin gözəl bilicisi olan yüzlərlə həkimlərimiz ölkədən didərgin salınanda bizim səhiyyənin faciəli günləri başlandı. Dövlətin öz vətəndaşının sağlamlığı üçün hər sərf etdiyi milyonlarla manat vəsait mənimsənildiyi üçün insanlar xəstəxanalarda zülm çəkirlər. Oqtay Şirəliyev az-çox müsbət imic formalaşdırmağı bacaran özəl klinikalara elə divan tutub ki, artıq onların da fəaliyyəti iflic vəziyyətinə düşüb.

Səhiyyə nazirinin “keyfiyyətsiz dərman bazarı”

Səhiyyə nazirinin çoxillik fəaliyyətinin nəticəsidir ki, Azərbaycan həm də bütün dünyada keyfiyyətsiz dərman bazarı kimi tanınıb. Bu sahəyə nəzarəti tamamilə ələ alan nazir dərman biznesini özü üçün gəlirli sahəyə çevirməyi bacarıb. Dərman satışı sahəsində inhisar yaradan səhiyyə naziri bu sahədə rəqabət mühitini boğduğu üçün bazarda istədiyi qiyməti diqtə edir. Təsadüfi deyil ki, dərmanların qiymətinə görə Azərbaycan regionun “lider dövləti” olaraq qalır. Qiymətləri əl yandıran dərmanlar isə keyfiyyət baxımından aşağı səviyyədə olub müalicədən çox əlavə problemlər yaratmağa yarayır. Dərman satışı ilə məşğul olmaq üçün verilən lisenziyaların dövlət qiyməti 5500 manat müəyyən olunub. Amma, nazirin bu sahədəki “qiymət siyasəti” də özünəməxsusdur. Əldə etdiyimiz məlumatlara görə, nazirlikdən belə bir lisenziyanın alınması üçün 40-50 min manat məbləğində rüşvət tələb olunur. Dərman bazarının şəriksiz ideri olan O.Şirəliyev dərman pereparatlarının idxalını və bütün aptekləri şəxsi nəzarətinə alaraq bu sahədə istədiyi qaydanı diqtə edir. Nazir ölkədə fəaliyyət göstərən bütün nömrəli aptekləri inhisara alaraq xaricdən idxal olunan dərmanların satışında hər il böyük məbləğdə gəlir əldə edir. Təkcə paytaxda belə nömrəli apteklərin sayı 400-ə yaxındır və bu apteklər Səhiyyə Nazirini iş birliyi qurduğu dərman şirkətlərinin məhsullarının satışı ilə məşğuldur. Hansısa aptek nazirin tərəfdaş olduğu şirkətlərin məhsullarını satmaqdan imtina edərsə sərt şəkildə cəzalandırılır. Hətta belə sözəbaxmaz apteklər əksər hallarda qapadılır. Xaricdən ucuz qiymətə idxal olunan keyfiyyətsiz dərman pereparatları nazirin apteklərində “od qiymətinə” satılır. Bir çox dövlətlər artıq belə keyfiyyətsiz dərmanların istehsalı ilə məşğul olan ölkələrdən dərman alınmasına qadağa qoyduğu halda, O.Şirəliyevin “qayğısı” nəticəsində Azərbaycan bu firmalar üçün gəlirli bazara çevrilib. Gürcüstan Hindistan firmalarında istehsal olunan keyfiyyətsiz dərmanların idxalına bir neçə ildir ki, qadağa qoysa da nazirin aptekləri bu pereparatları baha qiymətə satmaqda davam edir. Oqtay Şirəliyevin nəzarətində olan apteklər daha çox Hindistan mənşəli dərmanların idxalı ilə məşğul olur. Keyfiyyət baxımından normal standartlardan aşağı olan belə dərmanlar vasitəsilə xalqımızın milli genefondu məhv edilir. Bakıda yerləşən və şəxsən O.Şirəliyevin nəzarətində olan 10-a yaxın böyük dərman depolarının hər biri belə keyfiyyətsiz dərmanlarla dolub daşır. Nazir həmçinin Ukrayna, Rusiya, Polşa, Almaniya və digər Avropa ölkələrindən dərman idxalını da öz inhisarında saxlayır. Dərman bazarında elə şərait yaranıb ki, bilavasitə Səhiyyə Nazirindən başqa kimsənin ölkəyə mal idxal etməsi mümkünsüzdür. O.Şirəliyevin dərman biznesinin çiçəklənməsi üçün bütün həkimlər də səfərbər olunublar. Hamıya məlumdur ki, həkimlər yazdığı reseptlərdəki dərmanları almaq üçün xəstələri konkret apteklərə göndərir və bunun müqabilində faiz alırlar. Beləcə həm nazirin biznesinə öz töhfələrini verirlər, həm də özləri qazanırlar. Xaricdən ölkəyə gətirilən ucuz və keyfiyyətsiz dərmanların genefondumuza vurduğu yaraları isə xalqımız hələ çox hiss edəcək.

Oqtay Şirəliyev özəl klinikaları necə ram edir?

Oqtay Şirəliyev ölkədə fəaliyyət göstərən bütün özəl klinikaların fəaliyyətini də öz nəzarətinə alıb. Bu sahədə də inhisarçı mövqe qazanan nazir özəl klinikaları şəxsi gəlir mənbəyinə çevirib. Belə klinikalarda müalicənin qiymətləri çox baha olduğu üçün az təminatlı təbəqənin imkanları sıfra bərabər olur. Lakin, səhiyyə naziri bunun da çıxış yolunu tapıb. Dövlət xəstəxanalarına üz tutan xəstələr müyinə olunduqdan sonra məcburi qaydada özəl klinikalar göndərilir. Əksər dövlət xəstəxanaları analizlər üçün xəstələri özəl klinikalara yönləndirirlər. Sual olunur ki, hər il milyonlarla manat vəsait xəstəxanaların maddi bazasının gücləndirilməsinə sərf olunduğu halda nə üçün xəstələr məcburi şəkildə baha qiymətlərə özəl klinikalarda analizlər verməyə, müayinə olunmağa göndərilirlər? Təbii ki, burada da Səhiyyə Nazirinin “qayğıkeşliyi” mühüm rol oynayır. Nəzarətində olan özəl klinikaların fəaliyyətini stimullaşdırmaq üçün nazir bu varianta üsyünlük verir. Ümumiyyətlə, özəl klinikaların açılması üçün nazirlik tərəfindən verilən lisenziyalar fantastik qiymətlərlə təkif olunur. Bu vasitə ilə O.Şirəliyev hər il əlavə olaraq külli miqdarda vəsait qazanır. Bütün səhiyyə sistemini “özəlləşdirməyə” müvəffəq olan nazir özəl sektoru da öz qanunlarına tabe etməklə tamamilə ram edib.

Azərbaycan səhiyyəsinin “sərxoş günləri”

Səhiyyə naziri xalq arasında həm də digər bir xüsusiyyəti ilə məhşurdur. Oqtay Şirəliyevin içki düşkünü olmasını ölkədə bilməyən yoxdur. Qiymətli suvenirlər toplamağı xoşlayan, dənikənarı gəzintilərin aşiqi olan nazir dünyanın haqsızlıqlarına dözmədiyi anlarda şərab istehsal etməyi çox sevir. Yəqin elə bu sevimli məşğuliyyəti səbəbindəndir ki, o, səhiyyənin illərlə qalaqlanan problemlərinin həllinə vaxt tapmır. Kef məclislərindən başı ayılmayan nazir Azərbaycan səhiyyəsini də sərxoş etməyi bacarıb. Bu sərxoşluğun paxmeli isə heç də yaxşı gələcək vəd eləmir.

Səhiyyə nazirinin fəaliyyətindən Mehriban Əliyevaya müraciət olundu

Səhiyyə sistemindəki qanunsuzluqlardan, özbaşınalıqlardan, rüşvət və korrupsiya faktlarından kifayət qədər yazılsa da, deyilsə də, hələ ki, Oqtay Şirəliyevin fəaliyyətinə “dur” deyilmir. Azərbaycan səhiyyəsini xəstə duruma salan nazir özünü bu sistemin əvəzedilməz lideri elan edərək ölkə qanunlarını tapdalayır, insanlar arasında dövlətə qarşı narazılıq formalaşdırır. Səhiyyə nazirinin yarıtmaz fəaliyyətindən cana yığılan vətəndaşlar qəzetimiz vasitəsilə O.Şirəliyevin əməllərindən millət vəkili Mehriban xanım Əliyevaya şikayət müraciəti ünvanlayıblar. Müraciətdə səhiyyə nazirinin Azərbaycan səhiyyəsində yaratdığı bərbad vəziyyətə son qoyulması, Oqtay Şirəliyev haqqında konkret tədbirlər görülməsi xahiş olunur. Doğrudan da, xəstə duruma salınan Azərbaycan səhiyyəsinin müalicə olunması vaxtı çatıb.
Nicat Mahmudov