Rusiya keçmiş SSRİ-nin atributlarını bərpa edir

Putinin imperiya ambisiyaları bitib tükənmək bilmir. Hər gün Kremlin sahibi keçmiş SSRİ-nin bərpası istiqamətində yeni-yeni planların icrasına başlayır, Rusiyanın əski qüdrətini bərpa etmək üçün bütün qüvvəsini sərf edir. Ukraynada istədiyini edən Putin tədricən “Krım baharı”nın digər ölkələrə transfer olunması istiqamətində kəşfiyyat tədbirləri görür. Rusiya prezidenti başlatdığı oyunun onun üçün “ölüm-qalım” savaşı olduğunun fərqindədir. Krımın ilhaqı ilə özünü və ölkəsini bütün dünyü ilə üz-üzə qoyan Putin dönüşü olmayan bir yoldadır. Putinin məğlubiyyəti onun siyasi, bəlkə də fiziki məhvinə gətirib çıxarda bilər. Eyni zamanda indiki durumda Rusiyanın Qərbin qarşısında geriyə çəkilməsi ölkənin parçalanması ilə nəticələnə bilər. Çünki, Qərb texnoloqları Rusiyanı zəiflətmək üçün onun regionlara parçalanması planı üzərində həmişə işləyiblər və bunu reallaşdırmaq üçün əllərində kifayət qədər səbəbləri var. Təbii ki, Rusiya prezidenti bunları hamıdan daha yaxşı bildiyi üçün başlatdığı oyunu sona çatdırmaqda israrlıdır. Gömrük İttifaqı layihəsini reallaşdırmaq üçün keçmiş Sovet respublikalarına təzyiqlər günbəgün artırılır, ideoloji və siyasi təxribatlar gücləndirilir. Putin Rusiya cəmiyyətinin də nostalji hisslərini gücləndirməklə daha böyük dəstək qazanmağı hədəfləyir. Təsadüfi deyil ki, SSRİ-nin süqutundan sonra qadağan olunmuş bir çox bolşevik tədbirləri də tədricən dirçəldilir. Rus xalqı yenidən imperialist hisslərlə tərbiyələndirilir.

Putinin Maydan gözləntiləri nədir?

Təbii ki, Putinin işğalçılıq siyasəti təkcə Rusiya cəmiyyətində imperiya duyğularını cuşa gətirməyib. Keçmiş postsovet respublikalarında da illərdir ki, Kreml ulduzunun parlamasını həsrətlə gözləyən xeyli sayda insanlar var. Elə rəsmi Moskvanın da götürdüyü siyasi kursda bu “beşinci kolonun” xüsusi çəkisi var. Bütün tərəfdarlarına siqnal vermək üçün Putin Sovet dövrünün əsas atributlarından sayılan 1 May gününü seçdi. Zəhmətkeşlərin həmrəylik günü indi moskvapərəstlərin həmrəylik gününə çevrilib. SSRİ-nin dağılmasından sonra Rusiya hakimiyyəti Moskvanın mərkəzində indiyə qədər 1 May tədbirlərinin keçirilməsinə imkan vermirdi. Amma, dünən Putin Kremldə, Qırmızı Meydanda təntənəli 1 May yürüşlərinə icazə verdi. Təbii ki, bunu sıradan bir qərar kimi dəyərləndirmək olmaz. Çünki, hazırki şəraitdə Putini birdən-birə belə qərara gəlməsini təsadüfi saymaq sadəlövlük olardı. Dünən keçirilən 1 May tədbirləri bir çox cəhətlərinə görə Sovet dövrünün nümayişlərini xatırladıb. Düzdür, Putin hələ ki, movzoley tribunasında hökumət nümayəndələrinin əl sallamasına şərait yaratmayıb. Amma, Qırmızı meydan başdan-başa qırmızı bayraqlarla bəzədilib. Eynilə Sovet dövründə olduğu kimi diktorlar müxtəlif şüarlar səsləndirməklə nümayişçiləri ruhlandırıblar. Telekanallar bütün günü meydandan canlı yayımlar veriblər. Xüsusilə, rus təbliğat maşını Krımın ilk dəfə Rusiya ilə birlikdə bayramı qeyd etməsi faktını qabardaraq geniş işıqlandırıb.
Təbii ki, Putin 1 Mayın sıradan bir may olmaması üçün verdiyi qərarla bütün dünyaya və postsovet respublikalarına daha bir jest etdi. Bu onun Rusiyanın keçmiş əzəmətini bərpa etmək yolunda qərarlı olduğuna bir işarə idi. Eyni zamanda o, bütün Rusiyapərəst qüvvələrə bildirdi ki, plan tam gücü ilə işləyir.Keçirilən tədbirlərdə millətçilik əhval-ruhiyyəsi hökm sürüb. Rusiya Liberal Demokrat Partiyasının lideri Vladimir Jirinovski yenə də öz ampulasında olub. Onun çıxışında bir sıra diqqət çəkən məqamlar olub ki, bunlar indiki Rusiya hakimiyyətinin yürütdüyü siyasi xəttlə paralellik təşkil edir. Jirinovski deyib ki, necə olur almanlar birləşirlər, amma rus xalqı bir dövlətdə birləşə bilmir. Biz nəyin bahasına olursa-olsun rus xalqının bir dövlətdə birləşməsinə nail olmalıyıq. Jirinovskinin sözləri Ukraynada Rusiyanın işğalçılıq siyasətinin davamına və bu planın digər ölkələrə də ötürülməsinə bir işarə kimi dəyərləndirilə bilər.
Putinin 1 may tədbirlərinə belə şərait yaratmasının digər bir səbəbi isə Rusiya daxilində millətçilik əhval ruhiyyəsini qızışdırmaqla daxili dəstəyi daha da gücləndirməyə hesablanıb. Qərb ölkələrinin Rusiyanı məğlub duruma salmaq üçün parçalanma kartından istifadə etməsi gizlin deyil. Millətçilik ab-havasına rəvac verməklə Putin mümkün təhlükələri azaltmaq istəyir.

Azərbaycana Ermənistan vasitəsi ilə təzyiqlər artırılır

Rusiya hələ ki, Ukraynada problemi tam həll edə bilmədiyi üçün digər postsovet respublikalara əzələ nümayiş etdirməklə təzyiqlərlə kifayətlənir. Gömrük İttifaqı layihəsini reallaşdırmaq üçün keçmiş SSRİ coğrafiyasında yerləşən ölkələrin hər birinə Kremlin özünə məxsus yanaşma tərzi var. Putinin planlarında əhəmiyyətli yer tutan Azərbaycanla isə oyun qaydaları demək olar ki, dəyişilməyib. Təzyiq etmək üçün ən münasib vasitə yenə də erməni kartı olaraq qalır. Son günlər Moskva ermənilər vasitəsilə ölkəmizə qarşı təzyiq kompaniyasına yenidən start verib. Azərbaycanın işğal olunmuş torpaqlarında Ermənistan silahlı qüvvələri iri miqyaslı hərbi təlimlərə başlayıblar. Azərbaycan tərəfinin Naxçıvanda keçirdiyi geniş təlimlərdən sonra bunu ermənilərin cavabı kim də dəyərləndirmək olar. Ermənilər Ağdamın işğal altında olan Uzundərə və Şahbulaq dağ massivində ağır artilleriya və zirehli tankların iştirakı ilə təlimlər keçirirlər. Lakin, məsələnin əsas diqqət çəkən məqamı ondadır ki, əslində təlimlər ermənilərin müdafiə qüdrətini nümayiş etdirməyə hesablanmayıb. Bu təlimlərlə Rusiya əslində ölkəmizə siqnal verir. Müharibənin hər an alovlandırılması təhlükəsi ilə Azərbaycanı təhdid altında saxlayan rəsmi Kreml bu təlimlərlə ölkəmizi Gömrük İttifaqına bir az da yaxınlaşdırmaq istəyir. Cənubi Qafqaz regionunda, Mərkəzi Asiyada, Moldovada Rusiyanın siyasi fəallığı artırması həm də Qərb ölkələrinə bir mesajdır. Kreml bununla göstərmək istəyir ki, bu bölgələri heç vəchlə Qərbə güzəştə getmək fikrində deyil. Rusiya və Qərb arasında gedən nüfuz savaşında Moskva indiyə qədər Baltikyanı ölkələri, keçmiş Yuqoslaviyanı, Şərqi Avropa regionunu, eləcə də bir sıra əhəmiyyətli müttəfiqlərini itirib. Bu bölgələrin də itirilməsi Rusiyanın faktiki blokadasına səbəb ola bilər. Odur ki, Putin Qərbə demək istəyir ki, müharibə yolu ilə olsa da digər əraziləri güzəştə getmək fikrində deyil. Azərbaycanı Qərbin siyasi təsir dairəsindən tamamilə qopartmaq üçün Rusiya tədricən təzyiqləri gücləndirir. Şimal sərhədlərində Rusiya pasportlarını paylamaqla Azərbaycana siqnal verildi ki, zərbəni təkcə Qarabağdan gözləmək olmaz. Rusiya istənilən varianta hazırdır. Artıq mətbuatda şimal bölgələrində yaşayan Azərbaycan vətəndaşlarının kütləvi şəkildə Rusiya pasportları almaq üçün müraciət etdiklərinə dair xəbərlər yayılır. Faktı Rusiya səfirliyindən də təsdiqləyiblər. Səfirlikdən bildiriblər ki, müraciət edənlərin sayı həddindən çoxdur və rəqəmlər hər gün artır. Təbii ki, bu kifayət qədər ciddi bir faktdır və gələcək böyük təhlükənin anonsu sayıla bilər. Azərbaycanı Gömrük İttifaqına sürükləmək üçün bunlar hələ ki, təzyiqlərin ən yumşaq formalarıdır. Azərbaycan tərəfi müqaviməti gücləndirdikcə daha sərt sanksiyalar tətbiq etməklə Rusiya regionda möhkəmlənməyə çalışacaq.
Avromaydan hadisələri Putinin imperiya siyasətini alovlandıran bir bəhanə oldu. İndi onun üçün iki variant var - ya məğlub olub geri çəkilməli, ya da başladığı oyunu sona çatdırmalıdır. Rusiya prezidentinin birinci yolu tutacağı inandırıcı deyil. Odur ki, Azərbaycan Kremlin bu tip təzyiq metodları ilə hələ çox üzləşəcək. Qırmızı meydanda dalğalanan qırmızı bayraqların şöləsi deyəsən çox ölkələri qırmızı rəngə boyayacaq. Siz qırmızı rəngi sevirsinizmi?
Nicat MAHMUDOV