Alternativ yolların olmamasında Nəqliyyat Nazirliyi ilə Yol Polisi maraqlıdır
Azər Allahverənov: "Azərbaycanda çox məsələlər kimi, alternativ yol məsələsi də müəyyən icra qurumlarının maraqlarına uyğun tərzdə icra olunur"

Azərbaycanda, xüsusən də paytaxtda hər gün yol təmir işlərinin getdiyi mənzərənin şahidi oluruq. Bu zaman avtomobillər mənzil başına çatmaq üçün çox çətinliklərə qatlaşmalı olurlar. Belə ki, müəyyən bir yol təmirə dayanaraq bağlanır, bu zaman müvafiq qurumlar, Nəqliyyat Nazirliyi, Yol Polisi avtomobillərin başqa ərazilərdən sərbəst hərəkəti və tıxacın yaranmaması üçün onları alternetiv yollarla təmin etməlidir. Lakin ölkəmizdə bu prosesin şahidi olmuruq. Bu da alternativ yolların olmamasından qaynaqlanır. Yuxarıda adları qeyd olunan qurumlar bu problemin həllini sürücülərin öz öhdəsinə buraxır. Bunun da nəticəsində hətta heç zaman tıxacla üzləşməyən yollar belə həmin prosesin qurbanı olur. Belə ki, sürücü öz bildiyi formada, yəni nizamsız şəkildə alternativ yol axtarışına çıxır. Bu zaman o hətta avtomobil yoluna aid olmayan yaşayış binaları ərazisindəki yollardan da belə istifadə edir. Belədə yeni ərazilərdə tıxac yaratmaları bir yana, binalarda yaşayan sakinləri də səs-küylə narahat edirlər. Hazırda belə bir vəziyyət özünü Bakının Zərifə Əliyeva küçəsindən keçən yolda göstərir. Bu ərazidə məskunlaşan sakinlər sözügedən mənzərədən yaxa qurtarmaq istəsələr də, alternativ yolların olmaması onları bu narahatçılıqdan yan keçmək imkanından məhrum edib. Azərbaycandan fərqli olaraq, bir sıra ölkələrdə yollar təmirə dayanan zaman sürücülərə alternativ yollar təklif olunur. Hətta keçmiş sovet şinelindən çıxmış bəzi ölkələrdə də alternativ yol məsələsi öz həllini tapıb. Azərbaycanda isə müstəqillik dövründən üzü bəri dəfələrlə bu məsələ qaldırılsa da, müvafiq qurumlar problemi həll etmirlər ki, etmirlər. Görünür, alternativ yolların olmaması fonunda tıxacların yaranması, bu zaman hansısa yol hərəkəti hadisəsinin baş verməsi prosesə cavabdeh olan Nəqliyyat Nazirliyi, Yol Polisi kimi qurumların maraq dairəsidədir. Ona görə də alternativ yollar yaratmaq məsələsi heç yadlarına da düşmür. Çünki, problemlərin çözülməməsi fonunda yarana biləcək yuxarıda qeyd etdiyimiz hadisələrdən şəxsi maraqları naminə istifadə etmək imkanı qazanırlar. Məsələn, təmir fonunda, sürücünün öz düşüncəsinə uyğun olaraq başqa yoldan istifadə etməsi tıxac yaratmaqla bahəm, həmin yolun da tez bir zamanda dağılmasına gətirib çıxarır. Bu hal isə yol tikinti işlərinə baxan Nəqliyyat Nazirliyi üçün sanki göydəndüşmədir. Belə ki, nazirlik sözügedən yolun bərpası adı ilə də büdcədən yeni-yeni vəsaitlərin qoparılmasına və bu zaman digər yol infrastrukturuna xərclənən pullar kimi, onun da bir hissəsinin özləri tərəfindən mənimsənilməsinə nail olur. Alternativ yolların olmaması Yol Polisinə isə avtomobillərin daha tez-tez qaydaları pozması baxımından sərf edir. Nə qədər ki, cavabdeh rəsmi qurumlar şəxsi maraqlarını cəmiyyətin, dövlətin mənafeyindən üstün tutacaq, alternativ yol məsələsi də həll olunmamış qalacaq. Yəni alternativ yolların mövcudluğu prosesə cavabdeh qurumların çörək ağacını müəyyən qədər kəsə biləcəyindən, onlar buna getməkdə tələsmirlər.
Ekspert Azər Allahverənov bildirdi ki, alternativ yol məsələsinə cavabdeh icra qurumlarının maraqları baxımından yanaşılaraq baxılır: "Alternativ yollar həqiqətən də paytaxtda yox dərəcəsindədir. Sadəcə olaraq yol infrastrukturu var. Hansısa yol təmir tikinti işləri ilə əlaqədar olaraq bağlanırsa, yol polisi, Nəqliyyat Nazirliyi kimi qurumlar nəqliyyat vasitələrinin sahiblərinə alternativ yollardan istifadə etməklə bağlı müraciət edirlər ki, təmir olunan yol ərazisində tıxaclar yaranmasın. Amma məsələ ondadır ki, alternativ yollar dedikdə, ölkəmizdə bu məsələ nəqliyyat sahiblərinin öz ixtiyarına buraxılır. Yəni, hansı alternativ adlanacaq yoldan istifadə etməyi sürücülərin özləri müəyyənləşdirməlidir. Bizdə alternativ yol məsələsinə iki cür yanaşılır. Bir məqamda yuxarıda da qeyd etdiyim kimi, nəqliyyat vasitələri sahibləri özləri üçün alternativ yollar axtarır. Hətta çox zaman elə olur ki, onlar bir nöqtədən digərinə çatmaq üçün dairəvi yollar vasitəsi ilə uzun bir məsafəni qət etməli olurlar. İkinci yanaşma isə ondan ibarətdir ki, yolların təmirini həyata keçirən təşkilatlarla, yol infrastrukturunun idarə olunması ilə məşğul olan qurumlar hansı yoldan müvəqqəti olaraq alternativ yol kimi istifadə etməklə bağlı müştərək qərara gəlirlər. Bu zaman yollarda müvəqqəti nişanların qoyulması, müəyyən mənada hərəkət istiqamətinin dəyişdirilməsi, ara yollarda nəqliyyat vasitələrinin hərəkətinin yeni qaydalarla nizamlanması kimi məsələlər həyata keçirildikdə, həmin ikinci yanaşmanın şahidi oluruq. Rusiyada 9 may paradından iki həftə öncə Kreml ətrafı ərazilərində məşqlər başlayır. Bu zaman da böyük bir ərazi perimetr üzrə paradda iştirak edən müxtəlif hərbi maşınlarla yüklənir. Belə olan halda həmin perimetr üzrə bütün yollarda nəqliyyat vasitələrinin hərəkəti dayandırılır. Faktiki olaraq, nəqliyyat vasitələrinə alternativ yollar da verilir. Həmin perimetrə yaxın ərazilərdə müəyyən mənada yol hərəkətinin dəyişdirilməsi, yeni nişanların dövriyyəyə buraxılması hesabına nəqliyyat vasitələrinə alternativ yollar verilir. Sürücülərə bu barədə bir neçə həftə öncədən məlumat da verilir. Bu hal mütəşəkkil yanaşma hesab olunur. Amma, Azərbaycanda təəssüf ki, daha çox birinci yanaşmaya üstünlük verilir. Yol infrastrukturu ölkəmizdə düzgün qurulub. Lakin məsələ ondadır ki, müəyyən məqamlarda, xüsusən də yolların təmir-tikintisi zamanı həmin dediyim ikinci yanaşmanı tətbiq etmək vacib olsa da, bu edilmir. Belə vəziyyəti də onunla əsaslandırmağa çalışırlar ki, yol infrastrukturunda sürücüyə alternativ yollar vermək üçün elə də geniş imkanlar yoxdur. Lakin Azərbaycanda çox məsələlər kimi, alternativ yol məsələsi də müəyyən icra qurumlarının maraqlarına uyğun tərzdə icra olunur. Bu fonda da, həmin icra qurumları nəqliyyat vasitələri sahibləri və sərnişinlərin maraqlarını arxa plana keçirirlər. Nəticədə də yolların təmirindən nəqliyyat sahibləri, habelə əhali əziyyət çəkir. Müvafiq qurumlar tərəfindən məsələyə mütəşəkkil şəkildə yanaşılsa, problemi çözmək mümkündür".


Həsən İslamov