Prezident Adminstrasiyasının şöbə müdiri
dövlət büdcəsi hesabına mətbuatı necə yönəldir

Redaksiyamıza zamanında iqtidar mətbuatında külüng vurmuş, lakin sonradan iqtidar düşərgəsindən ayrılmış bir yazarın adından maraqlı bir məqalı daxil olub. Qəzetimizin elektron ünvanına göndərilən həmin məqaləni olduğu kimi diqqətinizə təqdim edirik:
“2013-cü il prezident seçkiləri ərəfəsində ictimai-siyasi hadisələrə cəmiyyətin marağının artması, siyasi proseslərə xarici-ideoloji müdaxilənin genişlənməsi yerli kütləvi informasiya vasitələrinin istiqamətləndirici rolunun, onların təbliğat imkanlarının əhəmiyyətini yüksəltmişdir. Bununla belə, aparılan təhlillərə əsasən, siyasi mübarizədə iqtidaryönlü «YeniAzərbaycan», «Kaspi», «Paritet», Palitra», «Səs», «AzadAzərbaycan», «Mövqe» və «İki sahil» qəzetləri zəif intellektual, yaradıcı və siyasi potensial nümayiş etdirməklə radikal müxalifət mövqeyində dayanan dövrü-nəşrlərdən xeyli geri qalmaqdadırlar.
Adı çəkilən dövrü-nəşrlərin rəqabətə davamlı olmaması və özünə oxucu auditoriyası toplaya bilməməsi aşağıdakı əsas səbəblərlə izah olunur:
1. Həmin qəzetlərin «iqtidaryönlü» mahiyyətinin əsasən formal xarakter daşıması, məhdud qrupun siyasi və şəxsi biznes maraqlarına xidmət etməsi.
2. Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyevin və bu sahədə şəriki olan ictimai-siyasi şöbəsinin müdiri Əli Həsənovun iqtidaryönlü dövrü-nəşrləri və mətbuatla əlaqəli dövlət qurumlarını şəxsi nəzarətinə götürməklə təmsil etdiyi qrupun maddi və siyasi maraqlarının təminatına yönəltməsi.
3. Adıçəkilən qəzetlərin tərtibat, mövzu və material baxımından bir-birini təkrarlaması;
4. Bəzi qəzetlərin baş redaktorlarının, mətbuatla əlaqəli dövlət qurumları rəhbərlərinin jurnalistika sahəsində müəyyən təcrübəyə və sosial nüfuza malik olmaması, onların mənəvi-əxlaqi keyfiyyətlərinin, fəaliyyətlərinin ictimaiyyət arasında mənfi qarşılanması.
5. Ayrı-ayrı dövlət məmurlarının və onların nəzarətində olan nəşrlərin radikal müxalifətlə gizli sövdələşmələrdə və hakimiyyət nümayəndələri arasında ziddiyyətlərin yaradılmasında fəal iştirak etməsi.
Həmin nəşrlərin əhali arasında qeyri-populyarlığı onların maliyyə baxımından da qeyri-rentabelli olmasına təsir göstərmişdir. Məsələn, ilyarım öncə qəzet paylayan şirkətlərin tam olaraq Əli Həsənovun əlinə keçməmiş, verilən statistika belə idi – satış köşklərinə göndərilən «YeniAzərbaycan» qəzetinin (tiraj 6074 nüsxə) 78%-i, «Kaspi» qəzetinin (tiraj 5000 nüsxə) 96%-i, «Səs» qəzetinin (tiraj 4800 nüsxə) 45%-i, «İki sahil» qəzetinin (həmin dövrdə tirajı 6688 nüsxə) 61%-i alıcısı olmadığı üçün müntəzəm geri qaytarılır. Bu müqayisəli rəqəmlər aktuallığını bu gün də saxlamaqdadır, lakin bütün satış şirkətləri Ramiz Mehdiyev - Əli Həsənov cütlüyünə tabe edildiyi üçün bu gün bu rəqəmləri heç kəs dəqiq deyə bilməz.
Yaranmış vəziyyət həmin qəzetlərin əsasən icbari abunə yolu ilə dövlət qurumları və biznes strukturları arasında yayılmasının vacibliyini gündəmə gətirmiş, onların kənar maliyyə mənbələri, donor yardımları hesabına maliyyələşdirilməsinə və bu zəmində dövlət vəsaitinin mənimsənilməsi hallarının yaranmasına imkan vermişdir.
Son illərin təhlillərinə əsasən, Ramiz Mehdiyevin razılığı ilə, Əli Həsənov Azərbaycanın iqtidaryönlü mətbuat vasitələrini və mətbuatla əlaqəli təşkilatları şəxsi nəzarətinə götürməklə ölkənin media maqnatlarından birinə çevrilməkdədir. Bir sıra qəzet redaksiyalarının, radio və televiziya kanallarının maddi imkanları və kadr potensialı, ictimaiyyətə yönəlik siyasəti onun şəxsi nəzarəti altındadır və təbliğatlarını Əli Həsənovun təlimatlarına əsasən qurmaqdadırlar. Prezident Administrasiyasının şöbə müdiri və onun ailə üzvləri eyni zamanda, müxtəlif nəşrlərin hüquqi sahibləridir. Məsələn, «Kaspi» qəzetinin təsisçisi Ə.Həsənovun həyat yoldaşı SonaVəliyevadır. PA-nın şöbə müdirinin ailəsinə aid edilən mətbuat vasitələrindən biri də «Xəzər» radiosudur. Geniş təbliğat imkanlarına malik olan, Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisini əhatə edən həmin radiokanalının Əli Həsənovun oğluna məxsus olduğu bildirilir. Xatırladaq ki, Türkiyənin «Samanyolu» televiziyası Azərbaycanda fəaliyyətini dayandırdıqdan sonra onun kadr və texniki bazası üzərində «Xəzər» televiziyası və «Xəzər» radiosu (103 FM) yaradılmışdır. Milli Televiziya və Radio Şurasının 14 sentyabr 2007-ci il tarixli qərarı ilə «Xəzər» TV Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinə radio yayımı üçün 6 il müddətinə xüsusi razılıq (lisenziya) verilmişdir. Bundan başqa, təsdiqlənmiş məlumata əsasən, Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin sədri Arif Aışanov vəzifədə qalması məqsədilə himayədarı Əli Həsənova hər ay 50 000 manat məbləğində pul ödəməkdədir. Eyni zamanda, Ramiz Mehdiyevə da aylıq ödəmələr həyata keçirilir.
Əli Həsənovun dostu və biznes ortağı olan Vüqar Səfərli Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fonduna icraçı direktorutəyinolunduqdansonrabuqurumhəmiqtidaryönlü, həmdə müxalifət jurnalistləri arasında ciddi korrupsiya mənbəyi kimi tanınmaqdadır.
Prezident Administrasiyasının şöbə müdirinin nəzarətində olan regional xarakterli iddiaları ilə seçilən «Səs» qəzetinin «Əlincə» Xeyriyyə Cəmiyyətinin «orqanı» kimi təqdim edilməsi, lakin Yeni Azərbaycan Partiyasının loqosu altında nəşr olunması ictimai-siyasi təşkilatların statusuna dair Azərbaycan qanunvericiliyinin tələblərinə ziddir və ictimai təşkilata məxsus qəzetin YAP-ın qeyri-rəsmi orqanı kimi fəaliyyət göstərməsindən xəbər verir. Qəzetin səhifələrində «Əlincə» Cəmiyyətinin üzvlərinə geniş yer verməsi YAP daxilində müəyyən siyasi qruplaşmaların mövcudluğundan xəbər verir.
2009-cu ildə qrant müsabiqəsinin qalibləri: «Səs» qəzeti; «Kaspi» qəzeti; «Palitra» qəzeti; «Paritet» qəzeti; «Yeni Azərbaycan» qəzeti; «Azad Azərbaycan» qəzeti; «Səs» İnformasiya Agentliyi; «Azadinform» İnformasiya Agentliyi.
2009-cu ildə Milli Mətbuat günü ilə bağlı yardım (10 min manat məbləğində): «Azad Azərbaycan» qəzeti; «Yeni Azərbaycan» qəzeti; «Azadinform» İnformasiya Agentliyi; «Yeni Müsavat» qəzeti; «Kaspi» qəzeti; «Palitra» qəzeti; «Paritet» qəzeti; «Səs» qəzeti; «Səs» İnformasiya Agentliyi.
2010-cu il üçün yardım (qəzetlərə - 20 000 manat, agentliklərə – 10 000 manat məbləğində): «Azad Azərbaycan» qəzeti; «Azadinform» İnformasiya Agentliyi»; «İki sahil» qəzeti; «Kaspi» qəzeti; «Palitra» qəzeti; «Paritet» qəzeti, «Səs» qəzeti; «Səs» İnformasiya Agentliyi; «Yeni Azərbaycan» qəzeti.
2011-ci ilin ikinci yarısı üçün yardımlar: «Yeni Azərbaycan» qəzeti - 40 000 manat; «Səs» qəzeti - 40 000 manat; «Kaspi» qəzeti - 40 000 manat; «Mövqe» qəzeti (təsisçisi Vüqar Səfərlidir) - 40 000 manat; «Palitra» qəzeti - 30 000 manat; «Paritet» qəzeti - 30 000 manat.
2012-ci ilin I yarısı üçün yardımlar: «Yeni Azərbaycan» qəzeti 50 000 manat; «Səs» qəzeti - 50 000 manat; «Kaspi» qəzeti - 50 000 manat; «Yeni Müsavat» qəzeti - 50 000 manat; «Paritet» qəzeti - 30 000 manat; «Palitra» qəzeti - 30 000 manat; «Azadlıq» qəzeti - 30 000 manat; «Azad Azərbaycan» qəzeti - 30 00 manat.
2012-ci ilin II yarısı üçün yardımlar: «Yeni Azərbaycan» qəzeti - 50 000 manat; «Səs» qəzeti - 50 000 manat; «Kaspi» qəzeti - 50 000 manat; «Yeni Müsavat» qəzeti – 50 000 manat; «Paritet» qəzeti - 30 000 manat; «Palitra» qəzeti - 30 000 manat; «Azadlıq» qəzeti - 30 000 manat; «Azad Azərbaycan» qəzeti - 30 000 manat.
Fondun formal tədqiqat mövzuları əsasında Ə.Həsənovun özünə yaxın bildiyi dövrü-nəşr və jurnalist təşkilatlarına saxta yardımları paylamasına dair digər faktlar da mövcuddur. 2010-cu ildə qəzet və jurnalist təşkilatları layihələrinin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı keçirilən müsabiqənin nəticələrinəgörə, «Səs» qəzeti «Azərbaycan Respublikasında insan hüquqlarının müdafiəsi sahəsində dövlət orqanları ilə vətəndaş cəmiyyəti institutları arasında effektiv əməkdaşlığın qurulmasına informasiya dəstəyi» layihəsiüçün 12 000 manat; «Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi, erməni terrorizmi haqqında həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması» istiqaməti üzrə müsabiqədə qalib çıxan, lakin xarici auditoriyaya çıxışı və əcnəbi dillərdə çap variantı olmayan «Paritet» qəzeti 12 000 manat; «Azad Azərbaycan» qəzeti «Jurnalist yaradıcılığında informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının ən son nailiyyətlərinin tətbiqinə dəstək»üçün 7000 manat; «Azadinform» agentliyi «KİV-də ekoloji maarifçiliyinin dəstəklənməsi» üzrə fəaliyyətə görə 10 000 manat; «Yeni Azərbaycan» qəzeti «Ekologiya ili» çərçivəsində həyata keçiriləcək tədbirlərin icrasına informasiya dəstəyinə görə 12 000 manat; «Səs» İnformasiya Agentliyi «Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin öyrənilməsi və təbliğinə kütləvi informasiya vasitələrinin dəstəyi» üçün 12 000 manat; «Kaspi» qəzeti «Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin təbliği» üçün 12 000 manat; «Palitra» qəzeti «Elmin aktual problemlərinin müzakirəsi və işıqlandırılması» üçün 12 000 manat məbləğində maliyyə vəsaiti almışdır. Qeyd etmək lazımdır ki, Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun indiyədək keçirdiyi müsabiqələrin daimi qaliblər isırasında Vüqar Səfərlinin təsisçiçi olduğu «Mövqe» qəzeti və onun əməkdaşları da vardır. Belə ki, fondun icraçı direktoru ictimai qınağa məhəl qoymadan oğlu Seymur Səfərlinin (hazırda «Mövqe» qəzetinin baş redaktorudur) «Nadir və nəsli kəsilmək təhlükəsində olan flora növlərinin mühafizəsi» məqaləsini AR Ekologiya və Təbii Ehtiyatlar Nazirliyi ilə birgə keçirilən müsabiqənin qalibi elan edərək pul mükafatına layiq görmüş və bu da jurnalistlər arasında ciddi narazılığa səbəb olmuşdur.
Vüqar Səfərlinin karyera yüksəlişi də maraqlı faktlarla zəngindir. 1981-ci ildə BDU-nun mexanika-riaziyyat fakultəsini bitirən, mədəniyyət və incəsənət sahəsində heç bir xidməti və ya iş təcrübəsi olmayan, əvvəllər «Azərmətbuatyayımı» Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin rəhbəri vəzifəsində çalışanV.Səfərlinin «əməkdar mədəniyyət işçisi» fəxri adına layiq görülməsi cəmiyyətdə birmənalı qarşılanmamış, onun Əli Həsənova göstərdiyi xidmətlərin - adıçəkilən səhmdar cəmiyyətinin PA-nın şöbə müdirinin şəxsi maliyyə maraqlarının ödənilməsinə verilməsinin əvəzi kimi dəyərləndirilmişdir. Onu da xatırladaq ki, V.Səfərli sabiq deputat Gülər Əhmədovanın məhkəmə qalmaqallarının da iştirakçılarından biridir. G.Əhmədovanın iddiası əsasında cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmuş «Xural» qəzetinin baş redaktoru Əvəz Zeynallının məhkəmə prosesində Fond rəhbəri zərərçəkmiş şəxs qismində iştirak etmişdir. Ə.Zeynallının qəzet səhifələrində Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunu qeyri-qanuni maliyyə əməliyyatlarında, dövlət vəsaitini mənimsəmədə və saxta yaradıcılıq müsabiqələri keçirməkdə ittiham etdiyinə görə məhkəmə cavabdeh şəxsin 5000 manat məbləğində maddi təzminat ödəməsi barədə qərar çıxarmışdır.
Ramiz Mehdiyev və Əli Həsənovun bilavasitə nəzarətində olan və yarıtmaz fəaliyyəti ilə ictimai qınaq obyektinə çevrilən dövlət qurumlarından biri də Milli Televiziya və Radio Şurasıdır. Şuranın rəhbər heyəti (başda sədr olmaqla) Əli Həsənovun dostları və yaxın qohumlarından, biznes ortaqlarından ibarətdir. Belə ki, Şuranın 6 üzvündən 4-ü ona yaxın münasibətləri ilə seçilir. Məsələn:
Nuşirəvan Məhərrəmov: Əli Həsənovun tələbəlik dostudur. Moskva Dövlət Universitetinin tarix fakultəsində eyni vaxtda təhsil almışlar. Ə.Həsənov 1996-cıildə PA-ın ictimai-siyasi şöbəsinə müdir təyin olunduqdan sonra həmin struktura gətirilmiş, böyük referent, sektor müdiri vəzifələrində çalışmışdır. N.Məhərrəmli məhz Ə.Həsənovun yardımı ilə 2003-cü ildə Milli Televiziya və Radio Şurasına sədr təyin olunmasını gizlətmir.
Əlvan Ağayev: Ə.Həsənovun qohumu və biznes ortaqlarından biridir. Mətbuat, xüsusilə televiziya işində heç bir təcrübəsi yoxdur. Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun əmtəşünaslıq fakultəsini bitirmiş, Şərur rayonunda tikinti sahəsində fəhlə, komisyon ticarəti idarəsində tədarükçü, ərzaq malları üzrə əmtəəşünas, təftişçi, baş əmtəəşünas vəzifələrində çalışmışdır. 1996-cı ildə Əli Həsənovun yardımı ilə «Azərkitab» Birliyinin baş direktoru vəzifəsinə təyin olunmuş və çalışdığı müddət ərzində Bakıda birliyin balansında olan kitab mağazaları binalarının qeyri-qanuni satışı və özəlləşdirilməsi ilə məşğul olmuşdur. Ə.Ağayev 2003-cü ildə Milli Televiziya və Radio Şurasına üzv təyin olunmuşdur. 2008-ci ildə «Tərəqqi» medalını almışdır.
Məmməd Cəfərov: Əli Həsənovun qohumudur. Biznes aləmində «Qara» ləqəbi ilə tanınır və Ə.Həsənovun şəxsi maliyyə işlərinə nəzarət edir. Qeyri-adi yüksəliş karyerasına malikdir. İxtisasca kitabxanaçı olsa da, 1999-2001-ci illərdə Bakının Xətai rayonunda mənzil istismarı sahəsinin rəisi, 2002-2003-cü illərdə AR Ekologiyavə Təbii Sərvətlər Nazirliyində müfəttiş vəzifəsində çalışmışdır. Cəmi bir il ərzində (2004-cü ildən 2005-ci ilə kimi) «Kaspi» qəzetində müxbir vəzifəsində işlədikdən dərhal sonra Ə.Həsənovun himayəsi ilə Milli Televiziya və Radio Şurasına üzv təyin edilmişdir.
Aslan Xəlilov: Ə.Həsənovun tələbəlik dostudur. Moskva Dövlət Universitetinin tarix fakultəsini bitirmişdir. Jurnalistika sahəsində fəaliyyət göstərməmişdir. 2003-cü ildən etibarən Milli Televiziya və Radio Şurasının üzvüdür.
Beləliklə, görsəndiyi kimi bu şəbəkə birbaşa Ramiz Mehdiyevin nəzarətindədir və Əli Həsənova tam olaraq sərbəstlik verilib. Bununla belə, bir tərəfdən lazımi maliyə ayrıldığı tərəfdən, digər tərəfdən bu pullar cütlük tərəfindən yağmalanır, nəticədə isə hakimiyyəti təbliğ edən qəzetlər sədəcə fantom olaraq qalır.
Bu sıraya hələ jurnalistlər üçün tikilən evdən yazmıram, çünki bu məsələ hələ aydınlaşdırılmalıdır. Bu evdə olan mənzilləri bütün jurnalistləri diz çökmüş vəziyyətdə saxlanması üçün də istifadə edilir”.
Yazıda adları keçən bütün tərəfləri dinləməyə hazırıq...

Elçin Əmirov