Rusiya prezidentinin mürəkkəb Bakı danışıqları barədə yeni və ilginc detallar: İlham Əliyev Kremlin gözlədiyi qədər "yumşaq” deyilmiş...

Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Bakıya səfəri ilə bağlı müzakirələr səngiməmiş Moskvanın Azərbaycan siyasətinə dair maraqlı detallar özünü büruzə verməyə başladı. Putinin Bakıya 7 illik fasilədən sonra baş tutan ilk səfəri uğurlu alınmışdı və tərəflər münasibətlərdə yaranmış soyuqluğu aradan qaldırmağa nail oldular. Səfər zamanı Putin Azərbaycan və onun indiki hakimiyyəti ilə uzunmüddətli əməkdaşlıq mesajları verdi. Tərəflər enerji sahəsində bərabəhüquqlu və qarşılıqlı maraqlara əsaslanan tərəfdaşlıq razılaşması imzaladılar. Siyasi analitiklər bu səfərin Rusiyanın Azərbaycanın indiki prezidenti ilə hələ uzun müddət işləməyə hazır olduğunu nümayiş etdirmək məqsədi daşıdığı barədə ortaq mövqedən çıxış etdilər.
Lakin belə görünür ki, vəziyyət heç də göründüyü kimi sadə deyil. Rusiya Azərbaycandan istədiyini "qoparmağa” nail olmayıb və indiki situasiyada Putinin əldə edə bildiyi nəticə ancaq budur: prezident İlham Əliyev bir çoxlarının təxmin etdiyi kimi, ölkənin suverenliyi və müstəqilliyinə, milli maraqlarına hansısa təhdid yarada biləcək güzəştlərə yox, yalnız Moskva ilə bərabərhüquqlu və qarşılıqlı maraqlara söykənən tərəfdaşlıq münasibətlərinə hazırdır.
Putinin Azərbaycan prezidentindən istədiyini "qopara bilmədiyini” göstərən əlamətlərdən bir neçəsi özünü büruzə verməkdədir. Bunlardan ən ilginc olanı keçmiş KQB rezidenti, Putinin sevimli kəşfiyyatçısı, Amerikada ifşa olunduqdan sonra Rusiyaya qayıdan və kəşfiyyatçı karyerasına son verən (ən azından rəsmən) rus gözəli Anna Çapmanın başçılıq etdiyi "ictimai xadimlərin” işğal altındakı Azərbaycan ərazilərinə səfəridir.
Xəbərlərdən bəlli olduğu kimi, aralarında Anna Çapman və Kremlə sadiq jurnalistlərdən Denis Dvornikovun da olduğu qrup Dağlıq Qarabağa səfər edib. Bakının bu qanunsuz səyahətə cavabı imkanlar daxilindədir: Çapmana və digərlərinə Azərbaycana gəlmək qadağan edilib.
Bir çoxları üçün bu, xarici vətəndaşların işğal altındakı Azərbaycan ərazilərinə növbəti qanunsuz səfəri kimi qəbul edilə bilər. Belələrinin sayı artır və Azərbaycan XİN-in onları "qara siyahı”ya salmaqdan başqa əlacı yoxdur. Lakin məşhur rus məsəlində deyildiyi kimi, "şeytan detallarda gizlənib”.
Qarabağa səfər edənlərin başında bu dəfə məşhur və Putinin sevimlisi olan rus kəşfiyyatçısıdır. O şəxs ki, Amerikada ifşa olunanda və Federal Təhqiqatlar Bürosunun agentləri tərəfindən qurulmuş mürəkkəb əməliyyatda həbs ediləndə məhz Putinin şəxsi səyləri sayəsində tezliklə Rusiyaya qaytarıldı.
Rusiya Xarici Kəfiyyat Xidmətinin son 20 ildəki ən uğurlu agentlərindən hesab edilən Anna Çapmanı dərhal Amerika "agentləri” ilə dəyişdilər. O vaxt baş nazir olan Putin Çapman və digər keçmiş agentlərlə Rusiyada şəxsən görüşdü, onlarla birgə "Sərhəddən başlayır vətən” mahnısını da oxudu.
Çapmanın kəşfiyyatçı karyerası bitsə də o, hələ də Kremlin və Putinin sevimlisi olaraq qalır. Keçmiş agentə ictimai sferada xeyli imtiyazlar verilib. Heç bir şübhə yeri yoxdur ki, onun indi Qarabağa səfər etməsi Bakıya mesajdır.
Görünür, onu demək istəyir ki, Qarabağ məsələsinin "ipləri” hələ də Rusiyanın əlindədir və rus kəşfiyyatı hər şeyə nəzarət edir. Moskva "sözəbaxmayan” hakimiyyətə qarşı Qarabağ kartından istifadə etməyə həmişə hazırdır və bu zaman heç Ermənistandan da nəsə soruşmağa ehtiyacı yoxdur: Xankəndindəki rejim onun adamlarından ibarətdir. Məsələn, "prezident” Bako Saakyan Rusiya kəşfiyyatındakı karyerasına görə ermənilər arasında "KQB tulası” kimi çağırılır.
Digər maraqlı detal budur ki, Rusiya Azərbaycanla sərhəddə gediş-gəlişi izaholunmaz şəkildə çətinləşdirib. RF Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin sərhəd xidməti Azərbaycan-Rusiya sərhədinin neytral zonasında əlavə blok-post qurub və ora sərhədçilər yerləşdirilib. Azərbaycandan Rusiyaya gedənlər əlavə və ciddi yoxlamalara məruz qalır. Xəbərlərə görə, sərhəddə avtomobillərin uzun növbəsi yaranıb.
Tamamilə aydındır ki, sərhəddə baş verənlər də təsadüfi deyil. Rusiya Azərbaycana münasibətdə Qarabağdan sonra ikinci "tuz”a işarə vurur və demək istəyir ki, Bakıdakı hakimiyyət onun şərtlərini qəbul etməsə, məsələn, Avrasiya İttifaqına "hə” deməsə və Xəzərin su səthinin təhlükəsizliyini tamamilə Rusiyanın ixtiyarına buraxmasa, bu kart da işə düşə bilər.
Görünür, o da təsadüfi deyil ki, Azərbaycan hüquq-mühafizə orqanları həm Putinin Bakıya gəlişi ərəfəsində, həm də səfərdən çox keçməmiş separatçı fəaliyyətlə məşğul olan ləzgi fəalları arasında həbslər həyata keçirdi. Rəsmi Bakı bununla nümayiş etdirirdi ki, Kremlin Azərbaycana qarşı etnik kartdan istifadə etmək planlarından da xəbərdardır və bu kart onu güzəştə məcbur edə bilməzdi.
Həmçinin o da məlum oldu ki, Azərbaycan Cənubi Koreya ilə sensasion silah sövdələşməsinə malikdir: Bakı sualtı qayıqlar və esmineslər də daxil olmaqla iri silah partiyasını almağa hazırlaşır.Görünür, ona görə lazımdır ki, Azərbaycan Rusiyanın Xəzərdəki hərbi iştirakını durmadan artırmasına qarşı əl-qolunu sallayıb baxmaq fikrində deyil. Azərbaycan hakimiyyəti hətta Rusiya ilə Xəzərdə hərbi tarazlığı təmin etməyə yönəlmiş addımlar atacaq dərəcədə möhkəmdir. Başqa sözlə, prezident Əliyev heç də Kremlin gözlədiyi qədər "yumşaq” deyilmiş...