Bakınındərdivar, Bakıxəstədir…

Son dövrlərdə işdən alınacağı ilə bağlı müxtəlif mənbələrdən xəbərlər yayılan iqtidar mənsublarından biri yenə də diqqət mərkəzindədir. Bu son on il ərzindəöz adını bütün bakılıların, Bakının tarixinə “qızıl hərflər”lə yazmağı bacarmış Bakı şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Hacıbala Abutalıbovdur. Şəhərə rəhbərlik etdiyi müddət ərzində qəribə jestləri, danışığı ilə, şəhərinə etdiyi qəribə dəyişikliklərlə daima mediyanın diqqətində qalmağı bacaran H.Abutalıbov “era”sı sona çatmaq üzrədir. Hətta, mer haqqında artıq iqtidar yönlü KİV-lərdə belə sərt tənqidi yazılar getməyə başlayıb. Bu artıq “suyun başdan bulandığına” bir işarədir.
1944-cü il mayın 13-də Türkmənistanın Krasnovodsk şəhərində anadan olan H.Abutalıbov 1965-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin fizika-riyaziyyat fakultəsini bitirmişdir. O, ixtisası üzrə 1987-ci ildə fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor elmi adını almışdır. Lakin, H.Abutalıbov elmi fəaliyyətini sonradan siyasət müstəvisinə keçirməyi bacararaq vəzifə pillələrində yüksəlməyə başlamışdır. 1995-ci ilin fevralından Suraxanı rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı, daha sonra isə Baş nazirin müavini postuna təyin olunur. 2001-ci ilin yanvar ayından isə onun həyatının Bakı mərhələsi başlanır. Bakı meri kimi fəaliyyətə başladığı ilk dönəmlərdə şəhərdə qanunsuz tikililərin sökülməsi, təmizlik işləri, daha sonra ağacları kəsdirərək yerinə dekorativ bitkilər əkdirməklə ad çıxaran H.Abutalıbov bütün fəaliyyəti dövründə paytaxtı sonsuz problemlər girdabında saxlamağı bacardı. Onun yeni vəzifəyə təyin olunduğu vaxtlarda qaldırıcı kranların, əsasən aşağı təbəqənin dolanacaq mənbəyi olan butkalara qarşı “soyqırım” keçirdiyini, yəqin ki, hamı xatırlayır. Beləcə, H.Abutalıbov şəhərin bütün ərazilərini təmizləyərək çox böyük bir “torpaq bazarına” sahib oldu ki, bu ərazilər sonradan baha qiymətlərlə iş adamlarına satıldı. Beləcə, yeni mer kasıb-kusubun obyektlərini başlarına yıxmaqla milyonlara sahib olddu.
Onun paytaxtda illərlə əzab-əziyyətlə ərsəyə gətirilmiş yaşıllıqlara da divan tutması fəaliyyətinin əsas sahələrindən biridir. Qol-budaqlı ağacları kəsdirərək yerlərinə dekorativ yerli mühitə uyğun gəlməyən, baha qiymətlərə sənədləşdirilmiş müxtəlif növ ağac və bitkilər əkdirməklə Bakının görkəmində əməlli-başlı Afrikasayağıdəyişiklik edildi. Onun bu “yaşıl soyqırımı” nəticəsində Bakının görkəmi bərbad vəziyyətə düşdü. H.Abutalıbovun dövrü həm də Bakı yollarının qara günləri ilə xarakterizə olundu. Təmir olunduqdan 10-15 gün sonra kommunikasiya xəttlərinin çəkilməsi üçün yenidən yolların qazılaraq xarabazara çevrilməsi də onun “uğurlu” iş metodlarından biridir. Şəhərin küçə və prospektlərinin bərbad vəziyyətdə olması Abutalıbovun fəaliyyətinin məntiqi nəticəsidir. Yollara tutduğu divanı prezidentin hərəkət etdiyi yolların yüksək təmiri və bəzədilməsi ilə pərdələyən mer vəzifədən gedərsə onun şəhər küçələrinəd yadigar qoyduğu çalaları yəqin ki, uzun müddət doldurmaq lazım gələcəkdir.
Abutalıbov fəaliyyəti dövründə Bakının tramvaylarını da məhv etməklə öz adını “əbədiləşdirə”bildi. Tramvay parkı, tramvay xətləri yığışdırılaraq mer tərəfindən “yoxa çıxarıldı”.
H.Abutalıbovun “qaranlıq” əməllərindən biri də şəhərin işıq dirəkləri ilə bağlıdır. Köhnə, lakin keyfiyyət və material baxımından yenilərindən heç də geridə qalmayan işıq dirəklərinin əvəzlənməsi merin gəlirli biznes sahələrindən biri idi. Yaxınlarının nəzarətində olan bu “işıqlı biznes” onun varidatına milyonlarla əlavə qazanc gətirmişdir.
Şəhər infrostrukturunun yarıtmaz fəaliyyəti hər tərəfəyağış və qaz yağarkən üzə çıxır. Şəhər küçələrinin sel sularının altında qalması, hərəkət üçün keçilməz olması H.Abutalıbovun “müasir şəhər” quruculuğunun tərkib hissəsidir. Təsadüfi deyil ki, havanın yağmurlu keçməsi dərhal H.Abutalıbovun mediyanın və sosial şəbəkələrin ulduzuna çevirir. H.Abutalıbovun merlik dövrü Bakının baş planının bərbad vəziyyətə salınması ilə də xarakterizə oluna bilər. Plansız şəkildə ucaldılan göydələnlər, şəhərin əhəmiyyətli tarixi hissələrinin işbazlar tərəfindən məhv olunması nəticəsində Bakı öz simasını itirərək qeyri-adi görkəm aldı. Bu yaxınlarda prezidentin keçirdiyi müşavirədə şəhərin mərkəzində inşa olunan göydələndən H.Abutalıbovun guya xəbərsiz faktı da, şəhərin necə abadlaşdırılmasından xəbər verir. Yerli-yersiz küçə və parklarda tikilən, az sonra isə istifadəyə yaramayan fontanlarla Bakını gözəlləşdirməyə çalışan Abutalıbov əslində şəhərin görünüşünü məhv etmişdir. Özünü abadlıq, təmizlik aşiqi kimi qələmə verən mer fəaliyyəti ilə şəhər təsərrüfatına, Bakıya sağalmaz zərbələr vurmuşdur.
Son dövrlərdə H.Abutalıbovu “gündəmdə saxlayan” əsas mövzulardan biri də oğlunun adı ilə bağlıdır. Onun oğlu İsrafil Abutalıbovun vəhabi təriqətinə qoşulduğu haqqında məlumatlar artıq hamıya məlumdur. Bir müddət öncə Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin sədri Şeyxülislam Allahşükür Paşazadənin bir çox məmur övladlarının dini təriqətlərə qoşuldğu, təhlükəli olduğu barədə səsləndirdiyi fikirlər cəmiyyətdə müzakirə mövzusuna çevrilmişdi. Şeyx konkret ad çəkməsə də, sonradan H.Abutalıbovun onun bir nömrəli hədəfində olduğu üzə çıxmışdı.
Əvvəllər bədxərcliyi, əyləncələrə meylliliyi ilə ad çıxaran İ.Abutalıbovun Londona getdikdən sonra bütün vərdişlərindən əl çəkdiyi, uzun saqqal saxlayaraq sırf ibadətlə məşğul olduğu bildirilir. Bəzi məlumatlarda hətta, atası ilə münasibətlərinin də normal olmadığı göstərilir. Hətta, bəzi mənbələr onun fəal dini təbliğat apardığının, hətta ailəsini də buna cəlb etmək istədiyi göstərilir. Hər halda oğlunun dini fəaliyyətinin də şəhər meri üçün əməlli-başlı problemlər yaratdığı görünür. Bunun ölkənin dini rəhbəri tərəfindən səslənməsi də faktın ciddiliyini bir daha sübut edir.
Hər halda dini amilin əsas müzakirə mövzusu olduğu indiki mərhələdə bu faktın H.Abutalıbovun karyerasının bitməsində əhəmiyyətli rol oynadığını söyləmək olar.
Son dövrlərdə prezidentin iqtidar komandasında mərhələli şəkildə dəyişikliklər edəcəyi, daha çox gəncləşmə siyasəti aparacağı fikirləri səsləndirilir. Artıq bəzi təyinatlarla prezident bunun ilk siqnallarını da verib. Yəqin ki, fəaliyyəti ilə həmişə tənqid hədəfinə çevrilən, diqqət mərkəzindən düşməyən, yaşı yetmişi haqlamış “veteran mer” də artıq vida marşı çalınanların siyahısındadır. Onun yerinə bir çox namizədlərin adları hallandırılsa da, konkret kimin bu postu tutacağı haqqında mövqe sərgilənmişdir. Hər halda görünən odur ki, məşhur 91-lərin iqtidarda təmsil olunan son nümayəndələrindən biri olan H.Abutalıbov da artıq siyasət səhnəsində son akkordlarını vurur. Bu dəfə ona sonsuz sədaqət ifadə edən görünüşü, təmtəraqlı gülk bayramları, aforizmə çevrilən sözlərinin də kömək etməyəcəyi görünür. “İnanın ki, Bakı Azərbaycanın paytaxtıdır” deyən H.Abutalıbovun öz postundan hər an gedəcəyi gözləniləndir. Şair demişkən:
Bakının dərdi var, Bakı xəstədir,
Könül intizarda, göz yol üstədir.

Nicat Mahmudov