“Regionlar Partiyası”ndan olan deputatların kütləvi qaçışı Ukrayna prezidenti Viktor Yanukoviçin sonunun başlanğıcı oldu. Bu arada, çoxdan bəri məlum idi ki, ölkədəki siyasi böhrandan çıxış yolu nə “Maydan”da, nə Moskva, Vaşinqton və ya Berlində yox, Ali Rada-da və yalnız daha öncə prezidenti dəstəkləyən insanlarla birgə axtarmaq lazımdır”. – bunu öz məqaləsində Almaniyanın “Der Spiegel” qəzetinin yazarı Kristian Neef yazır. Çoxluğa yiyələnmək üçün müxalifətə həmin adamları öz tərəfinə çəkmək daha önəmli idi. Jurnalist daha sonra qeyd edir ki, hər şeydən öncə isə müxalifət hakim partiyadan olan deputatların yarı hissəsinə nəzarət edən Ukraynanın ən nüfuzlu oliqarxları – Rinat Axmetov və Dmitri Firtaşev ilə ümumi dil tapmalı idi.

Prezident Viktor Yuşenkonun sabiq məsləhətçisi, hazırda isə Qlobal Strategiyalar İnstitutunun rəhbəri Vadim Karasyev deyir ki: “Bu adamların hər ikisi Viktor Yanukoviçin istefa verəcəyi təqdirdə, onlar heç kimin itirmədiyi qədər çox itirəcəklər, elə buna görə də tam gücü ilə prezidentin istefasını tələb “Maydan”-a əks mövqedə çıxış edirdilər. Əgər Viktor Yanukoviç güc tətbiq etsəydi, O, yenə də məğlub olacaqdı, lakin onunla bərabər onlar da məğlubiyyətlə qarşılaşacaqdı”. Bu zaman, V.Yanukoviçin yerini avtomatik olaraq Yuliya Timoşenko tutacaqdı və 2004-сü ildə baş verən “narıncı inqilab”-dan sonra olduğu kimi, oliqarxların əmlakının müsadirə olunmasına başlanılacaqdı. V.Karasyev əlavə edir ki, Ukrayna siyasəti bütövlükdə onlarla “bağlıdır”. “Viktor Yanukoviçin sayəsində külli miqdarda sərvət toplamış oliqarxlar öz varidatlarının təhlükəsizliyinə təminat istəyir”.

Haqqında danışılan bu iki oliqarxdan ən nüfuzlu olan sərvətinin həcmi 15 milyard dollar dəyərində qiymətləndirilən 47 yaşlı Rinat Axmetovdur. “System Capital Management” Maliyyə-Sənayə Korporasiyasına rəhbərlik edən R.Axmetov 100-dən çox müəssisə və 300.000 işçi qüvvəsinə malik olmaqla yanaşı, Donbass Sənaye Kompleksinin və “Şaxtyor” futbol klubunun sahibidir. “Maydan” hərəkatı fəalları onun Donetsk və Londondakı malikanələrinə də hücumlar edərək, “yalnız bir telefon zəngi etməklə” qətllərə son qoyulmasını tələb edirdi. Yazıda sonra deyilir ki, R.Axmetov şəxsən fəallarla görüşərək, dialoqa hazır olduğunu bəyan edib. Rinat Axmetovun sözlərinə görə “Onun üçün ən dəhşətlisi Donetskdə yaşamaq və Ukrayna havası ilə nəfəs almaq şansını itirməkdir”.

Kristian Neef daha sonra yazısında bildirir ki, Rinat Axmetov biznesə sıfırdan başlayıb. Onun dünyaya göz açdığı şaxtaçı ailəsi “su borusu və wc mövcud olmayan 20 kvadratmetrlik bir otaqda yaşayıb”. Gələcək oliqarx öz ilk milyonunu 1990-cı illərin əvvəlində kömür ticarətilə məşğul olmaqla qazanmağa nail olub. Sonra O, öz şəxsi bankını təsis edib və əvvəllər mühəndis-mexanik vəzifəsində çalışan və “oğurluq” maddəsilə məhkum həyatı yaşamış Viktor Yanukoviç Donetsk Administrasiyasının rəhbəri olduqdan sonra, onların arasında sonradan dostluğa çevrilmiş biznes əlaqələri yarandı. 2002-ci ildə V.Yanukoviçin baş nazir təyin edilməsi Rinat Axmetovun gələcək təhlükəsizliyini təmin etsə də, “narıncı inqilab”dan sonra Viktor Yanukoviç bir anda prezident kürsüsündən məhrum oldu və bununla da R.Axmetovun çətin günləri başladı. Ölkənin yeni rəhbərliyi Rinat Axmetovun qanunsuz mənimsədiyini əsas götürərək, sahib olduğu poladtökmə müəssisəsindəki payını əlindən almağa başladı. 2005-ci ildə Rinat Axmetov iqtisadi cinayətlərdə ittiham edildi və 2010-cu ildə V.Yanukoviç hakimiyyətə gələnə qədər Monakoda yaşamalı oldu.

Ukraynanın ikinci böyük oliqarxı hesab olunan Dmitriy Firtaş da öz varidatını oxşar üsullarla əldə edib. Hərbi xidmət keçdikdən sonra yanğınsöndürən olaraq çalışan D.Firtaş ona 50.000 dollar qazandıran bir sövdələşməyə imza atdı: İş adamı Honkonqda 3 min ton Ukrayna quru süd məhsulunu Özbək pambığı ilə dəyişdi. Bundan sonra D.Firtaş Türkmən “qaz oliqarxları” ilə əlaqələr yaratmaq üçün Moskvaya üz tutdu. Bu vaxtdan etibarən O, işlərini qazla əlaqədar olaraq qurdu – O, qazı qida məhsullarının əvəzində əldə edirdi. Daha sonra isə Dmitri Firtaş Estoniyada kimyəvi, Avstriyada qazın nəqli ilə məşğul olan şirkətləri satın aldı. 2004-cü ildə D.Firtaş Rusiyanın “Qazprom” konserni ilə bərabər “Rosukrenerqo” şirkətini təsis etdi – o şirkət ki, “narıncı inqilab”dan sonra ona xeyli sayda problem gətirmişdi. Baş nazir Yuliya Timoşenko 2009-cu ildə öz Rusiyalı həmkarı Vladimir Putin ilə şübhəli razılaşma imzalayaraq onu bu bizneslə məşğul olmaq imkanından məhrum etdi və nəticədə, D.Firtaş və Y.Timoşenko barışmaz düşmənə çevrildilər. Amma, Rinat Axmetov kimi, Dmitri Firtaş da Viktor Yanukoviçin hakimiyyətə gəlməsilə bir növ rahatlaşdı.

Kristian Neef daha sonra bir məqamı da vurğulayır: “Təbii ki, hər iki oliqarx arasında heç də az olmayan fərqlər var: Dmitri Firtaş əsasən Rusiya, Rinat Axmetov isə Qərb ilə işləyir. Bununla belə, onların hər ikisi hakim vəzifələrə öz yaxın adamlarını yerləşdirməklə, “Ukraynanın siyasi meydanı”nı aralarında bölüşdürüb. R.Axmetov hakim partiyadan olan 60, D.Firtaş isə 30 deputata nəzarət edir. Ukraynada böhranın başlanmasından çox daha öncə hər iki oliqarx Viktor Yanukoviçin gələcəyinin olmadığını anladı və yaranmış vəziyyətdən çıxış yolu axtarmağa başladı. Dmitri Firtaşdan fərqli olaraq Yuliya Timoşenko ilə yaxın əlaqələrə malik olan R.Axmetov “Batkivşina” (“Ata Vətən”) partiyasından olan namizəd Arseni Yatsenyuku, Dmitri Firtaş isə öz növbəsidə, boksçu Vitali Kliçkonu və onun “UDAR” partiyasını dəstəkləyirdi”.
DOGRU.TV