Müxalifətin yanvar hücumuna fevral repressiyaları ilə cavab verildi

Yanvar ayı siyasi fəaliyyətlə məşğul olan qüvvələrin etirazlarının başlanması ilə 2013-cü ilə öz damğasını vurdu. Sosial vəziyyəti son dərəcədə acınacaqlı olan ölkə vətəndaşları üçün dopinq rolunu oynadı və demək olar ki, ölkə inqilabi yeniləmə vəziyyətinə qədər gəlib çatdı. Fevralın ilk günündən etibarən isə hakimiyyət "əks-inqilabi" cavabları ilə bu xəmirin hələ çox su aparacağını sübut edir. Görünür, hakimiyyət repressiyaları ilə həm öz ətrafındakılara, həm də müxaliflərinə dərs vermək fikrindədir.

Yanvar ayının siyasi istisi

Müsavat Partiyasının sədrinin müavini Tofiq Yaqublu və Real hərəkatının lideri İlqar Məmmədovun həbsi isə bu mənada siqnal rolunu oynayır. Bu faktlarla yanaşı hakimiyyət düşərgəsində baş verənlər də gələcək barədə xoş heç bir şey vəd etmir. Artıq yanvarın sonuna yaxın Azərbaycan hökuməti özünə gələrək, hadisələrin və etirazların tempini öyrəşdiyi adi repressiv üsullarla aşağı salmağa müvəffəq oldu:` Gənclərin 26 Yanvar aksiyasının sərt üsullarla yatırdılması, İsa Qəmbərə qarşı bədnam “Lənkəran kampaniyası", kütləvi həbslər, İsmayıllının blokadası və s.
Lakin Cəmiyyətdə və siyasi gündəmdə (xüsusilə media və sosial şəbəkələrdə) yanvar ab- havası hələ də duyulur, dəyişiklik gözləntiləri, inqilabi ruh hiss olunur. Hakimiyyət ilk dəfə olaraq hiss edir ki, artıq atılan addımlar əvvəlki effekti vermir. Repressiyalar cəmiyyətin etiraz əhval-ruhiyyəsini daha da möhkəmləndirir. Onlar başa düşürlər ki, gündəmə əhalinin diqqətini cəlb edən yeni mövzu depozitə olunmadan, baş verəcək yeni sosial iğtişaşları, üsyan və itaətsizlik hərəkətlərinin qarşısını almaq çətin olacaq . Hakimiyyət repressiya siyasətindən imtina etməsə də, ona başqa xarakter vermək qərarına gəlib.
Hakimiyyətə ictimai diqqəti və medianı, o cümlədən sosial şəbəkələrdəki müzakirələrin diqqətini yönləndirmek əhəmiyyətli idi. Bu isə həmişə olduğu kimi, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin əsasında vətəndaşların vətənpərvərlik duyğularının istismar edilməsi ola bilərdi ki, elə bu da baş verdi. Hakimiyyət milli və vətənpərvərlik duyğularını qabardaraq etirazların səmtini döndərməyi, cəmiyyətdə fikir ayrılığı yaratmağı bacardı.

Vətənpərvərlərin hücumu

Fevralın 1-indən başlayaraq hakim dairələrə xidmət edən qüvvələrin yazıçı Əkrəm Əylisliyə qarşı açıq-aşkar hücumu başlandı. Aparılan kompaniyaya əsas kimi yazıçının Moskvada nəşr olunan "Xalqlar dostluğu" jurnalında 2012-ci ilin dekabrında çap etdirdiyi "Daş yuxular" romanı göstərilirdi. Roman 2006-cı ildə yazılmış, 2011-ci ildə isə yüksək tirajla çap edilmişdi. Əsl təəccüb doğuran bu romanın birdın-birə gündəmə gətirilməsi idi. Əsərin son nəşrindən belə bir aydan çox vaxt keçməsinə baxmayaraq, nədənsə bu roman tam hakimiyyətin ehtiyacı olan bir zamanda “yada düşdü”. Bu bir təsadüf idimi?
Əkrəm Əylislinin romanı haqqında danışmaq istəməzdim. Əlbəttə ki, son dərəcə birtərəfli, qərəzli mövqedən yazılmış roman və müəllif ictimai qınağı haqq edir. Lakin bu qınaq təcavüz və mütəşəkkil kampaniya olmazsa. Bu kampaniyanın arxasında hakimiyyət maraqlarının durduğu inkaredilməzdir. Elə bu səbəbdən də tez bir zamanda mümkün oldu.
Bu əhvalat Əkrəm Əylislinin məlum romanının qəsdən və ya təsadüfən yenidən nəşr olunması ilə başladı. Əlbəttə yazıçının bu məqamda rolu aydın deyil. İstənilən durumda bu əsərlə yazıçı hakimiyyətə diqqəti əsas mövzudan yayındırmaqda əsas verdi.
Əkrəm Əylisliyə qarşı aparılan kampaniya uzun müddətli də ola bilər. Fevral ayının Qarabağ savaşı üçün əhəmiyyətini də nəzərə alsaq bu nəticəyə gələ bilərik. 25 il öncə məhz fevral ayında Qarabağ hadisələri başladı, ilk şəhidlər verildi, qaçqınların ilk dalğası gəldi, Sumqayıt hadisələri də, Xocalı faciəsi də fevral ayının töhvələridir. Beləliklə, bütün fevral ayı boyunca “Qarabağ kartını” ortaya ataraq, vətəndaşların təbii vətənpərvərlik hissləri ilə oynamaqla sosial və siyasi gərginliyi tədricən aşağı salmaq üçün “Mehtiyev administrasiyası”na əlverişli bəhanə ortaya çıxır. Bundan əlavə, belə bir təbliğat kampaniyasının uzadılması hökumətə Ziyalılar Forumu və onun rəhbəri Rüstəm İbrahimbəyova hücum etmək imkanı verdi.
Amma gözlənilənlərin əksinə olaraq, hakim dairələr birdən-birə vətənpərvərlik kursundan geri-siyasi kursa döndü. Fevralın 4-də müxalifət düşərgəsinin görkəmli üzvlərinin - Tofiq Yaqublu və İlqar Məmmədovun əsassız olaraq həbsi hakimiyyətin iç üzünü ortaya qoymuş oldu.
Bu həbslər ölkədəki mövcud vəziyyətin yeni və təhlükəli nəticələrini vurğulayır:
- Ilkin olaraq lokal münaqişə zəminində, kortəbii sosial iğtişaşlar kimi vüsət alan İsmayıllı hadisələri, sonradan siyasi rəng alaraq müxalifət qüvvələri ilə bağlanır;
- Bu həbslər, əslində, ictimai-siyasi qarşıdurmada repressiyalara hazır olduğunu göstərmək istəyi idi;
- Hakimiyyət sübut etmək istəyir ki, hər hansı bir etiraz, müxalifət və xarici düşmən qüvvələrin işi kimi don geydirilərək, sırf siyasi baxımdan cəzalandır;
-Ölkədə gərginliyin azaldılmasında maraqlı olan qüvvələrin üstünlüyü açıq- aydın hiss olunmaqda id
- Hakimiyyət inqilabi əhval-ruhiyyənin yüksəlişini qabaqlamaq məqsədilə ölkədə əksinqilabi repressiyalara başladı və cəmiyyətin yatırılmasında bu aksiya əhəmiyyətli rol oynadı

Kurs dəyişikliyinin səbəbləri

Təəccüblüdür, nə səbəbə hakimiyyət birdən-birə vətənpərvərlik duyğularından imtina edərək, müxalifətə hücum kursunu tutdu? Bəlkə də, uzun müddət “vətənpərvərlik kartı”ndan sui istifadənin təhlükəli olacağından çəkinərək, xalqın duyğularının istismarına son qoymaq qərarı verildi. Çünki alovlanan vətənpərvərlik duyğularını ram etmək və bu dar mövzu daxilində saxlamaq olduqca çətin ola bilərdi. 1988-ci ildə də Meydan hərəkatının məhz vətənpərvərlik duyğuları əsasında yarandığını unutmaq olmazdı.Yəqin ki, hakimiyyət bəzi xarici qüvvələrin də ölkə daxilindəki sabitliyi pozmaq cəhdlərini, Rusiya və İranın Azərbaycan haqqındakı məxfi planlarını da nəzərə almamış deyil. Hər şeydən öncə isə hakimiyyətdəki müxtəlif qrupların didişməsinin heç də yaxşı əlamət olmadığını dərk edən iqtidar nəyin bahasına olursa olsun cəmiyyəti qorxutmaqla nəzarəti öz əlində cəmləməyə çalışır.Əks təqdirdə isə nəzarətdən çıxan hadisələr yeni mərhələyə qədəm qoya bilər. Liviyada olduğu kimi dağıntılar qan tökülməsinə qədər ciddiləşə bilər. Azərbaycan isə Liviya deyil.
Gültəkin Qəhrəmanlı