Azərbaycanda hər doğulan uşağa 82 manat 50 qəpik birdəfəlik müavinət verilir. Ailədə xəstə uşaq varsa, həmin uşaq 18 yaşına çatana qədər 60 manat əlavə müavinət alır.

“azadqadın” saytı bu sahədə başqa ölkələrdəki vəziyyəti araşdırıb və məlum olub ki, post-sovet məkanı ölkələrindəki vəziyyət Azərbaycandan yaxşıdır.

Belə ki, Rusiyada bir uşaq üçün müavinət 400 dollardan artıqdır. Hər bir uşaq 18 yaşına qədər bu pulu ala bilir. Ailədə uşaqların sayı artdıqca həmin pulun həcmi də artır.

Ermənistanda əgər birinci və ikinci uşaq üçün 135 dollar müavinət verilirsə, üçüncü uşağın doğulması ilə məbləğ 1200 dollara çatır. 18 yaşına çatana qədər hər bir uşaq dövlətdən ayda 95 dollar alır.

Qeyd edək ki, bu ölkədə yaşayış minimumu 70 dollar təşkil edir. Digər MDB ölkələrində Azərbaycanla müqayisədə vəziyyət xeyli fərqlidir.

Ukraynada ailədəki birinci uşağa görə 1800, ikinci uşağa görə 3570, üçüncü və ondan sonrakı uşaqlara görə isə 7140 dollar müavinət nəzərdə tutulub.

Eyni zamanda birinci uşağa görə 12 ay, ikinciyə görə 24 ay, digər uşaqlara görə isə dövlət 36 ay müddətində 714 dollar məbləğində müavinət ödəyir.

Belarusda isə birinci uşağa görə yaşayış minimumun ən yüksək həddinin beş misli, digər uşaqlara görə isə yeddi misli qədər müavinət verilir. Bu ölkədə hətta övladlığa götürülən uşağa görə də dövlət müavinət nəzərdə tutub. Qazaxıstanda birinci, ikinci və üçüncü uşağa görə 300 dollar, dördüncü uşaqdan başlayaraq 515 dollar birdəfəlik müavinət verilir.

Avropaya doğru getdikcə…

Avropaya doğru getdikcə ölkəmizdəki qiymətlərlə başqa ölkələrin əhali artımına verdiyi dəyər fərqi də böyüyür.

Məsələn, keçmiş sovet respublikası olan Latviyada hər doğulan uşağa görə ailəyə 560 avro müavinət verilir.

Avstriyada ailələrdə uşaqların sayı artdıqca dövlət də öz köməyini artırır. Burada ilk doğulan körpənin 10 yaşına çatana qədər ailəsi 130 avro, 19 yaşına qədər 153 avro alır. Dünyaya gələn ikinci uşağa görə müvafiq olaraq 144 və 165 avro, üçüncü uşağa görə 166 və 188 avro, dördüncü uşağa görə isə 181 və 203 avro müavinət alır. Uşaq ali məktəbə qəbul olunduğu halda müavinət 27 yaşa qədər ödənir.

Almaniyada üç yaşına qədər hər bir uşağa ayda 270 avro pul verilir. Uşağın bir yaşında ailəsinə onun adına ipoteka krediti sənədləşdirmək imkanı verilir.

Fransada hətta uşaq dünyaya gəlməmiş anası ona görə müavinət alır. Belə ki, birinci hamiləliyin 5-ci ayından uşağın 3 aylığına qədər 109 avro, ikinci uşağı gözləyən anaya isə 130 avro müavinət verilir. Əgər ailədə üçüncü uşağın doğulması gözlənilirsə, onda hamiləliyin dördüncü ayından uşağın 3 yaşına qədər ailə dövlətdən 975 avro pul alır. Bundan əlavə, hər bir uşaq 18 yaşına qədər dövlətdən müavinət alır. İki uşaq üçün bu, 680 avro, üç uşaq üçün 1550, dörd uşaq üçün 2420, beş uşaq üçün 3300 avro təşkil edir. Əgər uşaqların sayı altıdan çoxdursa, onların hər birinə görə 870 avro ödənilir. 10 yaşdan 15 yaşa qədər olan uşaqların hər biri üçün əlavə 192 avro, 15 yaşdan yuxarı uşaqlar üçün isə əlavə 339 avro pul ödənir.

ABŞ-da hər uşağa görə aylıq müavinət təxminən 680 dollar təşkil edir. Hər ştatda bu göstərici bir qədər fərqli ola bilər.
Böyük Britaniyada isə uşağa görə müavinət 500 funt sterlinqdən artıqdır.

İsveç hökuməti isə hər uşağa görə 185 dollar müavinət ödəyir. Bu müavinət uşağın 18 yaşına qədər ödənir. Üçdən artıq uşağı olan ailələr üçün əlavə müavinət də nəzərdə tutulub.

İsrail dövləti isə birinci uşağa görə 325 dollar, əkizlərə görə 1600 dollar birdəfəlik müavinət ödəyir. Əgər uşaqlar üçəm olsa, bu məbləğ 2500 dollara qədər artır. Hər uşağa görə isə ayda 180 dollar müavinət verilir. Boşanmış ailələrdə bu göstərici 725 dollar təşkil edir.

Finlandiyada hər doğulan uşağa görə anaya bir neçə yüz avroluq paket təqdim edilir. Bu paket bir yaşına qədər uşağın bütün xərclərini ödəyir.

Polşada uşağın 18 yaşına qədər dövlət ailəyə 125 dollar pul, İsveçrədə isə 345 dollar verir.

Avstraliyada isə hər bir uşaq 18 yaşına qədər dövlətdən 540 dollar pul alır.

Sosial tələblərə görə üsyanların baş verdiyi ərəb ölkələrində də vəziyyət Azərbaycanla müqayisədə xeyli yaxşıdır. Tunisdə 400 dollardan aşağı müavinət yoxdur. Liviyada isə hər doğulan uşağa görə dövlət 7000 dollar pul ödəyir. Birləşmiş Ərəb Əmirliyi isə bu göstəriciyə görə dünyada hamıdan öndədir. Bu ölkədə 20 min dollardan aşağı müavinət yoxdur.

Nazirlikdə deyil, Milli Məclisdə həll olunur…

Bütün bu rəqəmlərlə müqayisədə Azərbaycan ailəsinin aldığı 82.6 manat müavinət çox kiçik görünür. Əhalinin Əmək və Sosial Müdafiəsi Nazirliyində də rəqəmin kiçik olduğunu etiraf edirlər. Lakin bu məsələnin Nazirlikdə deyil, Milli Məclisdə həll olunduğu qənaətindədirlər.

Müstəqil ekspert Qubad İbadoğlu da bu fikirdədir ki, dövlət uşaqlarla bağlı sosial siyasətini yenidən dəyərləndirməlidir. Qubad İbadoğlu AzNews.az-a açıqlamasında bildirib ki, onlar bu qənaətə 2012-ci ildə İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzində büdcədən uşaqlara yönələn xərclərin təhlilindən sonra gəlib. Əslində, uşaqlarla bağlı sosial siyasətin uğursuzluğu uşaqların sayında da özünü göstərib. Belə ki, tədqiqatlar son on ildə uşaqların sayının azaldığını da göstərib. Bu da dövlət qayğısının az olması ilə əlaqələndirilir: “2012-ci ildə dövlət büdcəsindən uşaqlara 2.2 milyard manat vəsait ayrılıb. Həmin vəsaitin cəmi 11 faizi uşaqların sosial müdafiəsinə yönəldilib.

Xərcləmələri üst-üstə götürəndə də, ortaya çıxan məbləğ əhəmiyyətli rəqəm olmur

Uşaqlara birdəfəlik müavinətdən başqa çoxuşaqlı ailələrə 10.80 AZN ünvanlı sosial yardım verilir. Yetim və valideyn himayəsindən məhrum olan uşaqların qəyyumlarına 45 manat ödənilir. Q.İbadoğlunun sözlərinə görə, hətta bütün bu xərcləmələri üst-üstə götürəndə də, ortaya çıxan məbləğ əhəmiyyətli rəqəm olmur.

İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzi 0-14 yaş qrupunda olan uşaqların bir aylıq minimum yaşayış səbətini də hesablayıb və məlum olub ki, uşaqların minimum yaşayışını təmin etmək üçün 210 manat tələb olunur. Bu isə deməkdir ki, real xərclərlə dövlətin ödədiyi vəsait arasında böyük fərq var. Bu da son nəticədə uşaqların sayının azalmasına səbəb olur.