Hər gün istifadə etdiyimiz rəngli və şəkilli geyimlər beynəlxalq standartlara cavab vermirsə, parçanın istehsalında istifadə edilən kimyəvi maddələr bir çox xəstəliyə, hətta xərçəngə belə səbəb ola bilər.

Türkiyəli ekspert Metin Özer geyimlərdəki kimyəvi maddələr sağlamlıq üçün zərərlərindən danışıb:
"Geyimlərdəki toksinlərin birbaşa sağlamlıq problemləri ilə əlaqəsini göstərən qəti dəlillər tapmaq çətin olsa da, tədqiqatlar həyəcan təbili çalır. Bütün gün bu kimyəvi maddələrlə işləyən fəhlələrdə xərçəng xəstəliyi yaranması ehtimalı olduqca yüksəkdir. Bu kimyəvi maddələr qısa müddətdə allergik reaksiyaya gətirib çıxarır.
Bu nəticələr o demək deyil ki, ən sevdiyiniz köynəyiniz sizdə xərçəng yaradır. Hər halda çoxları üçün geyimlərdə kimyəvi maddələrin istifadə səbəbləri maraq doğrur. Məsələn, geyimlərin qırışmaması üçün tətbiq olunan formaldehit göz və burun yanmasına, eləcə də dəridə allergik reaksiyalara yol açır".

Bəs bütün bu toksinlər nədir və hansı parçalarda olur?

Mütəxəssis kimyəvi maddələrin geyim sənayesində istifadə səbəblərini belə açıqlayıb:
"Azo - geyimləri, dəri və parçaları rəngləndirmək üçün çox geniş istifadə edilən boyalardır. Bu boyaların təsirinə müntəzəm olaraq məruz qalan zavod fəhlələri arasında sidik kisəsi xərçənginin yaranması riski yüksəkdir. Onun tərkibində ammonyakdan əldə edilən komponent çox zərərlidir. Bu boyanın deyil, təbii boyaların istifadə edildiyi məhsullara üstünlük verilməlidir.
Akril parçalarda CDC adlanan dimetilformamid olur. Dəriyə birbaşa təması qaraciyər problemləri və başqa fəsadlara yol açır.
Ftalatlar - bir çox hazır geyim məhsullarında istifadə edilir, xüsusilə plastik yağmurluq, süni dəri və su keçirməyən geyimlərdə. Ftalatlar daxili sekresiya vəzilərinə təzyiq göstərir və kişilərdə sonsuzluğa səbəb olduğu deyilir. Lakin Beynəlxalq Xərçəng Araşdırma Agentliyi ftalatların insanda xərçəngə yol açıb-açmadığına dair hər hansı elmi tədqiqat nəticələrini elan etməyib.
Nanosilver - geyimlərdə bakteriyaların səbəb olduğu qoxuları əngəlləmək üçün istifadə edilən antibakteriyel bir maddədir. Laboratoriyada siçanlar üzərində keçirilən araşdırmalar göstərib ki, gümüşü nano partiküllər beyinə gedir və zamanla beyin hüceyrələrinin ölümünə yol aça bilir. Odur ki, xüsusilə körpələrə nanosilver istifadə edilmiş geyimlər almaq olmaz.
Çirklənməyən, alova davamlı və ya qırışmayan məhsullara formaldehit, teflon kimi ferflorinat kimyəvi maddələr (PFC), nonilfenol etoksilatlar (NPE) və nonilfenoller (NP), yaxud da triklosan istifadə edilir. NPE və NP dəri tərəfindən sorulur və mənfi təsirlərə yol açır.
Triklosana məruz qalan fabrik işçiləri də xərçəng riskinə yaxındır. Bununla yanaşı, bəzi şirkətlər iddia edir ki, bu məhsulun istifadəsinin qadağan olması üçün yetərli sübutlar yoxdur”.

Bəs nə geyinməli?

Zərərli heç bir maddə istifadə edilməyən bir çox parça var. Bunlar; pambıq, ipək, təbii yun, kətan, anqora, dəvə tükü, kəşmir və digər təbii parçalardır. Kimyəvi maddələr bu təbii parçalarda da istifadə edilsə də, daha az rast gəlinir. Həmçinin dərini daha az yandıran parçaları seçin./publika