“Gənc nəsl bilməlidir ki, siqaret çəkmək, ereksiya pozulmasına təsir edən beş səbəblərdən biridir"

Sağlamlıq Tütünün dünyaya yayılma tarixi 1492 ildə, Kolumbun Amerikanı kəşf etdiyi vaxtla başlayır. İlk vaxtlar siqaretçəkmə əyləncə kimi qəbul olunurdusa, sonralar dəb halını alır və nəhayət, bəşəriyət bu ziyanlı vərdişin quluna çevrildiyini anlayır. O vaxtdan başlayan siqaretçəkmə vərdişi XX əsrin müsübəti adını adlandırıldı.

Siqaret çəkmənin zərərindən az yazılmayıb və bu ziyanlı vərdişdən azad olunmayana qədər yazmaq lazımdır. Gənc nəslin bu bəlaya vərdiş etməməsi naminə ictimaiyyətin və millət vəkillərimizin diqqətini siqaretçəkmə ilə mübarizəni qanun çərçivəsinə salmaq zərurətinə cəlb etmək istəyi ilə bu mövzuya yenidən qayıtmağa məcburam.

Xatırlamaq istəyirəm ki, ictimai yerlərdə siqaret çəkməyin qadağa edilməsi haqqında qanun layihəsi 2008-ci ildə hazırlanıb. Milli Məclisin 24 may tarixində keçən iclasında millət vəkili Qənirə Paşayeva ictimai yerlərdə siqaret çəkməyin qadağan edilməsi haqqında qanun layihəsini 31 may - Ümümdünya siqaretsiz günü Milli Məclisin muzakirəsinə qoymaq təklifini irəli sürüb. Lakin təklif bu günə qədər həllini tapmayıb. Hesab edirəm ki, əhalinin siqaretçəkməyən hissəsi kiməsə görə passiv siqaretçəkənlərin sırasına məcburi düşməyin əlehinədirlər.

"Mütəxəssislərin rəyinə görə, passiv siqaret çəkənlərin xərçəng xəstəliyinə düçar olmaq ehtimalı 30%-ə yaxındır. Təəssüflər olsun ki, tibbi mütəxəssislər siqaret çəkməyin çoxsaylı acınacaqlı nəticələrini qeyd etmələrinə baxmayaraq , 13–14 yaşlı şagirdlər arasında siqaret çəkənlərin sayı artır".

Bu haqda “İctimai səhiyyə və islahat” mərkəzinin rəhbəri Ceyhun Məmmədov mətbuata verdiyi açıqlamasinda deyib. Görəsən, bu faktlar ictimai yerlərdə siqaret çəkməyin qadağa edilməsi haqqında qanunun qabul edilməsi üçün bu kifayət deyilmi? Avropa Birliyi ölkələrin çoxunda, Baltikyanı ölkələrdə, yaxın vaxtlardan isə Rusiya və Ukrayna kimi dövlətlərdə bu qanunu qəbul edərək həyata keçirirlər.

Gənc nəsl bilməlidir ki, siqaret çəkmək, ereksiya pozulmasına təsir edən beş səbəblərdən biridir. Müasir dünyada insan sağlamlığına mənfi təsir edən amillərin sayı olduqca çox olduğu halda – oturaq həyat tərzi, artıq çəki, stress, ayrı-ayrı konservant və dadverici əlavələr, geni modifikasiya olmuş ərzaqların qida rasionuna daxil olması, akustik diskomfort, ətraf mühütün çirklənməsi və s. siqaret çəkənlərə yaxından atəş açan buraxıcı çaxmağa çevrilir. O biri orqanlardan savayı sidik-ifrazat sistemi və kişi cinsi nahiyəsi bu atəşin hədəfinə cevrilir. Siqaret çəkmək “penil angiospazm“ adlandırılan kapilyarlar səviyyəsində qan dövranında pozulma yaranmasının əsas səbəbidir.
Mütəxəssislərin çoxu siqaret çəkməklə yaranan ereksil disfunksiyanın (cinsi zəiflik) səbəblərini ayrıca bir bölməyə aid edirlər. Gəncləri inandırmaq lazımdır ki, uzun müddətli sağlam ailə həyatı ümüdi ilə yaşamaq istəyirlərsə, siqaret çəkməkdən imtina etməyin alternativi yoxdur. Bu zərərli vərdiş böyrəklərin düzgün işləməsinə mane olur, prostat vəzinin iltihabını stimullaşdırır.
Ətraflı məlumat almaq üçün Respublika klinik uroloji xəstəxanasinın nefroloqu, tibb elmlər doktoru İlham Həmidovla görüşdük .
Doktor bizimlə söhbətində, siqaret çəkməyin ziyanları barədə danışdı. O, bildirdi ki, tütün tüstüsü ağ ciyərlərdə olduqca incə olan oreolara təsir edir: “Nikotinin təsiri hesabına toksik maddələrinin törəmələri yaranaraq ağ ciyərlərdə oreoların oksiqen qidalanmasını pozur. Oreolanın özünün qidalanmasının pozulması, oreoladan keçən oksigenin miqdarın azalmasına gətirib çıxarır. Bu da cürbəcür xəstəliklərin əmələ gəlməsinə gətirib çıxardır. Yəni, həm vərəm çöplərinin orqanizmdə inkişafına və müxtəlif infeksiyaların qoşulmasına gətirib çıxardır. Birinci də bundan başlamaq lazımdı. Çünki ağ ciyərin əsas funksiyası orqanizmə oksigen gətirməkdi. Oksigenın gətirilməsi azalır, eyni zamanda ariolalardan geçən toksiki nikotinin miqdarın artması hesabına eritrositlərin özünün forması dəyişilir. Eritrositlərin kislorod aparma funksiyası zəifləyir. Bu da bütün orqanları zədələyir. Tək ağ ciyər deyil, istər böyrəklər olsun, istərsə də ürək olsun, bütün orqanizm zədələnir. Bu da ürəyin toksiki miokardına və qara ciyərin lipid mübadiləsinin pozulmasına gətirib çıxardır .
Alimlər aşkar ediblər ki, kapilyarların divarlarını bir qat endoteliyalar təşkil edir. Damarların genişlənməsi, spazm olması həm də hormanal reaksiya verməsi endoteliyaların funksiyasından çox asılıdır. Bu qatın qalınlığı o dərəcədə cuzidir ki, oksigen, su, lipid və ayrı-ayrı maddələrin molekullarına qısa müddətdə ondan keçməyə imkan verir. Qanın tərkibində nikotinin miqdarı çoxdursa, bu endoteliyalara təsir edərək damarın keçirmə qabliyyətini pozur. Nikotinin endoteliyalara təsiri damarların spazmalarına, keçiriciliyin pozulmasına səbəb olur. Bu da gələcəkdə həmin orqanların işemiyasına, disfunksiyasına gəlib çıxarır. Bu eyni zamanda böyrəkdə yumaqçıqların təmizlənməsinə təsir edir. Bu incə diffirensial toxumalardır və bunların toksiki nikotinın qandakı həddindən artıq olanda, yumaqçıqların membrnalarına təsir edərək onun keçiriciliyini pozur. Bu böyrəyin həm infeksiya qoşulmasına səbəb olur, həm membranların işemiyasına gətirir, həm də onların keçiriciliyini pozur. Eyni zamanda endateliyalarının zədələnməsi qanda olan immun sistemini də pozur. İmmun sistemi isə bədənin əsas funksiyalarını yerinə yetirərək, bütün sağlamlığını qoruyur. Onun pozulması endokrin, hormonal sistemlərin pozulmasına gətirib çıxardır. İmmun sisteminin zəifləməsi, orqanizmin müxtəlif xəstəliklərə müqavimətini azaldır və bu da müxtəlif xəstəliklərin ortaya çıxmasının səbəbi olur. Eyni zamanda, bu dediyimiz kimi kişilərdə ereksial funksiyasının pozulmasına, hətta sonsuzluğa gətirib çıxarda bilir. Həkimlər arasindakı diskussiyalar zamanı qeyd edilir ki, siqaret çəkənlərin içində bu cür xəstəliklərə məruz olanların sayı daha çoxdur”.
Yuxarıda göstərilənlərdən bir nəticə çıxarmaq olar - ictimai yerlərdə siqaret çəkməyin qadağa edilməsi haqqında qanun zəruridir! Bizim yaşlı və orta yaşlı insanlarımız bu zərərli vərdişdən əl çəkə bilmirsə, heç olmasa uşaqlarımızı bu bəladan qorumalıyıq. Siqaret çəkməməyin ən yaxşı usulu – siqaretin çəkilməsinə başlamamaqdır. Bu səbəbdən də səmərəli qadağalar və maariflənmə imkanlardan daha geniş şəkildə istifadə olunmalıdır. Uşaq müəssisələri ətrafında siqaret satışı qəti şəkildə qadağan olunmalıdır. Nəzarət o dərəcə də sərtləşməlidir ki, heç bir satıcının yeniyetmələrə siqaret satmaq ağlına da gəlməsin.