- Sağ-salamat qurtarsın, xala...

- Sağ ol, ay bala. Daha səbrimiz də kəsildi, səhərdən gözləyirik...

...Bura yığışan hər kəsin üzündə narahatlıq, həyacan, nigaranlıq var. Hamı qapının o üzündən xəbər gözləyir. Dünyaya körpə gələcək, bir ailəyə özü boyda sevinc gətirəcək. Övlad yolu gözləyən neçə gənci, nənə-baba, xala-bibi, əmi-dayı olacaq neçə cavanı, qocanı sevindirəcək. Amma...

Amma indi hər doğulan uşaq özü ilə təkcə sevinc gətirmir, özündən qat-qat böyük problemlərlər də gətirir.

Virtualaz.org saytının əməkdaşları 1 saylı Tibbi Klinik Xəstəxananın doğum şöbəsində olaraq bu problemlərin nədən ibarət olduğunu xırdalığına qədər öyrənməyə çalışıblar. Onlar həmin xəstəxanada görüb-eşitdiklərini yazır.

“Sizin uşaq neçəyə başa gəldi?”

- İçəridəki nəyinizdir?

- Gəlinim.

Bakı şəhər sakini Yeganə Əhmədova deyir ki, gəlini Samirəni xəstəxanaya gətirəndən əli ürəyinin üstündə gözləyir. Söhbətə müsahibimin baldızı müdaxilə edir:

- Niyə narahat olursan ki? Qiyməti artırmaq üçün belə edirlər də. Artıq pul almaq üçün hər oyundan çıxırlar.



- Vəziyyət necədir?

-Nə olacaq ki?! Hərəsi bir xəbərlə gəlir. Biri deyir gəlini çox yedirtmisən, uşaq böyükdür. Biri də deyir qanı azdır, nə bilim bağırsağı dolanıb. Min-bir bəhanə gətirirlər. İndi də deyirlər ki, gəlin çox qışqırır. Neyləsin ay bala, canı ağrıyır də. Az qala ondan ötrü də pul istəsinlər.

- Nə qədər pul istəyiblər ki?

- 550 manata danışmışıq. Amma deyirlər ki, bağırsaq uşağın başına dolandığından doğuş ağır keçir. Ona görə də qiymət artacaq.

Yenə də yandakı qadın danışır:

- Yalan deyirlər. Doğuşdan əvvəl elə bu xəstəxanada UZİ (ultrasəs müayinəsi-red.) eləmişdilər. Uşağın boğazına bağırsaq dolanmışdısa, xəbər eləyərdilər. Bir də axı bağırsaq dolananda əməliyyat etməli idilər. Biz əməliyyat istədik, dedilər təbii doğuş mümkündür.

Bu arada qapıçı ilə “dil tapa” bilməyən qadın səsini ucaldır:

- Mən iki uşağımı bu xəstəxanada dünyaya gətirmişəm, amma belə şey görməmişəm. Hər içəriyə girib-çıxanda pul verməliyəm ki?!

- Vəziyyət necədir?

- Guya görmürsünüz necədir?! Həkimə pul, muştuluq üçün pul, qan analizlərinə pul, qapıçıya pul, sənəd yazana pul... Hamısına da verməlisən. Bu qədər pul verəcəyimi bilsəydim, elə özəl xəstəxanaya aparardım də, daha dövlətin havayı dediyi bazara niyə gətirirdim?! Özəldəkilərin heç olmasa xoş üzləri var...



- İndiyədək nə qədər xərciniz çıxıb?

- Həkimə 200 manat verdim. İki tibb bacısı gəldi ki, muştuluq ver, oğlan olub. Dedim əvvəlcədən də bilirdik ki, oğlu olacaq, indi aparat baxıb uşağın cinsini deyir. Hərəyə 5 manat verdim, donquldandılar, narazılıq elədilər. Dedilər heç olmasa 10 manat ver. Sonra qızım xəbər göndərdi ki, palata həkiminə, uşağa baxan həkimə, bir də uşağa qulluq edənlərə də hörmət eləməliyik. Ay qızım, gündə üç dəfə növbə dəyişir, hərəsi də 5 manatdan istəyir. Gündə də üç dəfə hörmət olar?! O gün qızım birinə pul verməyib deyə uşağın bələyini dəyişməyiblər. İndi uşağa baxmağa nə var ki?! Uşaq doğulan kimi pampers istəyirlər. Hələ mən qapıçılardan danışmıram. Hər dəfə bir şey göndərəndə pul verməliyəm?

“Pul vermədinsə, dalınca qara daş getsin...”

Doğum şöbəsinin yerləşdiyi binanın yan tərəfindəki qapıya yaxınlaşırıq. Artıq ana olan qadınlar bu qapıdan yola salınır. Binanın qarşısında üstü şarlarla bəzədilmiş iki maşın dayanıb. Çox keçmir ki, qapı açılır və 3 tibb bacısı uşağı bayaqdan bəri gözləyənlərə təqdim edir. Təbii ki, pul almamış yox...

Növbəti “yolasalma” mərasiminin “mərkəzi fiquru” da iki tibb bacısıdır. Əl boyda çağanı götürmək guya çox ağır işmiş kimi... Amma bu dəfə gözlənilən baş vermir - pul verilmir. Ananı və uşağı taksi ilə aparmağa gələn kişinin “şirinlik” verməməsi tibb bacılarını özündən çıxarır.

Onların dilindən eşitdiyimiz sözlər bizi dəhşətə gətirsə də nə qadın, nə də onları qarşılamağa gələn kişi vəhşiləşmiş şəfqət bacılarına qarğışlarının qarşılığnda cavab qaytarmır. “Get, dalınca da qara daş...” - pul ala bilmədiklərindən qəzəblənib bayquşa dönən tibb bacıları körpənin dalınca belə qarğış yağdırırlar.

Gözləyənlərdən birinə yaxınlaşırıq:



- Gözünüz aydın.

- Sağ olun.

- Nə qədər xərciniz çıxdı?

- Bizim həkim Yaqut xanımdı. Bilirsiniz, qızıl kimi həkimdir. Qızımın oğlu oldu, üçüncü uşağıdır. Evdə iki qızı vardı. Əvvəlki uşağı olanda həkimi bu şöbənin baş həkimi olmuş Natəvan xanım idi. Onun əlindən başımızı götürüb qaçdıq. İndi vəziyyət dəyişib.

- Palataya köçürülündən sonra çox xərciniz çıxdı?

- Hə, əsas xərc onda çıxır elə. Yoxsa həkimə verilən pul onun çəkdiyi əziyyətin yanında heç nədir. Təkcə həkimin zəhməthaqqı olsaydı, nə vardı ki?! Palataya köçəndən sonra palata həkiminə 30 manat verdim. Sonra uşaq həkiminə 20, uşağa baxanlara 30, qızın yarasını yuyanlara 30 manat verdim. Bir də qapıcıya, muştuluğa verdiyim pullar 20-30 manat oldu. İndi də sənəd verəcəklər ki, uşağın doğum haqqında şəhasdətnaməsini alaq. 15 manat da bunun üçün vermişəm. Qaldı ki uşağı gətirənlərə, onların dolanışığı bu şirinlikdən çıxır.

Qeyd edək ki, xəstəxananın ginekologiya şöbəsi də var. Bu şöbədə əsasən ultrasəs müayinəsinə gələnlərin sayı çoxdur. UZİ müayinəsi 20 manatdır. Halbuki ödənilən məbləğin müqabilində çek verilmir.

Hamilə qadın axını...

Adının açıqlanmasını istəməyən həkimin sözlərinə görə, 6 və 1 saylı doğum evləri bağlanandan sonra oranın da xəstələri ginekologiya şöbəsinə axışıb: “Bu şöbə hamiləlik patalogiyalarına görə ixtisaslaşıb. Təcili tibbi yardıma müraciət edən hamilələr də bura gətirilir. Elə xəstə var ki, nəinki özəl, hətta digər dövlət xəstəxanaları da götürmək istəmir. Yəni heç kim məsuliyyəti daşımaq istəmir. Amma biz hepatit, AİDS və digər yoluxucu, xroniki xəstəliklərdən əziyyət çəkən hamilələrə də yardım edirik. Bizim maaşla bir ailəni dolandırmaq mümkün deyil”.

Həkim deyir ki, palatanın təmiri də onların hesabına həyata keçirilir: “Bir də görürsən tualetdə nəsə xarab olub, biz onu öz cibimizin pulu ilə düzəltdiririk”.

Bir də həkim onu deyir ki, rüşvət adlı bir bəlanı aradan qaldırmaq üçün məvacibin gülünc rəqəmini dəyişmək lazımdır: “Mən təxminən 250 manat maaş alıram. Bu pulla ailə dolandırmaq mümkündürmü?”

Xəstəxana ilə bağlı sualları cavablandırmaq üçün baş həkimə müraciət etmək istəsək də bizi Səhiyyə Nazirliyinə ünvanladılar. Doğrusu, Səhiyyə Nazirliyinin və Bakı Baş Səhiyyə İdarəsinin yaxınlığında yerləşən xəstəxanada baş verənlərdən bu qurumların xəbərsiz olduğunu söyləmək sadəlövlükdür.



Əslində heç təkcə bu xəstəxanada deyil, paytaxtın bütün xəstəxanalarında doğuşun neçəyə başa gəldiyini övlad sahibi olan hər kəs bilir. Sadəcə qiymət fərqləri uşaqların çətin və ya asan doğulması, qız və ya oğlan olması, eləcə də birinci və ya ikinci uşaq olduğuna görə, bir də lüks və ya ümumi palataya, xəstəxanadakı qulluğa görə tənzimlənir. Bizə isə “uşaq bazarında bazar olsun” deməkdən başqa heç nə qalmır...