İctimai fəal, iqtisadçı Azər Əliyev “Gündəm-xəbər” qəzetinə müsahibəsində ölkədə bahalaşmanın yaratdığı sosial təsirlərdən danışdı:

Azər müəllim, ümumiyyətlə son dövrlərdə bahalaşma olmasını iddia etmək olarmı?

Qeyd etməliyəm ki, Azərbaycanda milli valyutanın sabit dəyərdən düşməsindən sonra bahalaşmadan qaçmaq qeyri-mümkündür. Çünki, istehsal olmadığından və çoxlu sayda məhsullar idxal edildiyindən avtomatik olaraq bahalaşma baş verir və hələki bunun baş verməməsi üçün hər hansı ciddi tədbir görülmür. Bunun üzərinə yanacaq qiymətinin artımını gəlsək və biznesmenlərdən və sahibkarlardan alınan digər rüsumları hesablasaq o zaman dəqiq görərik ki, bahalaşma prosesi davam edəcək. Təəssüfedici məqam odur ki, hökumət hər hansı qabaqlayıcı addımlar atmağa maraqlı görsənmir. Buna görə də yaxın bir neçə ildə əhalinin sosial problemlərlə uğraşması Azərbaycan toplumunun reallığı olacaq. Xüsusilə bu ilin iyulun 14-də Aİ-92 markalı benzinin pərakəndə satış qiymətinin qalxması cəmiyyətdə ciddi narahatçılıq yaratmışdır. Bu təqribən benzinin 30% bahalaşması deməkdir və deməli bütün daşınan məhsulların və xidmət haqlarının ən azı həmin nisbətdə bahalaşmasını göstərir.

Sizcə, bu bahalaşma daha ciddi hansı sosial təsirlər yarada bilər?

Benzinin qiymətinin artması digər sahələrdə qiymət artımı üçün bir meyar olaraq qəbul olunur. Digər bütün sahələrə sirayət edir. Çörəyin, qəndin qiymətindən tutmuş bir çox sahələrdə qiymət artımına səbəb olub. Bu, həmçinin psixoloji faktor hesab olunur. Heç kim iddia edə bilməz ki, ölkədə istehsal olunan mal və xidmətlərin tərkibində benzin istifadə olunmur. Kifayət qədər istifadə olunur, Azərbaycanda tələbat olan ən böyük yanacaq növü məhz benzindir. Əksər hallarda mal və xidmətlərin maya dəyərində bu qiymətlər əks olunur. Benzinin bahalaşması növbəti dövrlərdə mərhələli şəkildə əhalinin istehlak edəcəyi bütün növ mal və xidmətlərin qiymətinə sirayət edəcək. Benzinin qiymətinin qalxması inflyasiya səviyyəsini də yüksəldəcək. Əhalinin gəlirlərində artım olmadığı bir dövrdə mal və xidmətlərin bahalaşması və sosial problemləri artıracaq. Təsəvvür edin ki, pensiyaların, əmək haqlarının artmadığı bir vaxtda xərclər gün-gündən artır. Bu o deməkdir ki, insanlar sosial problemlərinin həlli üçün müxtəlif yollara baş vuracaq. Miqrasiya məsələsi sürətlənməkdə davam edir və faktiki olaraq Azərbaycanın bir qrup əhalisi həmin miqrantların sayəsində dolanır. İnsanların bu vəziyyətdən necə çıxacağını isə söyləmək olduqca çətindir.

Zöhrab Təmrazov
gundemxeber.az