Arif Əliyev: “Azərbaycanda heç ölkə daxilində seçkilərə ciddi maraq yox idi, o ki qaldı xaricdə olsun”; Zahid Oruc: “Öz maraqlarına, əlaqələrinin itirilməsinin ziyanını hesablayaraq belə etdilər”

Seçkilər geridə qalsa da, müzakirələr davam edir. Saxtakarlıq faktları, namizədlərin məhkəmə müraciətləri, bir-birini təbrik edən namizədlər... Və bu fonda diqqəti daha çox çəkən beynəlxalq medianın bu dəfə Azərbaycandakı seçkilərə gözlənilən diqqəti göstərməməsi oldu. Epizodik yazıları, xəbərləri nəzərə almasaq, ötən illərdəki ilə müqayisədə xarici media orqanları parlament seçkilərini yüksək səviyyədə işıqlandırmadı.

Təbii ki, bu məqamda ağla gələn ilk versiya artıq beynəlxalq medianın da beynəlxalq təşkilatlar kimi Azərbaycana əvvəlki marağının olmamasıdır. Ölkə əhalisinin böyük qismi kimi hadisələrə laqeyd olması, baş verənlərlə barışması və sair kimi detallar bu diqqətsizliyin səbəbləri kimi göstərilir. Amma ekspertlərin bu mənzərə ilə bağlı fərqli baxışları var.

Deputat Zahid Oruc bildirdi ki, ötən dövrlərdə də cəmiyyətə beynəlxalq media quruluşlarına fanatik münasibət göstərdikləri, bunun faydasız olması mesajını verməyə çalışıblar. Müsahibimizin sözlərinə görə, hər kəs CNN, BBC kimi dünya informasiya məkanını formalaşdıran nəhənglərin dəqiq, qərəzsizlik prinsiplərinə söykənərək fəaliyyət göstərdiyini düşünür: “Rəy bundan ibarətdir ki, onları siyasi mərkəzlərdən idarə olunmurlar. Sanki bunlar ədalət mücəssəməsi kimi hər kəsin üzərinə gedərək barışı, sülhü, bərqərar etmək istəyirlər. Biz bunun belə olmadığını cəmiyyətə çatdırmaq istəyəndə isə düşünürlər ki, guya bu, hakimiyyətin təbliğatıdır. Gerçəkdən də Avropa mətbuatı seçkilərlə bağlı siyasi sistemin, mübarizənin bu prosesdən kənarda qalan qüvvələrin tribunası olmamaq üçün güc nümayiş etdirdi. Epizodik informasiyaları nəzərə almasaq təbii ki. Biz bu dəfə beynəlxalq informasiya müqavimətini tanış olan üslubda, əsas artileriya hücumçularının dilindən Azərbaycan həyatının təhlil etməsini görmədik”.




Müsahibimiz hesab edir ki, bunun iki səbəbi var. Bunlardan biri Qərb dairələrinin artıq bəzi həqiqətləri anlamasıdır: “Bunun iki səbəbi var. Qərb dairələri çox yaxşı dərk edirlər ki, Azərbaycan üzərinə edilən basqılar bölgənin itirilməsinə səbəb olacaq. Bölgəyə nəzər salaq. Bir tərəfdə Azərbaycan, o biri tərəfdə Ermənistan və Gürcüstan. Ermənistan Rusiyanın əlinə keçib, Gürcüstan isə Avropanın. Azərbaycana basqı etmək isə Cənubi Qafqaz bölgəsində güc itirmək deməkdir. Qərb və Qərb mətbuatı arıq Azərbaycana qədərindən artıq basqının ziyanlı olacağını bilir. Öz maraqlarına, əlaqələrinin itirilməsinin ziyanını hesablayaraq belə edir”.

Müsahibimiz hesab edir ki, hazırda Qərb ayrı-ayrı ölkələrin daxili həyatına demokratik ölçü vahidləri ilə qiymətləndirmədən kənarda dayanıb. Bu, geopolitik layihədir və məqsəd Rusiya əleyhinə bir kordon yaradılmasıdır. Z.Orucun fikrincə, Qərb mətbuatının susqunluğu da daxili faktorlardan daha çox xarici amillərlə bağlıdır: “Bu isə onu göstərir ki, Qərb mediası müstəqil deyil. Devid Kamerona, Barak Obamaya, Angela Merkelə gərək olanda bu mərkəzlərdən hazır tezislər ora axıdılır. Onlar da bunu yayıb, tirajayırlar. Bu ilki mənzərənin daha bir səbəbi də ölkə müxalifəti ilə bağlıdır. 2013-cü ildən sonra 2015-ə qədər müxalifət hakimiyyətin qarşısına bir modellə çıxa bilmədi. Kimlə çıxmalıydı? Müsavat bölünüb, AXCP-də vəziyyət neçə illərdir bəllidir. Təşkilatmış qüvvə yoxdur. Qərb mediası bu sifarişli yazılarla hökuməti vuranda müəyyən divident əldə etməlidir. Amma qarşısında o qüvvə yoxdur. Ona görə də qərb dairələri müxalifətçilik etməyə müəyyən dövr üçün ara verdilər. Amma geopolitika sürətlə dəyişir. Buna görə də gələcəkdə proseslərin əks istiqamətdə cərəyan etməyəcəyinə də təminat vermək olmaz”.




Qərb mediası Azərbaycandakı seçkiləri niyə “unutdu”?


BÖLÜM: Media
YAYIM TARİXİ: 5 Noyabr 2015 19:54
Qərb mediası Azərbaycandakı seçkiləri niyə “unutdu”?
Arif Əliyev: “Azərbaycanda heç ölkə daxilində seçkilərə ciddi maraq yox idi, o ki qaldı xaricdə olsun”; Zahid Oruc: “Öz maraqlarına, əlaqələrinin itirilməsinin ziyanını hesablayaraq belə etdilər”

Seçkilər geridə qalsa da, müzakirələr davam edir. Saxtakarlıq faktları, namizədlərin məhkəmə müraciətləri, bir-birini təbrik edən namizədlər... Və bu fonda diqqəti daha çox çəkən beynəlxalq medianın bu dəfə Azərbaycandakı seçkilərə gözlənilən diqqəti göstərməməsi oldu. Epizodik yazıları, xəbərləri nəzərə almasaq, ötən illərdəki ilə müqayisədə xarici media orqanları parlament seçkilərini yüksək səviyyədə işıqlandırmadı.

Təbii ki, bu məqamda ağla gələn ilk versiya artıq beynəlxalq medianın da beynəlxalq təşkilatlar kimi Azərbaycana əvvəlki marağının olmamasıdır. Ölkə əhalisinin böyük qismi kimi hadisələrə laqeyd olması, baş verənlərlə barışması və sair kimi detallar bu diqqətsizliyin səbəbləri kimi göstərilir. Amma ekspertlərin bu mənzərə ilə bağlı fərqli baxışları var.

Deputat Zahid Oruc bildirdi ki, ötən dövrlərdə də cəmiyyətə beynəlxalq media quruluşlarına fanatik münasibət göstərdikləri, bunun faydasız olması mesajını verməyə çalışıblar. Müsahibimizin sözlərinə görə, hər kəs CNN, BBC kimi dünya informasiya məkanını formalaşdıran nəhənglərin dəqiq, qərəzsizlik prinsiplərinə söykənərək fəaliyyət göstərdiyini düşünür: “Rəy bundan ibarətdir ki, onları siyasi mərkəzlərdən idarə olunmurlar. Sanki bunlar ədalət mücəssəməsi kimi hər kəsin üzərinə gedərək barışı, sülhü, bərqərar etmək istəyirlər. Biz bunun belə olmadığını cəmiyyətə çatdırmaq istəyəndə isə düşünürlər ki, guya bu, hakimiyyətin təbliğatıdır. Gerçəkdən də Avropa mətbuatı seçkilərlə bağlı siyasi sistemin, mübarizənin bu prosesdən kənarda qalan qüvvələrin tribunası olmamaq üçün güc nümayiş etdirdi. Epizodik informasiyaları nəzərə almasaq təbii ki. Biz bu dəfə beynəlxalq informasiya müqavimətini tanış olan üslubda, əsas artileriya hücumçularının dilindən Azərbaycan həyatının təhlil etməsini görmədik”.



Müsahibimiz hesab edir ki, bunun iki səbəbi var. Bunlardan biri Qərb dairələrinin artıq bəzi həqiqətləri anlamasıdır: “Bunun iki səbəbi var. Qərb dairələri çox yaxşı dərk edirlər ki, Azərbaycan üzərinə edilən basqılar bölgənin itirilməsinə səbəb olacaq. Bölgəyə nəzər salaq. Bir tərəfdə Azərbaycan, o biri tərəfdə Ermənistan və Gürcüstan. Ermənistan Rusiyanın əlinə keçib, Gürcüstan isə Avropanın. Azərbaycana basqı etmək isə Cənubi Qafqaz bölgəsində güc itirmək deməkdir. Qərb və Qərb mətbuatı arıq Azərbaycana qədərindən artıq basqının ziyanlı olacağını bilir. Öz maraqlarına, əlaqələrinin itirilməsinin ziyanını hesablayaraq belə edir”.

Müsahibimiz hesab edir ki, hazırda Qərb ayrı-ayrı ölkələrin daxili həyatına demokratik ölçü vahidləri ilə qiymətləndirmədən kənarda dayanıb. Bu, geopolitik layihədir və məqsəd Rusiya əleyhinə bir kordon yaradılmasıdır. Z.Orucun fikrincə, Qərb mətbuatının susqunluğu da daxili faktorlardan daha çox xarici amillərlə bağlıdır: “Bu isə onu göstərir ki, Qərb mediası müstəqil deyil. Devid Kamerona, Barak Obamaya, Angela Merkelə gərək olanda bu mərkəzlərdən hazır tezislər ora axıdılır. Onlar da bunu yayıb, tirajayırlar. Bu ilki mənzərənin daha bir səbəbi də ölkə müxalifəti ilə bağlıdır. 2013-cü ildən sonra 2015-ə qədər müxalifət hakimiyyətin qarşısına bir modellə çıxa bilmədi. Kimlə çıxmalıydı? Müsavat bölünüb, AXCP-də vəziyyət neçə illərdir bəllidir. Təşkilatmış qüvvə yoxdur. Qərb mediası bu sifarişli yazılarla hökuməti vuranda müəyyən divident əldə etməlidir. Amma qarşısında o qüvvə yoxdur. Ona görə də qərb dairələri müxalifətçilik etməyə müəyyən dövr üçün ara verdilər. Amma geopolitika sürətlə dəyişir. Buna görə də gələcəkdə proseslərin əks istiqamətdə cərəyan etməyəcəyinə də təminat vermək olmaz”.



“Yeni Nəsil” Jurnalistlər Birliyinin sədri Arif Əliyev isə dünya mətbuatının Azərbaycandakı seçkilərə böyük marağının olması barədə deyilənlər şərtidir. Müsahibimizin fikrincə, bu maraq heç zaman böyük olmayıb: “Sadəcə biz o xəbərləri seçirik, cəmləyirik. Bizə elə gəlir ki, bu diqqət böyükdür. Əslində isə Azərbaycan dünya xəritəsində elə də böyük ölkə deyil. Digər tərəfdən, Azərbaycanda heç ölkə daxilində seçkilərə ciddi maraq yox idi, o ki qaldı xaricdə olsun. Öz ətrafımdakı professional, intellektual insanlara nəzər salıb deyirəm ki, Türkiyədəki seçkilərə daha böyük maraq vardı, nəinki Azərbaycandakına. İnsanlar bu seçkinin cəmiyyətdə heç nə dəyişməyəcəyini, gələcəkdəki islahatlara təsiri olmayacağını bildikləri üçün bu cür etinasız oldular”.

A.Əliyev bildirdi ki, hazırda dünya mətbuatının daha ciddi gündəmi var. Onların rakirovka”lara, şərti dəyişmələrə diqqət yetirməsi ciddi görünməzdi: “Beynəlxalq media dünya siyasi mərkəzləri ilə bağlıdır. Onlar bu seçkilərdə müşahidəçilikdən, ciddi hərəkətlərdən imtina etdi.

Medianın da onlar kimi proseslərə ciddi yanaşmaması bu baxımdan təbiidir”.

Sevinc TELMANQIZI