Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidməti yaradıldığı gündən bəri ölkə gündəmindən düşmür. Təbii ki, müsbət əməlləri, islahat xarakterli davranışları ilə deyil. Daha çox çox səriştəsizlik, qalmaqallar, rüşvət, xəstə gənclərin sağlamların yerinə əsgəri xidmətə cəlb olunması, sonradan xəstəlik ucbatından tələf olan gənclərin sayının artması ilə yaddaşlarda qalıb. Xatirinizdədirsə, Xidmət rəhbəri Arzu Rəhimov hələ fəaliyyətin ilk günlərində bütün komissarlıq heyəti ilə ilk toplantısında ordunu aşağılayacaq ifadələrə yer vermişdi. Onunla işləmək istəməyənlərin orduya qayıdıb, xidmət edə biləcəklərini demişdi. Arzu Rəhimovun hələ başlamamış özünü ordudan yuxarı, üstqurum kimi təqdim etməsi gələcək bəzi qaranlıq məqamlardan xəbər verirdi. Yəni, komissarlara bu qurumda işləməyə layiq olmaq istəyən “xoşbəxtlərin” hansı doğanaqdan keçəcəklərinə dolayısı ilə bir işarə verilirdi. Buna layiq olmayan “bədbəxtlərə” isə gedəcəkləri yer, yəni, özlərindən aşağı və cəza aləti hesab etdikləri ordunu nişan verilirdi. Bu yöndə redaksiyamıza müfəssəl bir məlumat da daxil olub. Məlumatda bildirilir ki, Komissar olmaq istəyən bir neçə şəxs Qaradağın komissarı vasitəsilə 300 min manat civarında Xidmət rəhbəri Arzu Rəhimova rüşvət ötürüb. Bu rüşvəti Arzu Rəhimova sürücüsü təqdim edib. Sonradan bəlli olmayan səbəblərə görə, Qaradağın komissarı işdən alınaraq sərəncama götürülüb və hal hazırda o, işsizdir. Qaradağ komissarının başına gələnlər 300 min manatı rüşvət olaraq verən insanlardan da vaz keçməyib. Mənbənin bildirdiyinə görə, pul verən şəxslər verdiklərinin müqabilində heç bir rayona komissar təyin olunmayıblar. Vəziyyətin bu şəkil aldığını görən pul sahibləri indi pullarını əski Qaradağ komissarından geri tələb edirlər. Çətin vəziyyətə düşən komissarın atası bununla bağlı Xidmətin rəisi Arzu Rəhimovun yanında olduğu da bildirilir. Məlumata əsasən, görüş çox gərgin keçib. O qədər ki, əski komissarın atası Xidmət rəhbərinə borcluların pullarını birtəhər qaytaracaqlarını, amma bunun Arzu Rəhimova heç də ucuz başa gəlməyəcəyini deyib. Bu informasiya Səfərbərlik Xidmətinin az müddətli fəaliyyətində kiçik bir ştrix olaraq keçir. Yəni, daha böyükləri mövcuddur və bu haqda bütün ictimaiyyət danışır. Hamı bunu eşidir, bircə Arzu Rəhimov, onu bu vəzifəyə gətirənlərdən və bütün naqisliklərə rəğmən onu bu vəzifədə hələ də saxlayanlardan başqa... İndi isə Səfərbərlik Xidməti və rəhbəri haqda kiçik bir ekskursiya...
Arzu Rəhimovun təyinatında kimlər rol alıb?
“Azadlıq” qəzetinin yazdığına görə yeni Xidmətə rəis təyin olunan general Arzu Rəhimov Prezident Aparatının rəhbəri Ramiz Mehdiyevin qohumudur. Bizdə olan məlumata əsasən Arzu Rəhimov Naxçıvanın Şərur rayonundandır ki, bu da “Azadlıq”ın yazdığında həqiqət yükünün çox olduğunu göstərir. Digər tərəfdən, PA rəhbərinin oğlu Teymur Mehdiyevin Miqrasiya Xidmətində yeni vəzifəyə təyin olunandan Arzu Rəhimovun müavini olduğunu da diqqətə alsaq, bu informasiyanın doğru olduğu xeyli əsaslı görünür. Bu informasiyalar Arzu Rəhimovun təyinatında hansı gücün daha çox rol alması baxımından da əhəmiyyətlidir. Başqa informasiya görə, Arzu Rəhimovun təyinatında Fövqəladə Hallar Naziri Kəmaləddin Heydərovun da iştirakı aparat rəhbərindən az olmayıb. Bu məlumatların inandırıcılığı həm də ona görə yüksəkdir ki, həmin gücün ordunu öz nəzarətlərinə salmaq istəkləri 3-5 ilə dayanmır. Yeni qurumun yaradılması ilə ordunun müəyyən səlahiyyət çərçivəsinin daraldılması da göstərir ki, bu güc ordunu hissəyə bölməklə təsirsiz hala gətirmək və nəzarətə almaq istəyindədir. Belə olduğu təqdirdə, kim nə deyirsə, desin, bu gücün ölkə prezidenti üçün ən böyük baş ağrısı və təhlükəyə çevriləcəyini düşünürəm.
Əliniz cibinizdə olsun hörmətli valideynlər!
Çağırış sistemi sovet dönəmindən bəri gəlirli sahə kimi yadda qalıb. Müstəqillikdən sonra da bu mahiyyət dəyişmədi. Dəyişən sadəcə sovet rublunun ABŞ dollarına, sonra da Azərbaycan manatına transferi idi. Müstəqillikdən sonra Komissarlıq sənəddə Müdafiə Nazirliyinə tabe olsa da, mahiyyətdə hakimiyyətdəki başqa güc mərkəzinin himayəsində olduğundan qeyri-rəsmi müstəqil idi. Hər şeyin nizamnaməyə uyğun olması üçün MN rəhbərliyi ilə Baş Komissar Əliağa Hüseynovun arasında gedən mücadilə qısamüddətli olsa da, ordu rəhbərliyi separat strukturu həqiqi mənada ana qurumun tabeçiliyinə qaytardı. Bundan sonra da asan olmadı və çağırış sisteminin iştah artıran “yemləri” Qərargah rəisi və onun tabeçiliyindəki bəzilərinin başını gicəlləndirdi. Bu da uzun sürmədi və iştahı qabaranlara pəhriz qoyuldu və çağırış sistemi xüsusi nəzarətə götürüldü və son bir ili nəzərə alsaq rüşvət bitti. İndi sual olunur: “Rüşvət sona yetdiyi yerdə ot bitdiyi halda, nədən bu səlahiyyətlər alınaraq bu sistem ot bitməz sahəyə sürüklənir”? Demək, məsələ korrupsiya ilə mübarizə haqda deyil. Yox əgər bununla bağlı qurumdaxili mübarizədən gedirsə, günahkar tərəfi, yəni Qərargah rəisi Nəcməddin Sadıqovu vəzifədən götürməklə bu işə yardım və həll etmək olardı. Hansı ki, cəmiyyətdə Nəcməddin Sadıqovun hələ də qeyri-müəyyən səbəblərdən vəzifədə saxlanılması anlaşılmazdır. Demək, məqsəd başqadır və ən azından islahatların keçirilməsinə xidmət etmir. Hiss olunur ki, bitmiş rüşvət kimlərisə qane etmir və bu “potensialı” əldən vermək istəmirlər. Yəni bu sahənin yenidən “aktiv” hala gəlməsi üçün artıq kisələrin ağzının açıldığını iddia etmək olar. Bunu yaxın zaman göstərəcək. Əliniz yenidən cibinizdə olsun hörmətli valideynlər!.
İndi də dəliləri əsgərliyə aparırlar
Son vaxtlar Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin yerlərdəki bəzi şöbələrində maraqlı tendensiya müşahidə edilməkdədir. Özəl mənbədən redaksiyamıza daxil olan məlumata görə, adıçəkilən qurumun yerlərdəki bəzi nümayəndələri əqli yararsızlığı səbəbilə həqiqi hərbi xidmətdən azad edilən şəxslərdən faydalanmaq siysətinə start verib. Belə ki, əqli pozğunluğu səbəbi ilə xidmətdən qanuni surətdə azad edilən şəxsləri idarəyə çağıran yetkililər onların yenidən müayinədən keçiriləcəyini, əqli pozğunluqları təsdiq ediləcəyi təqdirdə Maştağada onlar üçün təsis edilən əlaqədar dövlət qurumuna göndəriləcyini bildirir: “Əqli pozğunluğa malik övladlarına əlaqədar qurum tərəfindən rəsmi çağırış gəldiyini görən valideynlər övladları ilə bağlı əsl həqiqəti yetkililərin diqqətinə çatdırmaq üçün bütün lazımi sənədləri götürüb adıçəkilən qurumun yerlərdəki şöbələrinə gedirlər. Burada isə onlara bildirilir ki, gəncin həqiqətdə əqli pozğunluğa malik şəxs olduğunu müəyyənləşdirmək üçün onun yenidən tibi müayinədən keçməsi lazımdır. Yetkililər gəncin valideyninə bildirir ki, əgər şəxsin əqli pozğunluğu isbat edilməzsə, o zaman dərhal həqiqi hərbi xidmətə göndəriləcək. Valideynin yetkililərə təqdim etdiyi arayış və sənədlər isə etibarsız hesab edilir və valideynlər növbəti dəfə uşaqlarını tibbi müayinədən keçirmək məcburiyyəti qarşısında qalırlar. Lakin tezliklə proseslər daha gərgin şəkil alır və valideyn övladını “dəlixana”dan çıxartmaq öz ailə büdcəsinə nəzər salmaq məcburiyyəti ilə üzləşir ”.
Ağıllılara hərbi xidmət, dəlilərə Maştağa
Mənbənin sözlərinə görə, üzləşdikləri situasiyanın çaşqınlığından çıxa bilməyən valideynlər çox keçmir ki, ikinci şoku yaşayır: “İdarəyə gətirilən uşaqla fərdi söhbət etmək və müayinə etmək adı ilə onu valideyndən ayıran yetkililər qısa müddətdən sonra bildirirlər ki, onların övladlarının əqli pozğunluğa sahib olduğu təsdiqləndi, məhz buna görə də idarə onu Maştağadakı dəlixanaya yolladı. Yetkililərin fikrincə, madam ki, gənc həqiqətən dəlidir və bu məqsədlə həqiqi hərbi xidmətdən azad edilib, o zaman onun yeri ev yox, dəlixana olmalıdır. Baş verənləri dərk etməkdə çətinlik çəkən valideynə isə bildirirlər ki, əgər razıdırsa “insanlıq naminə” ona “kömək edə” bilərlər. Başqa sözlə desək, məhz bu mərhələdən sonra yetkililər valideyinə kömək vəd edir və bildirir ki, əgər o, bir qədər “hərəkət etsə”, o zaman övladını “dəlixana”dan qurtara bilərlər. Beləliklə də, bir anın içində valideynlər dalana dirənir ki, bu da sonucda əksər valideynləri yetkililərin təklifi ilə razılaşmaq məcburiyyəti qarşısında qoyur”.
Dəlilər əsgər gedir?
Tədricən populyarlaşmaqda olan mövcud tendensiya hələlik o qədər də geniş vüsət almasa da, baş verənlərdən xəbərdar olan valideynlər bundan ciddi narahatlıq keçirir. Xüsusilə də əqli pozğunluğa malik övlad valideynləri hesab edir ki, insanlara bu cür süni problemlər yaradan şəxslər cəzalandırılmalıdır: “Əqli baxımdan lazımınca inkişaf etməyən və psixi çatışmazlığı səbəbi ilə həqiqi hərbi xidmətdən azad edilən uşaqların valideynləri baş verən prosesləri narahatlıqla izləməkdədir. Bu valideynlər yaxşı bilir ki, günün birində analoji çağırış məktubu onların da ünvanına gələ bilər. Bu zaman eyni situasiya ilə onlar da qarşılaşmalı olacaqlar. Buna görə də valideynlər bu kimi olayların qarşısının alınmasını, vətəndaşlara heç nədən süni problemlər yaradılmamasını tələb edir. Həmçinin, insanlar hesab edir ki, dövlətin əqli pozğunluğa malik şəxs kimi tanıdığı vətəndaşları yenidən geriyə çağırması, onların əqli-psixi durumunun yenidən müayinəsini həyata keçirməsi bütün dünya praktikasında rast gəlinməyən, absurd bir addımdır. İnsanların fikrincə, əgər bu zərərli tendensiyanın qarşısı alınmazsa, o zaman Azərbaycan bütün dünyada “dəlilərin əsgər getdiyi ölkə” kimi tanınacaqdır. Bu isə beynəlxalq aləmdə kifayət qədər mənfi reytinqə malik Azərbaycan üçün əlavə xal itkisi deməkdir”. Rayonlarda “dərə xəlvət tülkü bəy” siyasəti
Mənbənin sözlərinə görə, adıçəkilən problem daha çox qaçqın rayonlarında və mərkəzdən uzaq bölgələrdə müşahidə edilir ki, bu da həmin qurumların özlərini daha güvəndə hiss etməsi ilə bağlıdır: “Məlum problem qaçqın rayonlarında, habelə paytaxtdan uzaq rayonlarda müşahidə edilir ki, bu da həmin qurumların psixoloji baxımdan özlərini daha güvəndə, əlçatmaz və toxunulmaz hesab etmələri ilə bağlıdır. “Dərə xəlvət tülkü bəy” siyasətini əsas tutaraq öz vəzifə səlahiyyətini aşan şəxslər hesab edir ki, onların bu özbaşınalıqları gizli qalacaq və ictimai diqqət kəsb etməyəcəkdir. Məhz bu səbəbdən də onlar əqli yararsızlığı isbat edilən şəxsləri yenidən sorğu-suala tutur, onların həqiqi hərbi xidmətə cəlb edilə biləcəyini söyləməklə valideyn narahatlığından faydalanmağa çalışırlar. Bu isə dövlət qurumlarında yer tutan bəzi məmurların rüşvət və korrupsiyaya qarşı ölkə başçısı səviyyəsində mübarizə aparıldığı bir zamanda öz “bacarıqlarını” dəlilərdən belə faydalanacaq qədər inkişaf etdirdiklərini göstərir”. Cari ilin 20 aprel tarixində Naxçıvanda Azərbaycan ordusunun zabiti Elşən Məmmədovun barəsində “dəlilik kağızı” olduğu iddia olunan əsgər Rafael Şahverdiyev tərəfindən xüsusi amansızlıqla qətlə yetirilməsi bu yazılanları təsdiqləməkdədir. Baş verən olay bir daha sübut edir ki, adıçəkilən qurum çağırışçıların əqli-fiziki yararlılığını lazımınca müayinə etmir ki, nəticədə qısa müddətdən sonra orduda hərbi qulluqçuların ölümü və yaralanması ilə müşahidə edilən insidentlər baş verir. Bu qara məqamlarla dolu tarixçəni Xidmət rəhbərliyinin yarıtmaz fəaliyyəti sayəsində istənilən qədər uzatmaq olar. Təbii ki, bu yazılanlardan doğru nəticə çıxardan olsa. Çünki bu günədək Səfərbərlik Xidməti və rəhbərliyi haqda yazılanlar toplansa, bir deyil, bəlkə də yüz istefa səbəbi ola bilərdi. Ancaq nə faydası. Deyəsən bu məmləkətdə və onu idarə edən hakimiyyətdə yalnız bir prinsip işləyir: “Nə qədər pisdirsə, bir o qədər yaxşıdır”.
Sorğu
Yay istirahətini harada keçirmək niyyətindəsiniz?