Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, Hepatit C çirklənmiş qan vasitəsilə yayılır və hər il dünyada 350.000-ə yaxın insanın ölümünə səbəb olur. Təxminən 150-200 milyon insanın bu xəstəliyə yoluxduğu ehtimal olunur.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının verdiyi məlumata görə, dünya əhalisinin ən azı 4 %-i hepatit C virusuna yoluxub. Ölkəmizdə də bu xəstəlikdən əziyyət çəkən xeyli sayda insan var. 1989-cu ildən artıq Azərbaycanda virusun müayinəsinə başlanılsa da, rəsmi qeydiyyatı 2001-ci ildən aparılmağa başlanıb. Məlumat üçün bildirək ki, qonşu ölkələrdə də hepatit xəstəliyinə yoluxma halları olduqca yüksəkdir. Məsələn, Ukraynada 2 milyondan artıq insanın bu xəstəliyə yoluxduğu bildirilir. Xəstəliyin bu ölkədə müalicəsi üçün ən azı 15-20 min dollar pul lazımdır.
Həkimlər Azərbaycanda da bu virusun yayılması ilə bağlı həyəcan təbili çalır. Mərkəzi Neftçilər Xəstəxanasının Cərrahiyyə və Orqan Transplantasiyası şöbəsinin müdiri Mircəlal Kazıminin hazırda kifayət qədər geniş yayılan bu xəstəliyin radiusu bütün dünyada genişlənib.

M. Kazıminin sözlərinə görə, bütün dünyada, xüsusən də, Amerikada, Avropada ildən-ilə artan bu xəstəlik əsasən qanla keçir: “Xəstəlik əsasən manikür-pedikür salonlarında, stomatoloji klinikalarda, qadın məsləhətxanalarında yayılır. Maariflənmə səviyyəsi yüksək olsa, bu xəstəliklə müəyyən qədər mübarizə aparmaq olar. Xəstəliyin digər bir yoluxma yolu da dializ aparatıdır. Həll yolu üçün dializ xəstləri üçün ayrıca dializ aparatları olmalıdır”.

Həkimin sözlərinə görə, xəstəlik ilkin mərhələdə özünü çox az büruzə verir. İlkin əlamətləri sarılıq, halsızlıq, zəiflikdir. 60 % hallarda isə gizli formada baş verir. Müalicə olunmadıqda isə qaraciyər serrozu, xərçəng, böyrək xəstəliklərinə gətirib çıxarır. İlkin əlamətləri isə sarılıq, qarında şişlik, ayaqlarda şişlik, qarın boşluğuna suyun yığılmasıdır.

Həkimin sözlərinə görə, hepatit C-nin müalicəsi iki yolla mümkündür: “Birinci halda dərman preparatlarıyla aparılır. Lakin dərmanla müalicə qaraciyər zədələnməzdən əvvəl aparılır və virusun qanda miqdarına görə müalicə təyin olunur. Serroz olan xəstələrdə isə tək yol transplantasiyadır”. Bu xəstəliklə müraciət edən xəstələrin sayının kifayət qədər çox olduğunu deyən həkimin sözlərinə görə, hepatit C-li xəstələrdə orqan dəyişdirilir.

Azərbaycanda BMT-nin İİV, QİÇS üzrə Birgə Proqramının (UNAİDS) Azərbaycan nümayəndəliyinin rəhbəri Cəmilə Cərrahovanın mətbuata verdiyi məlumata görə, Azərbaycanda Hepatit C virusuna yoluxmuş insanların dəqiq sayı bəlli deyil. Yalnız o məlumdur ki, İİV-lə yaşayan insanların 62,4 faizində Hepatit C mövcuddur. O bildirib ki, İİV-lə yaşayan insanlar arasında Hepatit C-yə yoluxmanın artmasına səbəb bu virusa yoluxan inyeksion narkotik istifadəçilərinin qeyri-steril vasitələrdən istifadə etməsidir: “Azərbaycanda inyeksion narkomanların rəsmi statistikası reallığı əks etdirmir. Bu rəqəm rəsmi statistikadan ən azı 5-7 dəfə çoxdur. İndi Azərbaycanda 16 minə yaxın rəsmi qeydiyyata alınmış inyeksion narkotik istifadəçisi var”.

C. Cərrahova qeyd edib ki, İİV kimi Hepatit C də tam müalicə olunan xəstəlik deyil. Bu xəstəliyin ağır mərhələsində bir kurs müalicənin aparılması 10 min manatdan baha başa gəlir. Azərbaycan Nazirlər Kabinetinin İİV-lə yaşayan insanların müayinə və müalicəsi ilə bağlı 62 saylı qərarında Hepatit C-yə yoluxmuş insanlarla bağlı da bənd var. Lakin hələlik Hepatit C-yə yoluxmuş insanların müalicəsi üçün dövlət tərəfindən vəsait ayrılmır və Hepatit C-yə yoluxan insan şəxsi vəsaiti hesabına müalicə alır.

C. Cərrahovanın sözlərinə görə, heç bir dövlət qurumu bu qədər xərci öz boynuna götürə bilməz: “Ona görə də dünyada qəbul olunmuş praktika Azərbaycanda da tətbiq olunmalıdır. Məncə, bu problemin ən yaxşı həll yolu səhiyyə sahəsində islahatların aparılması və icbari tibbi sığorta sisteminin tətbiq olunmasıdır”.

Son vaxtlar bir çox təhlükəli xəstəliklərə qarşı vaksinlər hazırlanır. Hazırda hepatit B-yə qarşı vaksinasiya aparıldığını deyən M.Kazıminin sözlərinə görə, hepatit C ilə bağlı tədqiqatlar aparılır: “Təəssüflər olsun ki, Hepatit C xəstəliyi ilə bağlı heç bir vaksin yoxdur. Yaxın vaxtlarda ola bilər ki, tapılsın”.

Azərbaycanda əhalinin 15-20%-də hepatit olduğunu deyən həkimin sözlərinə görə, xəstəliyin müalicəsi yalnız profilaktik tədbirlərin görülməsi ilə mümkündür: “Qan təmasından uzaqlaşmaq lazımdır. Dırnaq qayçısı, üz qırxan, diş fırçası ayrı olmalıdır. Anadan uşağa da keçə bilər. Lakin risq çox minimaldır”.

Mircəlal Kazımi bu xəstəliklə mübarizə aparmaq üçün əhali arasında ciddi maarifləndirmə işinin aparılmalı olduğunu bildirir. Əhalinin əksəriyyətinin bu tip xəstəliklərin olması barədə heç bir məlumatı olmadığını deyən mütəxəssisin sözlərinə görə, yollarda, bilboardlarda bununla bağlı maarifləndirmə xarakterli lövhələr qoyulmalıdır.