Belə bir deyim var: hər kəs ömrü boyu 3 şeyi etməlidir-ev tikməli, ağac əkməli və nəsil artırmalıdır. Hər bir yeni ailə quran cütlüyün əsas arzusu valideyn məsuliyyətini yaşamaq, övlad sahibi olmaqdır. Bəzi hallarda hansısa səbəbdən bu arzu gerçəkləşmir. Bütün dünyada, o cümlədən Azərbaycanda kişi və qadın sonsuzluğu getdikcə intensivləşir. Bunu rəsmi statistika da təsdiqləyir.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) tədqiqatları göstərib ki, sonsuzluq insanlarda müxtəlif psixoloji pozulmalara, şəxsi komplekslərin inkişafına səbəb olur. Aparılan statistik araşdırmalara əsasən bütün dünyada 80 milyon insanın sonsuzluqdan əziyyət çəkdiyi qeydə alınıb. Hər il dünyada on minlərlə ailə sonsuzluq üzündən dağılır. ÜST-in məlumatında dünyada hər 5 nikahdan birinin sonsuzluqla nəticələndiyi bildirilir.

Rəsmi statistikaya görə, Azərbaycanda hər pozulan nikahların təxminən 5 mini sonsuzluqdan əziyyət çəkən ailələrin payına düşür.

Həkimlər sonsuzluğun 2 yerə (qadın və kişi sonsuzluğu) ayrıldığını deyirlər. Tibbi müəssisələrdən əldə etdiyimiz məlumatlara görə, son illər Azərbaycanda kişi sonsuzluğu ilə yanaşı, qadın sonsuzluğu da artmaqdadır.
Dünyada ailələrin övladsızlığının 30-50 faizi, Azərbaycanda isə 40-50 faizi kişilərlə bağlıdır.

Rəsmi statistikaya görə, Azərbaycanda hər il 14-29 yaşda olan gənclər arasında sidik-cinsiyyət sisteminin xəstəliklərinə görə, ilk dəfə qoyulmuş diaqnozla qeydə alınmış xəstələrin sayı xeyli çoxalıb. Son üç ildə belə xəstələrin sayı 50 min nəfərdən çox olub. Azərbaycanlı kişilər arasında prostat vəzinin xəstəlikləri də çoxalıb ki, bu da cinsi fəaliyyəti zəiflədən səbəblər sırasına daxildir. Gənclər arasında sidik-cinsiyyət sisteminin xəstəliklərinin artması sonsuzluğu artıran faktorlardan biridir.

Sonsuzluq problemini araşdıran həkim Elmira Hüseyovanın sözlərinə görə, hazırda sonsuzluğun əsas səbəbi infeksiyalardır. O, Azərbaycanda kişi sonsuzluğuna səbəb olan infeksiyaların artdığını deyib. Tibbi təhlillərə görə, Azərbaycanda sonsuzluqla bağlı müalicə müəssisələrinə müraciət edən hər 100 pasiyentdən 80-də infeksiyalar aşkar olunur. Ümumilikdə isə kişi pasiyentlərin 52,2 faizində sonsuzluğa infeksiyaların səbəb olduğu müəyyənləşdirilib. Mütəxəssis bildirir ki, xarici ölkələrə gediş-gəlişin artması infeksiyaların çoxalmasına səbəb olan əsas amillərdəndir.

Mütəxəssislərin hesablamalarına görə, kişi sonsuzluğunun nə az, nə zox 16 səbəbi var. Elmi-Tədqiqat Mamalıq və Ginekologiya İnstitutunun məlumatına görə, ölkəmizdə kişi sonsuzluğunun artmasının əsas səbəbi infeksiyalarla yanaşı, stress, müharibə şəraiti, endokrin və genetik amillər, ekoloji və sosial vəziyyət, qohumların ailə qurması, düzgün qidalanmama, siqaret, içki, narkotik maddələrə aludəçilikdir.

Araşdırmalar onu da göstərib ki, Azərbaycanda sadalanan amillər həm də impotensiyaya səbəb olub və hazırda kişilərdə cinsi zəiflik problemi geniş yayılıb. “Sadəcə, çoxları bunu aşıb-ağartmaqdan utanır. Seksual pozulmaları olan kişilərə, oğlanlara buna görə vaxtında həkimə müraciət etməyi məsləhət görürəm”-deyə həkim E.Hüseynova qeyd edib.

Hazırda Azərbaycanda sonsuzluq xəstəliyinin müalicəsilə müxtəlif tibb müəssisələrində məşğul olurlar. Amma belə müalicələr heç də həmişə yaxşı nəticələnmir.

Bəs daha hansı çıxış yolları var? Bəzi həkimlər bu suala “süni mayalanma” deyə cavab verirlər.

Beləliklə, təbii yolla övlad sahibi ola bilməyənlər ailələr sonda süni mayalanma yolu ilə övlad sahibi olmağa qərar verirlər. Onu da qeyd edək ki, dünya miqyasında süni mayalanma ilə doğulan insanların sayı 2 milyondan çoxdur. Son illərə kimi Azərbaycanda 3000-dən çox uşaq süni mayalanma yolu ilə doğulub.

Mərkəzi Klinik Xəstəxananın Qadın Mərkəzinin müdiri Mahirə İsmayılova Modern.az saytına bildirib ki, hər 6 ailədən 1-də sonsuzluq var. Əgər Azərbaycanda 2 milyon ailə varsa, onların təqribən 300 mini, başqa sözlə 15 faizi sonsuzluqdan əziyyət çəkir. Bu təqribi rəqəmlər dünya statistikasından götürülüb.

Mərkəz müdirinin sözlərinə görə, son illər süni mayalanmaya müraciət edən azərbaycanlı ailələrin sayı 4-5 dəfə artıb. Mərkəzi Klinik Xəstəxanada ay ərzində 40-45 ailəyə süni mayalanma tətbiq olunduğunu deyən Mahirə İsmayılova bu üsulla valideyn olanların 10 faizinin əkiz uşaqlar dünyaya gətirdiyini deyir.

“İlk dəfə süni mayalanma 2004-cü ildə həyata keçirilib. Həmin illərlə müqayisədə süni mayalanma üçün müraciət edənlərin sayı 4-5 dəfə artıb. Bu müalicə üsulu effektli olduğundan müraciət edənlərin sayı çoxdur. Süni mayalanma dünyanın bütün ölkələrində bahalı proses olduğundan, Azərbaycanda isə qismən ucuz başa gəldiyindən müraciətlərin sayı artıb. İl ərzində süni mayalanma ilə doğulan uşaqların sayı da artıb. Amma bu üsulun alınma şansı 100% deyil”.

Mahirə İsmayılova deyib süni mayalanma ilə hamiləliyin alınma şansı son bir ildə 58% təşkil edir.

”Bu üsulla hamilə qalanların 35%-i ana olur. Yəni hər ay süni mayalanma tətbiq edilən 45 ailədən 35%-i valideyn olmaq imkanı qazanır. Süni mayalanma zamanı əkizlərin və üçəmlərin doğulma sayı üstünlük təşkil edir, amma belə anaların 10 faizi əkizlər dünyaya gətirir. Çinsiyyət sifarişinə gəldikdə isə oğlan uşağı sifariş edənlər daha çox üstünlük təşkil edir. Amma onu da deyim ki, qız istəyənlərin sayı elə də az deyil”.

Onu da qeyd edək ki, bu gün Azərbaycana ən ucuz süni mayalanma həyata keçirən Mərkəzi Klinik Xəstəxanadır. Belə ki, süni mayalanma üçün müraciət edən ailələrin təqribən 5000-7000 manat, hətta bəzən daha çox xərci çıxır.

Bakı Baş Səhiyyə İdarəsindən əldə etdiyimiz məlumata görə, son illər bu qurumda 3 yaşınadək uşağı övladlığa götürmək üçün növbədə dayanan şəxslər arasında sonsuzlar da az deyil.