İsmayıl Ömərov dönəmindən Prezident Adminstrasiyasının altqurumu olan telekanalı Cəmil Quliyev AzTV-yə də əsir edib

"Ictimai televiziya plüralizm və dözümlülük, açıq siyasi maraqlardan uzaqlaşma tələbinə ciddi əməl edir”. "İTV-də siyasi baxışların birtərəfli qaydada üstünlüyünə və təbliğatına yol verilmir”. Bu fikirlər noyabrın 6-sı Radio günündə özünü tərifləmək fürsəti qazanan İctimai televiziyanın hazırladığı "Ekran-efir yollarında” adlı verilişdən yadımda qalandır. Bildiyim qədər İTV-çilər köhnə verilişə bir balaca əl gəzdirib - keçmiş əməkdaşların olduğu kadrları çıxarıb onların yerinə təzə gələnləri əlavə etməklə Azərbaycanda radionun yarandığı tarixi İTV-ni tərifləməklə qeyd etdilər. Əgər İTV-də düşünürlərsə ki, kimsə onların verilişlərini izləmir, təkrarlardan xəbər tutan olmayacaq, səhv edirlər. Azərbaycan tamaşaçısı diqqətli və ayıqdır. İTV-nin bayramı üçün arxivdən götürülüb əl gəzdirilmiş verilişin belə bir günün proqramına daxil edilməsi etik, peşəkarlıq baxımından qəbuledilməzdir.

Plüralizm -hakimiyyətin hərtərəfli təbliği deyil

Bununla belə bizim üçün əsas olan verilişdən gətirdiyim sitatlardır. Çünki orda deyilənlər doğru deyil, yalandır. Tamaşaçını aldatmağa çalışmaqdır, onu ələ salmaqdır. Bunu balacadan böyüyə hər kəs təsdiqləyə bilər. İTV-də plüralizm yoxdur. İTV açıq siyasi maraq nümayiş etdirir. İTV siyasi baxışların birtərəfli qaydada təbliğatını aparır. Bu belədir. Acı da olsa faktdır. İctimai televiziya dövlət televiziyası deyil, ictimai yayımçıdır. Onun borcu deyil ki, xəbər proqramlarını hər axşam hakimiyyətlə, prezidentlə başlasın. İyirmi səkkiz gündür İTV xəbərləri İ.Əliyevi üçüncü dönəm prezidentliyinə görə təbrik edən, yerini xəritədə tapmaq mümkün olmayan cırtdan dövlətlərin başçılarının təbrikləriylə başlayır. Prezidentin bütün qəbullarını, görüşlərini, sərəncamlarını, səfərlərini, ailəsi ilə şəkil çəkdirmələrini az qala AzTVqədər uzun-uzadı işıqlandırır. Təbriklər bilərəkdən Barak Obamadan məktub gələnədək davam etdi. Eyni adamların təbrikləri bir dəfə telefon zəngi, bir dəfə teleqram, o biri dəfə məktub adıyla təkrarlandı. İctimai televiziya İ.Əliyevin sərəncamlarını, qəbullarını, görüşlərini, səfərlərini ayaqdan başa göstərməli deyil. Ümumiyyətlə, normal ölkələrin normal televiziyaları xəbər proqramlarını hər dəfə prezidentlə başlamırlar. İyirmi dəqiqəlik efirin 10 dəqiqəsini rəsmi xəbərlərə ayırmaq asılılıq, xəbər departamentinin bacarıqsızlığı, çevik informasiya siyasətinin olmaması deməkdir. Prezident seçkisindən sonra ATƏT-in DTİHB-u mətbuat konfransı keçirib seçkidə ciddi qanun pozuntuları olduğu barədə bəyanat verdi. O tədbirdə "hakimiyyət mirzələri yüksək mədəniyyət” nümayiş etdirdilər. Ictimai televiziya həmin günün ən vacib və ciddi informasiyasını olduğu kimi, obyektiv, bitərəf mövqedən işıqlandırmadı. Tamaşaçıya yalan məlumat, əks fikir çatdırdı. Bu, telekanal rəhbərliyinin, xəbər departamenti başçısının qeyri-peşəkarlığıdır. İTV-nin qeyri-müstəqilliyi deməkdir. Biz bunun nümunəsini EUROVİSON səsverməsində Pusiya ilə bağlı düşünülməmiş bəyanatda da gördük. Işbilməzlikdən gəlir. İctimai televiziya hakim Yeni Azərbaycan Partiyasından savayı bütün siyasi qüvvələrin üzünə qapalıdır. Hətta daha burda Milli Məclisdə təmsil olunan müxalifətyönlü deputatları da görmək mümkün deyil. Belədə utanmadan "Ekran-efir yollarında” necə demək olar ki, "Bu kanalın qapıları siyasi baxışlarından asılı olmayaraq hamının üzünə açıqdır”. Utanmasan demək olar! Utanmasan, demək və bu cümlələrin üstündə İTV-nin taybatay açılan dəmir darvazalarını göstərmək olar. Amma bu yalana nə ad vermək olar, bilmirəm.

İTV AzTV qanunlarıyla idarə olunur

Prezident seçkisindən sonra İTV–nin siması dəyişib, hələ dəyişəcək də. Televiziya az-çox ictimai yayımçılıq mövqeyini hakimiyyət televiziyası roluna dəyişib. Telekanalın başlıca fəaliyyəti Əliyevlər ailəsinin təbliğinə yönəlib. Yeri gəldi-gəlmədi əksər verilişlərə H.Əliyevin, İ.Əliyevin, ailə üzvlərinin görüntüləri, şəkilləri salınır. Mədəniyyət, incəsənət verilişlərindən də Əliyevlər çıxır. Musiqi verilişləri departamentinin rəhbəri Əsəd Məmmədov AzTV təcrübəsindən bilir ki, hansısa tanınmayan müğənnini nəyinsə qarşılığında istəsə efirə çıxara bilər, təki sonda İlham Əliyevə aid bir mahnı səslənsin. Iş o yerə çatıb ki, "Carçı”da AzTV-də hazırlanan süjetlər gedir; eyni mətnlə, eyni görüntülərlə. Və bu elə-belə deyil. Biz bu siyasəti AzTV-də görmüşük. Hansı telekanalda özbaşınalıq, mənəm-mənəmlik, insanların hüquqlarının tapdanması, rüşvət, büdcə pullarının şəxsi mənafeyə yönəldilməsi baş verirsə, orda hakimiyyətin təbliğinə məcburiyyət yaranır. Bunlar gözdən pərdə asmaq, qanunsuzluqları ört-basdır etmək üçündür. İlham Əliyevi çox göstərmək, o biriləri gözdən itirmək üçündür. Baxırsan, eyni nazirləri göstərirlər, eyni tədbirləri çəkirlər. Baxırsan, İTV hansısa nazirin açıqlamasını verir, orda ancaq AzTV-nin mikrafonu görünür. Çəkilişi AzTV aparır, sonra qardaş malı kimi aralarında bölüşdürürlər. Ekrana həvəsli icra başçıları var, onlar sifarişlə rayona çəkiliş qrupu apartdırır, özlərini həm AzTV-də, həm də İTV-də göstərtdirirlər. Indilikdə AzTV ilə İTV bir qazanda qaynayır.

İTV-nin seçkilərdən sonra biryönlü hakimiyyətin qulluğuna keçməsinin bəzi gizlinlərini açaq, hakimiyyətdəkilər də burda baş verənlərdən, onların adına, şəklinə sığınıb nə kimi işlər görüldüyündən xəbər tutsunlar.

Bu gün İctimainin baş direktor kürsüsündə Cəmil Quliyev əyləşsə də, faktiki olaraq telekanalı AzTV sədri Arif Alışanov idarə edir. Yeddi aydır hakimiyyət İTV-ni Alışanovun kurasiyasına verib. Ona vaxt verilib ki, televiziyada işləri özünə sərfəli qaydada qursun. AzTV-də yüzlərlə təcrübəli kadrı gənc qızlarla, fərasətli dostlarla əvəzləyib dövlət televiziyasını necə ustalıqla özəl televiziyaya çeviribsə, burda da onu etsin. Deyilənə görə, yaxınlarda deputat Alışanov AzTV rəhbərliyindən uzaqlaşdırılacaq, mühasiblik ixtisasına uyğun işə keçiriləcək. Bir şərtlə ki, İTV kurasiyasında qalsın. Bu gün İTV-də gedən sürətli kadr dəyişikliyinin arxasında bu planın durduğu söylənilir. Söylənilənlər gec-tez yerini alır. İTV yaranandan burda məsul vəzifə daşıyanların əksəriyyətini Cəmil Quliyev müxtəlif bəhanələrlə işdən çıxarıb. Onların yerinə gələnlərin hamısı AzTV-çilərdir. Bacardı-bacarmadı, layiq oldu-olmadı A.Alışanovun sevdikləri, sevimli kadrları bir ucdan İTV-yə gətirilir. Gələnlərin heç biri gedənlərdən üstün deyil, əksinə, aşağıdır. Amma hərə özünə bəydir. Gələnlər bir-birləriylə dolanmırlar. Çünki maddi maraq onları toqquşdurur, düşmən edir. Bu onu ayağından çəkir, o bunun. Yeddi aydı, AzTV-nin kadrlar idarəsinin rəisi Mansur Bayramov İTV-yə keçmişdi. Bu adam "pambıqla baş kəsməyi”n - insanları sakitliklə işdən uzaqlaşdırmağın bütün yollarını bilir. Yeddi aydan sonra təzədən onu AzTV-yə qaytarıblar. Yerinə müavini, mühafizə polisinin keçmiş əməkdaşı Yaqub müəllimi gətiriblər. Deyirlər, o daha etibarlıdır. Bir soruşan yoxdur ki, bu nə dərəbəylikdir. AzTV ilə İTV nə zamandan eyni təşkilat olub. Bu gün burda, sabah orda, o biri gün yenə burda. Bu xarabanın yiyəsi yoxdurmu? Cəmil Quliyev İTV-yə gələndən 40-dan çox İTV-çini AzTV-çi ilə əvəzləyib. Gələnlərdən biri, A.Alışanovun yox, Əli Həsənovun adamı Oqtay Babayev AzərTAc-dandı. Adam bir neçə ay dözmədi, qayıtdı köhnə iş yerinə. Onun da yerinə AzTV-dən Şaiq Məmmədovu gətirdilər. Adam "at oynadır, qan uddurur”. Çünki etibarlı arxası var. Çünki AzTV təcrübəsi var. Telekanalın bütün növ maliyyə məsələlərinə Əliabbas Quliyev rəhbərlik edir. Əliabbas müəllim "Yeni Gün” verilişi ilə rayonları gəzir. Niyə, marağı, məqsədi nədir, bəlli. O da bəllidir ki, "Yeni Gün” rayonlara dəvətsiz getmir. Bəzən bu dəvətlər o qədər çevrilməz olur ki, üç saat davam etməli olan proqram dörd saat çəkir. Soran yox, soruşduran yox. "Rüşvət İTV-nin damarlarına doğru iri addımlarla irəliləyir”.

İTV-də qonorar "üsyanı”

Reklam bazarı aşıb-daşır. "Kababtirovkalı” süjetlər çoxalır, "Carçı”nın efiri uzandıqca uzanır, amma sıravi əməkdaşların maddi durumu get-gedə pisləşir. İTV AzTV-nin yeddi il qabaqkı günlərini yaşayır. Üç aylıq müqavilə sistemi, qonorarsız fəaliyyət, imtiyazların 3-5 nəfərin əlində toplanması. Söhbətləşdiyimiz əməkdaşların hamısı illərdir rüşvətsiz işlədiklərini, ikinci yarım iləcən əməkhaqqı və qonorarla dolandıqlarını deyirlər. Cəmil Quliyev gələndən qonorarlar kəsilir. Ötən ay televiziyanını əsas ağırlığını çiyinlərində daşıyan sıravi əməkdaşların-yaradıcı insanların qonorarı 20-30 manata düşüb. Qəpik-quruşu özlərinə təhqir bilən işçilər yığışıb baş direktorun qəbuluna gediblər. C.Quliyev narazılara "televiziyanın büdcəsində pul qalmadığını” bildirb. Amma o pulun hara, nəyə xərcləndiyi barədə məlumat verməyi lazım bilməyib. Əlbəttə, belə həssas məsələləri açıqlamaq, işçiyə anlatmaq, ona hesabat vermək olmaz. Quliyevlərin bildiyi məsələləri ayrıları bilməməlidir. Televiziya işçilərini isə bir sual maraqlandırır: bir il üçün nəzərdə tutulmuş büdcə vəsaiti ilk altı ayda necə xərclənib qurtara bilər? On iki ayın əməkhaqqısı, qonorarı üçün ayrılan vəsaiti 6 ayda silmək üçün ikiqat, üçqat mühasibatlıq aparılmalıdır. Bunca qanunsuzluğa necə yol vermək olar? Bunca maliyyə pozuntusuna necə göz yummaq, səssiz qalmaq olar? Qeyd edək ki, telekanal rəhbərliyi İTV-yə dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitlər və reklam gəlirləri haqda bilgiləri gizli saxlayır. Müraciətlərə baxmayaraq mediaya, konkret "Azadlıq” qəzeti əməkdaşının sorğusuna cavab vermir. Məsələ məhkəmə müstəvisinə çıxıb, amma C.Quliyev susa bildikcə susmaqda qərarlıdır. Milyonlar ortada deyil, adamlar əməkhaqlarının, qonorarların artırılacağına umid edərkən illər boyu aldıqları pulu belə ala bilmirlər. Cəmil müəllim bu dəfə "üsyanı” "mədəni formada” yatıra bildi. Amma hara qədər? "Ortada yeyib qıraqda gəzənlər” konvertdə normadan dörd-beş dəfə artıq pulla mükafatlanır, bütün günü ora-bura şütüyən, efirin yükünü daşıyanlar 30 manat qonorar alır. 30 manat bir dilənçinin bir günlük qazancından da azdır...

Sənubər İsmayılqızı, azadlıq.info