Azərbaycan: Narkotiklərdən İstifadə Yaşı 17-yə Enib. Bunun Arxasında Kimlər Durur?Mətbuatda narkotik qaçaqmalçılığı, qanunsuz satışı ilə bağlı xəbərlərə tez tez rast gəlirik. Son zamanlar isə bu xəbərlərin sayı daha da artıb. Təkcə bu deyil. Azərbaycanda həm də narkotik istifadəçiləri arasında yeniyetmə və gənclərin sayı artıb. Buna həm sərhəddən qaçaqmalçılıq yolu ilə xeyli miqdarda narkotikin keçirilməsi, həm də zorakılığa məruz qalan uşaqların evdən qaçıb bu yola düşməsi səbəb ola bilər.

Səhiyyə Nazirliyinin rəsmi statistik məlumatına görə, bu gün ölkə üzrə narkotik istifadəçilərinin sayı 27 min 910 nəfər təşkil edir. 2011-ci ildə isə bu rəqəm 26 min 717 nəfər olub. Onların da 21 min 999-u dispanser, 5 min 911 nəfəri profilaktik qeydiyyatda olanlardır. Anonim qeydiyyata alınanların sayı 567 nəfərdir. Son 5 ildə narkotiklərdən istifadə yaşı 30-dan 17-yə enib.

Azərbaycan Uşaqlar Birliyinin (AİB) sədri Kəmalə Ağayeva deyir ki, uşaqların içində cəmi bir nəfər narkotik istifadəçisinin olması belə ciddi təhlükədir. Biri beşinə, beşi on beşinə, on beşi iyirmi beşinə yaya-yaya gedəcək, axırı yoxdur: "Bu epidemiya forması ala bilər. Azərbaycanda narkotik istifadəçisi olan uşaqlardan çox toksik maddə istifadəçiləri var. Bu yaxınlarda 14 küçə uşağının hər birində hepatit C aşkarlandı. Səbəb eyni şprisi bir-birlərinə ötürmələridir. Vəziyyət o qədər gərgindir ki, küçədə yaşayan bütün uşaqları müayinəyə aparmaq mümkün olsa, onların içində mütləq HİV-ə yoluxanlar da tapılacaq. Bu il yeniyetmə kimi qiymətləndirilən və 18 yaşı tamam olmayan, homoseksual həyat sürən bir qrupda HİV daşıyıcıları aşkarladıq".

Rəsmi məlumata görə bu ilin 9 ayı ərzində narkotiklərlə mübarizə sahəsində hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən 2302 fakt aşkarlanıb. Narkomanlığa və Narkotik Vasitələrin Qanunsuz Dövriyyəsinə Qarşı Mübarizə üzrə Dövlət Komissiyasından verilən məlumata görə, həmin faktlar üzrə qanunsuz dövriyyədən ümumi çəkisi 843 kq 389,435 qr müxtəlif növ narkotik vasitələr götürülüb. Müsadirə olunan narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının 402 kq 046,651 qramı marixuana, 158 kq 635,924 qramı həşiş, 136 kq 058,386 qramı tiryək, 97 kq 417,749 qramı heroin, 49 kq 230,725 qramı digərləri, əlavə olaraq 4800 diazepam həbi təşkil edib. Ümumilikdə qanunsuz dövriyyədən çıxarılan narkotik vasitələrin 47,6%-ni marixuana, 18,7%-ni həşiş, 16,2%-ni tiryək, 14,4%-ni heroin, və 5,8%-ni psixotrop maddələr, prekursorlar və digərləri təşkil edir.

Azərbaycan: Narkotiklərdən İstifadə Yaşı 17-yə Enib. Bunun Arxasında Kimlər Durur?


Azərbaycan mühüm tranzit məntəqəsidir, xüsusən Əfqanıstandan Rusiya və Avropaya heroin nəqli səbəbiylə ölkədə narkotik maddələrin daxili istehlakı artmaqda davam edir. Azərbaycanda tələbələr narkomanların üçdə birindən çoxunu - 30-35% təşkil edir. Bununla yanaşı, Azərbaycan Uşaqlar Birliyinin 2011-ci ildə küçə uşaqları arasında keçirdiyi sorğular zamanı məlum olub ki, yüngül həyat tərzi keçirən yeniyetmələrin 90%-i həyatında ən azı bir dəfə narkotik, yaxud toksik maddəni sınaqdan keçirib. Həmçinin, onların 72%i belə maddələrdən müəyyən asılılıq həddindədir.

Ekspert Arzu Nağıyev transmilli mütəşəkkil dəstələrin İran-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ-İran-Azərbaycan, İran-Azərbaycan-Rusiya-Yaponiya, İran-Azərbaycan-Gürcüstan-Avropa marşrutları ilə daşınan külli miqdarda narkotik vasitələrin müsadirə edildiyini bildirir.

Ekspert Cavad Cavadova görə, dünya narkotrafiq baxımından Azərbaycan tranzit rolunu oynayır. Narkotik dövriyyənin ən geniş yayıldığı yer bu baxımdan məhz İran İslam Respublikası ilə sərhəd olan cənub zonasıdır: "Statistik rəqəmlərə nəzər salsaq 297 tona yaxın narkotiklərin aşkar edilməsi zənnimcə inandırıcı görünmür. 2302 faktın aşkar olunmasında Azərbaycanın cinayət qanunvericiliyində narkotiklərin istehlak miqdarı deyilən anlayış vardır və aşkar olunmuş narkotiklər bu miqdardan azdır. Həmçinin sahibsiz yabanı halda bitən çətənə kolları da fakt kimi qəbul olunur".

Aşkar olunan faktlar və ekspert rəyləri onu deməyə əsas verir ki, narkomaniyanın səviyyəsi ciddi şəkildə artıb. Artıq narkomanların yaşı da aşağı - 17 yaşa qədər enib. Narkomanlığa və Narkotik Vasitələrin Qanunsuz Dövriyyəsinə Qarşı Mübarizə üzrə Dövlət Komissiyasından verilən məlumatı ümumiləşdirdikdə, bu ilin 9 ayı ərzində toplam 297 tona yaxın narkotik maddə və vasitələri aşkar edilib. Lakin bu rəqəm aysberqin görünən tərəfidir. Rəsmi qeydiyyatdan keçməyən daha böyük rəqəmlərin də olma ehtimalı olduqca yüksəkdir. Amma 297 ton rəqəmin özü də çox ciddi və düşündürücüdür. Çünki ölkədə olmayan və 17 yaşından aşağı olan vətəndaşları nəzərə almasaq, 297 tondan adam başına düşən narkotik maddələrin və vasitələrin miqdarı olduqca yüksək olur. Azərbaycanın İran və Rusiya kimi ölkələrlə qonşu olması və bu ərazilərin dünya narkotrafiqində önəmli yerlərdən birisini tutması olduqca vacib amillərdən birisidir. İranla sərhədi olan Əfqanıstan dünyada narkotik vasitələrinin ən böyük istehsalçısıdır. Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsinin sədri Aydın Əliyev jurnalistlərə açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycana gətirilən narkotiklərin 95%-i İrandan gəlir. Aydın Əliyevin dediyinə görə, son illər Xəzər dənizi vasitəsilə qonşu dövlətlərdən narkotik qaçaqmalçılığı müşahidə edilmir. Lakin keçən il Lənkəranda balıqçıların dənizə buraxılmaması və buna tabe olmayanların qətlə yetirilməsi olayı dəniz vasitəsiylə İrandan ölkəmizə məhz narkotik daşındığı şübhələrini yaratmışdır. Bu hadisənin baş verməsi Azərbaycan üzərindən nakrotik daşıyanların ölkəmizin müəyyən hakim çevrələriylə əlaqəsinin olması ehtimalını gücləndirir. Bu bir ehtimaldır. Amma ölkəmizdə narkotik qəbul edənlərin yaş statistikasının 30 yaşdan 17 yaşa qədər azaldığı artıq acı həqiqətdir