Türkiyədə baş verən zəlzələ nəticəsində 10 mindən artıq bina dağılıb ki, bu statistik məlumatlar yalnız bina evlərinə şamil olunur.

Baş verən zəlzələ zamanı dağıntıya məruz qalan evlərin əksəriyyətinin bina evləri olması insanlarda fərdi həyət evlərinin daha təhlükəsiz olması ilə bağlı təəssürat yaradıb.

Mövcud prosesi izləyən Azərbaycan vətəndaşlarında da son iki gündə məhz fərdi həyət evlərinə marağı artırıb. Zəlzələnin nəticələri ilə bağlı fərdi həyət evlərinə tələbat artacaqmı və bu, mövcud qiymətlərə təsir edəcəkmi?

GUNDDEMXEBER.AZ-ın məlumatınaa görə, daşınmaz əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev Cebhe.info-ya bildirdi ki, təbii fəlakət dünyanın hər bir ərazisində baş verə bilər:

“Azərbaycanın ən böyük şəhəru Bakıdır və ən çox tikililər də məhz paytaxt ərazisindədir. Zəlzələ kimi təbii fəlakətlər baş verdikdən sonra normal haldır ki, daşınmaz əmlak bazarında çöküş yaradacaq. Hündürmərtəbəli binalarda satışı nisbətən azaldacaq. Bu isə böyük ehtimalla qiymətlərə də öz təsirini göstərəcək. Çünki proses yalnız Türkiyədə deyil, paralel olaraq bir neçə ölkədə zəlzələ baş verir. Azərbaycanın mövcud tikinti sahəsi, tikinti normativlərinə nəzarət çox güclüdür. Türkiyədə uçan binalara baxdıqda görürük ki, həmin binaların yanındakı bəzi binalar uçub, bəzilərinin isə pəncərəsi belə sınmayıb, olduğu kimi qalıb. Bu isə onu göstərir ki, keyfiyyətsiz binalar uçub, keyfiyyətlilər isə qalıb. Çox sayda binaların uçmasının bir səbəbi isə onların bir-birinə sıx şəkildə tikilməsidir.

Əgər bir bina keyfiyyətsiz tikilibsə, o uçan zaman digər binaları domino daşı kimi uçurub. Bizdə də bu cür sıx massivlər çoxdur. Bu tikinti normativlərini alt-üst etməklə bərabər, həmçinin ərazidə hər hansı təbii fəlakət baş verərsə, təxliyyəyə müəyyən problem yaradacaq. Çünki giriş-çıxış məhdudlaşır”.

Ekspert deyir ki, ümumiyyətlə, yaz-yay aylarında fərdi həyət evlərinə tələbat artır və pandemiya dövründə fərdi həyət evlərinə tələbat kəskin artdığından qiymətlərə də öz təsirini göstərdi:

“Baş verən zəlzələ onu göstərir ki, bu kimi hallarda ən təhlükəsiz yer fərdi həyət evləridir. Xüsusilə də həyətin olması ən vacib amillərdən biridir.

Məsələn, Türkiyədə o qədər sıx şəkildə binalar tikilib ki, avtomobil yolundan başqa əksər ərazilərdə parklar, idman meydançaları, yaxud da zəlzələdən qorunmaq üçün sığınacaqlar yoxdur.

Sığınacaq yalnız yerin altında olmur. Bir neçə aydan sonra həyət evlərinə, torpaq sahələrinə tələbatın artmasını nəzərə alsaq, onsuz da mərkəz ərazilərdə həyət evləri bahadır, kənarlarda nisbətən ucuzdur. Həmin ərazilərdə də sənədləşmə problemi var. İnanıram ki, bizdəki binaların keyfiyyəti Türkiyədəki binalardan daha yaxşıdır. Çünki görüntülərdən onu müşahidə etmək mümkündür ki, orada binlar sadəcə çökürlər.

Bizdəki binaların içində beton sütunlar, dəmir armaturlar həddindən artıq çoxdur, bu cür çöküşün olmasına inanmıram. Ola bilər ki, bina əyilə, deformasiyaya uğraya bilər, ancaq bu formada binaların çökməsi bizdə mümkün olmayacaq. Çünki dəmir-beton işləri çox az istifadə olunub ki, bu da tikintidə istifadə olunan ən bahalı materiallardır.

Bizdə əgər həyət evlərinə tələbat artsa, kəskin qiymət artımı baş verəcək. Məhz Bakı üçün ən təhlükəli köhnə binalardır. Xüsusilə qəzalı vəziyyətdə olan, istismar müddətini bitirmiş binalardır. Bu binalar yaşamaq üçün daha təhlükəlidir. Hazırda hündürmərtəbəli binların hamısının keyfiyyətli olduğunu da demək olmaz.

Son 7-8 ildir ki, tikilən binalar hər mərtəbədə onun betonu, armaturu da yoxlanılır. Əgər standartlara cavab verirsə, o tikinti davam edə bilir. Amma bu o demək deyil ki, bütün binlar keyfiyyətlidir. Bir massivdə bir neçə binanın keyfiyyətsiz olması kifayət edir ki, həmin ərazidə tələfat baş versin. Azərbaycan neft-qaz ölkəsidir. Davamlı olaraq yeraltı qazıntılar gedir, neft və qaz çıxarırlar. Yeraltı baş verə biləcək toqquşmaların onsuzda neftin və qazın sayəsində qarşısı alınır.

Bizdə təhlükəli ərazilər, sürüşmə zonası, yaxud vulkanik dağlar var ki, nəinki ətrafı, üstündə belə evlər tikilib. Zəlzələ olarsa, problem Türkiyədən daha çox olar. Çünki 11 minədək istismar müddəti bitmiş köhnə 4-5 mərtəbəli binalar var, bu da az bir rəqəm deyil”.

GUNDEMXEBER.AZ