İlqar Hüseynli:
"Hesab edirəm ki, məsələ birbaşa siyasi məqamla bağlıdır"

Akif Nəsirli:
"Hakimiyyət şəhərə təsir rıçaqlarının itirilə biləcəyindən çəkindiyindən, hələlik məsələdə dirəniş nümayiş etdirir"

Azərbaycanda 15 ildir bələdiyyə institutu yaransa da, hələ də Bakı şəhəri üzrə mer seçkiləri baş tutmayıb. Halbuki, hökumətin Avropa Şurası qarşısında götürdüyü öhdəliklərdən biri də, məhz iri şəhərlər üzrə mer seçkisinin keçirilməsi tələbidir. Amma hələlik hökumət bu öhdəliyi qulaqardına vurmaqla məşğuldur.
Xatırladaq ki, Avropa Şurası Yerli və Regional Hakimiyyətlər Konqresi Bakı rəhbərliyinin seçkilər yolu ilə formalaşdırılması məsələsini sonuncu dəfə 2012-ci ilin sonlarında yenidən Azərbaycan hökumətinin diqqətinə çatdırmışdı. Qurumda hesab edirlər ki, Azərbaycanın 2001-ci ildə AŞ-yə üzv olarkən Bakı meriyasının yaradılması ilə bağlı üzərinə götürdüyü öhdəliyi yerinə yetirməməsi ciddi problem və AŞ-ın standartlarına əməl etməməsi halıdır. Belədə Bakı rəhbərliyi hələ də, Prezident Administrasiyası, icra hakimiyyəti strukturlarından asılı olaraq qalmaqdadır. Bütün bunlara görə də, qurum Azərbaycanı öhdəliyə əməl etməməkdə ittiham edir.
Qeyd edək ki, Avropa Şurası üzvləri arasında təkcə Azərbaycanda paytaxt rəhbəri hələ də təyinat əsasında vəzifəyə gətirilir. Bu halda isə, şəhər rəhbərliyinə gətirilən şəxs bütün hallarda onu təyin edənin əmr və göstərişlərini yerinə yetirməli olur. Halbuki, Rusiya, Ukrayna, Moldova, Gürcüstan, hətta işğalçı Ermənistan da bu məsələni çoxdan həll edib. Bakı üzrə mer seçkilərinin bu günə qədər baş tutmaması səbəblərini ekspertlərlə dəyərləndirdik.
Bələdiyyələr üzrə ekspert İlqar Hüseynlinin fikrincə, Bakı şəhəri üzrə mer seçkilərinin keçirilməsi iqtidarın siyasi maraq dairəsində olmadığından, məsələ beləcə uzanır: "Uzun müddətdir ki, Bakı şəhəri üzrə mer seçkilərinin keçirilməsi məsələsi Azərbaycan hakimiyyət ilə Avropa Şurası arasında atışma mövzusu olub. Hətta Avropa Xartiyasının tələblərində əksini tapan bir sənədə görə, Bakıda və digər iri şəhərlərdə böyük şəhər bələdiyyələrinin olması məsələsi də öz əksini tapmışdı. Bunu ekspertlər olaraq bizlər də təklif etmişik. Amma təəssüf ki, məsələ hələ də ölü nöqtədən tərpənməyib. Hesab edirəm ki, məsələ birbaşa siyasi məqamla bağlı olduğundan, Azərbaycan hakimiyyəti Bakı şəhəri üzrə merin seçkili yolla seçilməsini istəmir, ona görə də prosesə maneəçilik törədir. Paytaxtda bildiyimiz kimi böyük infrastruktur layihələri həyata keçirilir. Belədə ortalıqda paytaxt büdcəsi üzərindən iri miqyaslı maliyyənin idarə olunması məsələsi var. Hər bir seçkili orqan bilavasitə onu seçən vətəndaş qarşısında hesabatlı orqandır. Seçki prosesi həm də bir siyasi marafondur. Təbii ki, bu seçkilərdə müxalif düşüncəli namizədlərin olması, prosesə beynəlxalq diqqətin artması, Azərbaycan hakimiyyətinin bu günə qədər Bakı üzrə mer seçkisi məsələsində dirəniş göstərməsinə gətirib çıxarıb. Yəni proses sırf siyasi amillərlə bağlıdır. Bilirsiniz ki, seçkilərlə bağlı hər il Azərbaycanda ciddi iradlar ortaya çıxır. Seçkilərin saxtalaşdırılması oturuşmuş bir sistem halını aldığından hər zaman Azərbaycan hökuməti ciddi tənqidlərə məruz qalıb. Hökumət isə bu tənqidlərdən bu günə qədər nəticə çıxarmayıb. Bu mənada da yeni bir seçki sisteminin ölkədə tətbiqində maraqlı görünmürlər. İkinci bir tərəfdən, Bakı şəhər büdcəsinin idarə olunması və onun sərf olunmasında seçkili orqan deyil, birbaşa təyin olunan şəxsin iştirakı indiki hakimiyyətə daha çox imkanlar yaradır. Bu mənada da onlar mer seçkilərinin keçirilməsində maraqlı görünmürlər".
Liberal İqtisadiyyat Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli bildirdi ki, hakimiyyət müstəqil idarəetmə qurumlarının olmasında maraqlı deyil: "Bakı şəhəri üzrə mer seçkisinin keçirilməsi Avropa Şurasının qoyduğu tələblərdən biridir. Hakimiyyət isə dilema qarşısındadır. Onlara görə Bakı şəhəri üzrə mer seçiləcəksə idarəetmədə bir sıra problemlər yaranacaq. Mer seçkisi ilə aydındır ki, şəhərin idarə olunması hökumətdən asılı olmayan müstəqil adamın əlində olacaq. O isə hakimiyyətin sifarişini qəbul etmədən şəhərlə bağlı olan bir sıra məsələləri müstəqil həll edəcək. Yəni bu fonda inzibatçılıq bir qədər azalar, hakimiyyət rıçaqları zəifləyər. Hakimiyyət bu seçkiləri saxtalaşdırmaq yolunu da tutaraq, ora istədiyini seçəcəksə, bu da yeni problem yaradacaq. Çünki, seçkinin saxtalaşdırılmasına azı haqqı tapdalananlar etiraz edəcək. Bu da hakimiyyət üçün yenə problem yaradacaq. Yəni hakimiyyət şəhərə təsir rıçaqlarının itirilə biləcəyindən çəkindiyindən, hələlik məsələdə dirəniş nümayiş etdirir. Şəhər həyatında həyata keçirilən layihələr də mer seçkisi ilə mərkəzi hakimiyyətin əlindən çıxacaq. Bu halda mərkəzi hakimiyyət merlə hesablaşmalı olacaq. Çünki, sivil ölkələrdə bu məsələdə meriyanın fikri əsas götürülür. O da adətən sorğulara əsaslanaraq qərar qəbul edir. Məsələn, bir neçə il öncə Moskvada bir məhşur Azərbaycanlıya heykəl qoyulması nəzərdə tutulurdu. Bunun üçün meriya seçki keçirdi, hansı ki, sorğuya da iki nəfərin, Heydər Əliyevlə Müslüm Maqomayevin adları salınmışdı. Sorğu nəticəsində bəlli oldu ki, əhali Müslüm Maqomayevin heykəlinin qoyulmasını istəyir və belə də oldu. Bakıda isə icra hakimiyyətinin razılığı olmadan belə mərkəzi hakimiyyət istədiyi yerdə park salır, digər işləri görür. Hakimiyyət də bu vasitələrlə büdcə pullarının mənimsənilməsinə şərait yaradır".
Həsən İslamov