İnsan Hüquqları Klubu (İHK) Azərbaycana dair bəyanat yayıb
Ümumdünya İnsan Hüquqları Günündə İnsan Hüquqları Klubu (İHK) Azərbaycanda davam edən geniş və sistematik insan hüquqlarının pozulmasından öz dərin narahatlığını ifadə edən bəyanat yayıb.

Bəynatda deyilir: Fundamental azadlıqların presedentsiz olaraq boğulması nəticəsində hazırda ölkədə 142 siyasi məhbus var. İHK Azərbaycan hakimiyyətini bütün siyasi məhbusların azadlığa buraxılması da daxil olmaqla vəziyyətin yaxşılaşdıırlması üçün təxirəsalınmaz, konkret addımlar atmağa çağırır. İHK beynəlxalq ictimaiyyəti də Azərbaycan hakimiyyətini insan hüquqları sahəsindəki öhdəliklərinə məsuliyyətli yanaşmağı məcbur edəcək addımlar atmağa çağırır.

Bu ilin oktyabrında Azərbaycanda keçirilmiş prezident seçkiləri ərəfəsində və sonrasında hakimiyyət tənqidi və başqa cür düşünən bütün səslərin boğulmasını həyata keçirib. İfadə, sərbət toplaşmaq və birləşmək azadlıqları xüsusən məhdudlaşdırılıb. İnsan haqlarının hazırkı vəziyyəti olduqca narahatedicidir.

Davam edən pozuntular nəticəsində Azərbaycanda hazırda 142 siyasi məhbus işi meydana çıxıb ki, bu siyahıya jurnalistlər, bloqçular, hüquq müdafiəçiləri, ictimai və siyasi fəallar, dindar fəallar və öz fundamental hüquqlarından istifadə edən sadə vətəndaşlar daxildir.

Qeyri-hökumət təşkilatları (QHT) üçün mühit olduqca narahatedicidir, belə ki, ölkədə mövcud olan həqiqətən müstəqil və tənqid edən QHT-lər təzyiq altındadırlar. Son dövrlər ərzində bir sıra mürtəce qanunvericilik dəyişiklikləri qəbul edlmişdir ki, bunlar QHT-lərin ianələr əldə etmək imkanlarını, nəticədə onların fəaliyyətini məhdudlaşdırmış və hakimiyyət üçün “təhlükəli” hesab edilən vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarını asanlıqla bağlamaq imkanları yaratmışdır. QHT-lərin qeydiyyatı məsələsi siyasiləşmiş olaraq qalır, İHK də daxil olmaqla təxminən 1000-ə qədər QHT dövlət tərəfindən qeydiyyata alınmır. Parlament hazırda Azərbaycanda xarici QHT-lərin qeydiyyatı və fəaliyyətini daha çətinləşdirəcək dəyişiklikləri nəzərdən keçirir.

İHK xüsusi olaraq Azərbaycanda geniş və təcrübəli yerli seçki müşahidə təşkilatı olan Seçkilərin Monitorinqi və Demokratiyanın Tədrisi Mərkəzinə (SMDT) qarşı davam edən təzyiqlə bağlı narahatçılığını ifadə edir. SMDT seçkilər dövründə cinayət xarakterli iş üzrə yoxlamalara məruz qalmaqdadır ki, bu demokratiya və insan hüquqları sahəsindəki QHT-lər üçün narahatedici xəbərdarlıq addımına oxşayır.

Sərbəst toplaşmaq azadlığı da məhdudlaşdırılıb. İcra qurumları aksiyalar üçün qanunsuz olaraq əvvəlcədən xəbardar etmə deyil, icazə alma tələbi tətbiq ediblər, aksiyalar üçün əlverişsiz və uyğun olmayan yerlər ayrılır. Sanksyalaşdırılmamış tamamilə dinc olan aksiyalar çox kobud şəkildə zəruri olmayan güc istifadə edilməklə dağıdılır, təşkilatçılar və iştirakçılar həbs edilirlər. Sərbəst toplaşmaq haqqında Qanuna və İnzibati Xətalar Məcəlləsinə edilən dəyişikliklərlə sanksiyalaşdırılmamış aksiyaların təşkilatçı və işitrakçıları üçün ağlasığmaz cərimələr müəyyən edilmiş, bu hərəkətlərə görə inzibati həbsin müddəti 15 gündən 60 günə qaldırılmışdır.

İHK Azərbaycan hakimiyyətini ölkədə insan hüquqlarının vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün təcili məsələ olaraq addımlar atmağa, bütün siyasi məhbusları təxirəsalınmadan və şərtsiz azadlığa buraxmağa və siyasi motivli həbsləri dayandırmağa çağırır.

İHK benəlxalq ictimaiyyəti Azərbaycan hakimiyyətini kpüllü olaraq üzərinə götürdüyü insa haqları sahəsindəki beynəlxalq öhdəiklərə məsuliyyətlə yanaşmasına nail olmaq üçün fəaliyyət göstərməyə çağırır. Xüsusilə Avropa Şurası 2014-cü ilin may ayından noyabr ayına qədər bu qurumun Nazirlər Komitəsinə sədrlik edəcək Azərbaycan rəhbərliyindən konkret addımlar atmağı tələb etməlidir. Avropa Birliyi də Viza Sadələşdirilməsi Sazişinin imzalanması ilə güclənən əlaqələr fonunda insan haqları məsələsini Azərbaycanla danışıqlarda önə çəkməlidir".

Nemət Orucov