Türkiyədəki həbslər İran hakimiyyətinin gizli neft ticarəti şəbəkəsini ifşa edib, gizli neft satışı şəbəkəsini idarə edən Zəncani kimdir?
Türkiyədə başlayan antikorrupsiya əməliyyatları ciddi siyasi qalmaqala çevrilməkdədir. Korrupsiya həbsləri hökumət kabineti üzvlərini də əhatə etməklə geniş çevrəyə yayılıb. Xüsusən də rüşvət və korrupsiya cinayətlərinə siyasi bağlantıların qarışması hadisənin ciddiyyətini daha da böyüdür.

Türkiyə mediasının yazdığına görə, həbslərin arxasında olan əsas səbəblərdən biri İranla aparılan gizli ticarət və “qara pulların” yuyulması prosesidir. Hadisələr zamanı “qara pulların” transferində əsas vasitə olaraq istifadə olunan “Xalq Bank”ın direktorunun həbs olunması da məhz işin içində İran faktorunun olması ilə bağlı iddiaları gücləndirir.
Gələn xəbərlərə görə, Qərbin İrana qarşı sərt iqtisadi sanksiyalar tətbiq etdiyi bir zamanda Türkiyə hakimiyyətinin İran pullarının “təmizlənməsi”ndə iştirak etməsi Qərbdə narazılıq doğurub. Türkiyə hakimiyyət nümayəndələrinin bu prosesdə iştirakı məhz onların bu şəkildə cəzalandırılması ilə nəticələnib. Qeyd edək ki, yerli medianın xəbərinə görə, Təbrizdən olan azərbaycanlı iş adamı Rza Zərrab 2009-2012-ci illərdə qızıl qaçaqmalçılığı, saxta sənəd və ixracat adı altında 87 milyard avro dəyərində şübhəli pul köçürmələri həyata keçirilib. Məlum olub ki, R.Zərrab Türkiyədə qurduğu 3 şirkət üzərindən şübhəli pul transferləri həyata keçirib. Maraqlıdır ki, bu proseslərdə azərbaycanlıların da adı keçir.

Bu işin içində daha bir maraqlı detal isə cinayət işinə İran vətəndaşları olan azərbaycanlıların adının qarışmasıdır. Türkiyə mediasının iddiasına görə, əməliyyatın həyata keçirilməsi həm də İranın hazırkı hakimiyyətinin marağında olub. Çünki Rza Zərrab və onun içində olduğu “qara pulların” yuyulması sxemi məhz əvvəlki İran hökumətinin qurduğu plan olub. İndi isə İranın Qərblə münasibətləri dəyişib. Beləliklə, İranın yeni hakimiyyəti artıq gizli və xeyli dərəcədə itkili olan “pul yuyulması” planından imtina edir.

İran mediasının yazdığına görə, keçmiş İran hakimiyyətinin qurduğu gizli neft satışı şəbəkəsinə Babək Zəncani rəhbərlik edib.

Qeyd edək ki, Babək Zəncaninin adı dünya mediasına 2012-ci ilin dekabrında məlum olub. Belə ki, dekabrda Avropa Birliyi, 4 ay sonra isə ABŞ B.Zəncaninin adını İrana qarşı embarqonu pozan iş adamlarının siyahısına əlavə edilib. İranın ən zəngin adamlarından biri hesab olunan Babək Zəncaninin SEPAH bağlı olduğu, eyni zamanda keçmiş prezident Mahmud Əhmədinejad tərəfindən xüsusi statusa sahib olaraq İrana qarşı embarqonu pozaraq gizli neft satışını təşkil etdiyi bildirilir. O da bildirilir ki, B.Zəncani R.Zərrab vasitəsilə qızıl ticarətini İran-Türkiyə-Dubay (BƏƏ) istiqamətində həyata keçirib. Ötən il Türkiyə gömrükçülərinin ələ keçirdiyi 1207 kiloqram qızıl da məhz B.Zəncaniyə məxsus olub. Həmin qızılı Zərrab rüşvət qarşılığında xilas edərək Dubaya apara bilib.
Babək Zəncani 1971-ci il martın 21-də anadan olub. Soyadında Zəncan adının olması onun Azərbaycan əsilli olmasını göstərir. Zəncan Cənubi Azərbaycanda ən böyük şəhərlərdən biridir. İş həyatına heyvan dərisi satmaqla başlayan Babək Zəncani var-dövlətinin 13 milyard dollar olduğu bildirilir. Babək Zəncaninin İran, Türkiyə, Malayziya, Ərəb Əmirlikləri və Tacikistanda ümumilikdə 70-dək şirkət və daşınmaz əmlaka sahibdir. Özünün bildirdiyinə görə, İrandan xaricdəki şirkətlərində 17 min nəfər işçi çalışır. Avropa İttifaqının sanksiya siyahısında Babək Zəncaniyə məxsus 15 şirkətin adı keçir. Bu isə onu göstərir ki, gənc iş adamı pullarını heç də “alın təri” ilə qazanmayıb, onun biznesinin parlamasında dövlətin böyük rolu olub. Ancaq onun bu günə qədər siyasi hakimiyyətlə heç bir problemi olmayıb, yalnız son aylarda (İranda yeni hökumət iş başına gələndən sonra) hökumətdən Zəncaniyə qarşı iddialar səslənib. Bir qədər əvvəl İran neft naziri Zəncaninin hökumətə borclu olduğu 2 milyard 800 milyon dolları geri ödəməyi tələb edib. Babək Zəncani İran mediasına müsahibəsində İrandan xaricə 1900 milyon ton neft satdığını, ancaq bu satışdan gələn gəlirin böyük qisminin Avropada həbs olunduğunu bildirib.

Babək Zəncaninin Türkiyədə “Onur Air” hava yolları şirkətini, eləcə də, “Ulusoy” və “Varan” avtobus şirkətlərinin səhmlərinin yarısını satın aldığı bildirilir. Bundan başqa, gələn məlumatlarda Zəncaninin İran üzərindən “Sorinet Holdinq” vasitəsilə apardığı qeyd olunur. Qeyd edək ki, son günlər Türkiyədə baş verən olaylardan sonra İran mediası Zəncaniyə diqqəti artıb. Onun bağlı mediada yazılar, müsahibələr yayılıb. Qeyd edək ki, həm Rza Zərrabın, həm də Babək Zəncaninin Azərbaycan əsilli olması detalı da maraq doğurur. Bu şəxslərin adlarının açıqlanması ilə ortaya çıxan faktlar göstərir ki, İranda dini, siyasi və hərbi elitada böyük ölçüdə təmsil olunan azərbaycanlıların hökumət xətti ilə dövlətin xaricdəki biznes fəaliyyətinin idarə olunması prosesində aparıcı rola sahib olublar. Son hadisələrdə İran hakimiyyətinin Zəncaniyə təzyiq göstərərək ödəmə etməyə məcbur etməsi və Türkiyədə baş verən əməliyyatdan sonra böyük bir şəbəkənin üzə çıxması göstərir ki, keçmiş hökumət dövründə qurulan biznes şəbəkəsi artıq ləğv edilir və yeni münasibətlər sisteminə uyğun olaraq əlaqələr qurulacaq.