Dövlətin pullarını talan edən, adı oxuculara məlum olmayan qəzetlərə pul ayıran qurumun demontajı gündəmə gəlib

KİVDF PA-dakı İctimai-siyasi şöbənin “xeyir-dua”sı ilə qəzetləri maliyyələşdirir, müstəqil çap mediası isə “kəfən geyinərək” son nəfəsini verməkdədir...

Azərbaycanda çap mediası məhvə düçar olunduğundan, bu gün qəzetlərdən daha çox balıq bükməkdə, tərəvəz məhsullarının altına sərməkdə, piştaxtalarda ərzaqların üstünə qoymaqda və s. istifadə olunur. Ən pis hal odur ki, dövlət büdcəsindən maliyyələşən bir neçə qəzetlərin maddi cəhətdən təminolunmaları həyata keçirildiyindən, sadəcə olaraq həmin qəzetlərin səhifələri maraqsız yazılarla doldurulur və açıq-aşkar şəkildə heç bir oxucu marağına xidmət etmir. Daha faciəli hal isə, ölkə rəhbərimizin də şəkilinin olduğu qəzetlərdən qonşu ölkələrə daşınan pomidor yeşiklərinə məhsullar düzülərkən istifadə olunur. Yəni, həmin qəzetlər pomidor yeşiklərinin altına sərilir və xarici ölkələrdə, xüsusilə də RF-nın bazarlarında ölkəmizdə çap olunan qəzetlər məsğərəyə qoyulur. Bu da onu deməyə əsas verir ki, üzdə Prezidentin mövqeyini bəh-bəh deyərək “müdafiə edən” KİVDF, məhz ayırdığı maliyyə dəstəyi hesabına bir çox qəzetlərin işıq üzü görməsinə səbəb olsa da, atılan addımların ölkə rəhbərinə xəyanət olması danılmaz fakta çevrilir. Bundan əlavə, maliyyə təminatları adı çəkilən qurum tərəfindən tam ödənilən və işıq üzü görən həmin qəzetlərin ictimai rəyə təsir imkanları da sıfıra bərabərdir və artıq çap mətbuatı vətəndaşlara yalnız bu xidməti göstərməkdədir.
Bir tərəfdən internet mediasının sürətlə inkişafı qəzet mediasının gününü ağlar qoyubsa, digər tərəfdən hakimiyyətin yürütdüyü siyasət qəzetləri dəfn etməkdədir.

KİVDF-nin məmurlara xidməti

“Gündəm Xəbər” qəzetinin üzləşdiyi çap problemləri, nəşriyyatların çapdan imtina etməsi, dövlət tərəfindən heç bir dəstəyin olmaması, köşklərdə qəzetdən çox peçenye, bulka və s. qidaların satışı ümumilikdə bir mətbu orqanın hissə-hissə sıradan çıxmasına səbəb olur.
Ancaq Kütləvi İnformasiya Vasitələrinə Dövlət Dəstəyi Fondu, Mətbuat Şurası, Prezident Administrasiyasında İctimai-Siyasi şöbə tükünü də tərpətmir.
Təkcə bu qəzetin deyil, çap mətbuatının düşdüyü komadan çıxarmaq üçün heç bir addım atılmır. Sanki KİVDF ekologiya və yaxud kənd təsərrüfatı sektoruna aid qurumdur.
Bu amorb orqanın vəzifəsi mətbuata yox, mətbuata qarşı çıxan, ona təzyiq edən məmurlara dəstək olmaq, ələbaxımlılıq, köləlik, sözəbaxanlıq etdirməkdir.
Prezident KİVDF-yə maliyyə ayırmır ki, bu qurumun rəhbərliyi mətbuatı məmurlar qarşısında gözükölgəli etsin, qorxutsun.
Dövlət tərəfindən ayrılan pulların hara xərclənməsi də əslində, ayrıca mövzudur ki, KİVDF bu illər ərzində məhv olan qəzet mediasının maliyyəsini mənimsəməklə məşğul olub.

Bu qurum ləğv olunsun!

Nəticədə çap mediası dirçəlmək əvəzinə qəzetlər köşklərdə deyil, tərəvəz məhsullarının altında tapılır. Prezident isə hər zaman bəyan edib ki, dövlət kağız mətbuatına dəstək verir, inkişafına köməklik edir.
Sonuncu çıxışında da bildirmişdi ki, jurnalistlər onun köməkçiləridir və mətbuat vasitəsi ilə qanunsuzluqlardan xəbərdar olur.
Amma faktiki olaraq qəzetlər məhv olmaqdadır və KİVDF-yə ayrılan pullar çap jurnalistikasına heç bir təkan verməyib.
Ona görə də dövlət başçısının məhz onun köməkçiləri olan jurnalistləri eşitməsi, onlarla birgə mətbuatı düşdüyü durumdan çıxarması daha yaxşı olardı.
Zaman-zaman o təklifər də səslənib ki, KİVDF uğursuz layihədir və bu qurumdakı şəxslər mətbuatla dostluq yox, məmurlarla mehribançılıq edirlər.
O baxımdan ayrılan maliyyə fərqli şəkildə mətbuata paylanmalıdır və KİVDF ləğv olunmalıdır.
Bir neçə qəzet bütün çətinliklərə baxmayaraq öz müstəqilliyini bugünə qədər saxlayıb və hakimiyyətdə təmsil olan məmurların qadağalarına boyun əyməyib.
Ancaq hakimiyyətdəki bəzi məmurlar 1-2 müstəqil qəzetin varlığına da dözə bilmir və iqtisadi sanksiyalarla bu qəzetləri sıradan çıxarmağa çalışır. İndiki mərhələdə müstəqil mətbuatın çökdürülməsində KIVDF “önəmli rol” oynayır.

Səfərlinin tiraj ifşası

KİVDF-nin icraçı direktoru Vüqar Səfərli vaxtilə demişdi ki, fonddan maliyyə yardımı almaq istəyən qəzetin tirajı ən azı 2500 nüsxə olmalıdır və həmin tirajın ən azı 1000 nüsxəsi satılmalıdır.
Əslində Vüqar Səfərovun bu açıqlaması özünüifşa deməkdir. Əvvəla ona görə ki, “Gündəm Xəbər” bu parametr üzrə öndədir və ən çox satılan qəzetlərdən biridir.
Digər tərəfdən, KİVDF-nin maliyyə ayırdığı qəzetlərin böyük əksəriyyəti bu parametrə cavab vermir. Həmin siyahıda olan adların bir qismi, ümumiyyətlə, heç kimə tanış deyil.
Belə olan halda bu qəzetlər necə satıla bilər. Təbii ki, bu qəzetlərin bir qismi məcburi abunə hesabına satılır. Ümumi mənzərə onu göstərir ki, KİVDF parametrlərə cavab verməyən qəzetləri maliyyələşdirməklə məşğuldur.
Təbii ki, KİVDF PA-dakı İctimai-siyasi şöbənin diktəsi ilə fəaliyyət göstərir və hansı qəzetlərə “xeyir-dua” verilirsə, həmin qəzetlər də maliyyələşdirilir.
Bir sözlə, ölkədə azad sözün, çap mətbuatının tamam məhv edilməsi üçün hər gün iş gedir və PA-dakı bəzi məmurlar bu məsələdə israrlıdır.

Oxucu olmayan qəzetlər, bloklanan saytlar...

Çox paradoksal bir vəziyyət yaranıb. Bir tərəfdən dövlət müəyyən qəzetlərə maliyyə ayırır və mətbuata dəstək ifadə olunur.
Digər tərəfdən cəmiyyətin azad mətbuat hesab etdiyi qəzetlər iqtisadi cəhətdən sıxıntı içindədir və maliyyədən məhrum edilir.
Bu siyahıda elə adlara rast gəlinir ki, həmin qəzetlərin cəmiyyətə 1 faiz də təsiri yoxdur. Qəzetlərin səyyar satışının paytaxtda məhdudlaşdırılması, əl yayımının şəhərin mərkəzinə buraxılmaması da qəzetlərin durumunu mürəkkəbləşdirib.
Xüsusilə reklamı olmayan, ancaq satışla yaşayan müstəqil və müxalif media olduqca pis günlər keçirir.
Son aylarda bloklanan saytların baş redaktorları Prezidentə müraciət ünvanlayıb.
Ölkə mediasını iflic edən şəxslərin xəyanət içində olduqlarına şübhə yoxdur. Şimaldan gələn təkidli tələblərlə azad və demokratik cəmiyyətin formalaşmasına əngəl yaradanlar, hakimiyyətdaxili çəkişmələrin də yaradıcılarıdır.
Amma, bütün bunları göz önünə alaraq, həqiqətləri dilə gətirməkdən, mətbuata dəstək adı altında baş verən rüsvayçılığı ifşa etməkdən də çəkinmək fikrində deyilik. Çünki ölkədəki neqativləri üzə çıxarmaq bizim ilk növbədə peşə borcumuzdur.
Xüsusən də bu rüsvayçılıq ölkə mediasının inkişafına dəstək verməli olan bir qurumda və prezidentin xoş niyyətindən yararlanaraq mətbuata dəstək adı altında öz gəlilərini artıran şəxslər tərəfindən həyata keçirilirsə, artıq bu haqda susmağı yersiz hesab edirik.

Talan edilən pullar

Şübhə etmirik ki, Azərbaycanda mətbuatın inkişafı Sizin maraq dairənizdə olan başlıca məsələlərdəndir. Çünki güclü mətbuatı olan ölkə informasiya savaşından hər zaman qalib çıxamağa qadirdir.
Xüsusən də müharibə şəraitində yaşadığımız indiki dönəmdə bizim güclü mediaya daha çox ehtiyacımız var. Amma təəssüf ki, prezidentin bu sahəyə ayırdığı pullar təyinatı üzrə xərclənmir, 3-5 nəfərin arasında talan edilir.
Halbuki, həmin vəsaitlə daha ciddi işlər görmək və medianın inkişafına daha böyük töhfələr vermək olar.
Fondun illik hesabatlarından məlum olur ki, KİVDF əsasən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Ehtiyat Fondundan maliyyələşir.
"Büdcə sistemi haqqında” Qanuna görə, Prezidentin Ehtiyat Fondunun həcmi dövlət büdcəsi gəlirlərinin 2 faizindən çox olmamaqla müəyyən olunur.
Bu fonda transfer olunan məbləğ parlamentin ratifikasiyası olmadan, prezidentin verdiyi sərəncamlar üzrə xərclənir.
Dünya təcrübəsində mətbuata dəstək anlayışı var, amma bu, Azərbaycanda olduğundan fərqlidir. Bir çox ölkələrdə pulsuz abunə kampaniyası var.
Gənclər abunə yazılacağı qəzeti özləri seçir, abunənin pulu isə büdcədən ödənilir. Pulun kimə çatacağını oxucular, xalq müəyyən edir.
Bizdə isə reket mediası yemlənir, himayə olunur, nazirlərin, məmurların sponsorluq etdiyi qəzetlərə pul ayrılır. Yəni, KİVDF tənqidçi mətbuatın yox edilməsinə xidmət etməkdədir - gözümüz tənqid oxumasın...

Reketlərə dəstək

“Qurunun oduna yaş da yanır” deyiminə uyğun olaraq müstəqil və peşəkar mətbuat da reket jurnalistlərin ucbatından öz nüfuzunu itirməkdədir.
Buna qarşı zaman-zaman mübarizə olsa da, faktiki reket medianın tamamilə bir sinif kimi silinməsi üçün siyasi iradə nümayiş etdirilmir. Ona görə ki, həmin jurnalistləri ayrı-ayrı məmurlar, vəzifəli şəxslər indiyə kimi himayə edirlər.
Azərbaycan mətbuatında savadsız bir kütlə-"jurnalistlər" peyda olub və onlar mətbuatı korlamaqla məşğul olurlar.
Öz tərcümeyi-hallarını yazanda belə səhvə yol verirlər. Nəinki ifadə səhvlərinə, orfoqrafik səhvlərə yol verirlər. Bunlar da qəbulolunmaz hallardır.
Onu da demək lazımdır ki, məmurların fəaliyyətləri şəffaf şəkildə olmadığı üçün ölkədə “reket jurnalistika”sının kökünün tamamilə kəsilməsi bir qədər çətin olacaq. Reket jurnalistika xofu ölkəmizdə elə sürətlə yayılıb ki, artıq vəzifəli şəxslər jurnalist görəndə əllərini ciblərinə atmağa adət ediblər.
Bunun qabağını almaq üçün Mətbuat Şurasının apardığı mübarizə müəyyən təsirə malik olsa da, yetərli deyil.

“Gündəm Xəbər” dövlətin düşmənlərinə qarşı

Bir həqiqəti qeyd etmək istəyirik ki, “Gündəm Xəbər” qəzeti işıq üzü gördüyü illər ərzində, həmişə dövlətə, dövlətçiliyimizə xidmət edən bir mətbu orqan olub.
Həmişə çalışmışıq ki, ictimai həyatımızda baş verən sosial-iqtisadi, siyasi yönümlü problemləri qabardaq, onların ictimailəşməsinə də çalışaq.
Hətta, elə hallar da olub ki, dövlətçiliyimizə bu və ya digər formada zərər vura biləcək xarici qüvvələrin mərkli planlarını da ifşa etmişik, onları cavabsız belə qoymamışıq.
Çünki, “Gündəm Xəbər” qəzetinin redaksiyasında çalışan hər bir əməkdaşda, Azərbaycan sevgisi, bu millətə, bu torpağa bağlılıq hissi var.
Ancaq, bütün bunlara baxmayaraq dövlətimizi sevməyən, tənqidə dözməyən, hətta ölkə rəhbərinin yürütdüyü siyasətin əleyhinə belə mövqe nümayiş etdirən bəzi vəzifə sahibləri, bu gün də bizdən əl çəkmirlər. Biz də azad söz deməkdən çəkinməyəcəyik...

Rahib Bəxtiyarov