Ölkənin siyasi səhnəsində yeni bir düzən formalaşmaqdadır. Prezident Adminstrasiyası rəsmisinin siyasi partiya rəhbərləri ilə görüşlərindən başlayan bu proses yeni parlamentdə müxalifətə vitse spiker, komitə sədri və komitə sədrinin müavini vəzifələrinin verilməsi ilə davam edir. Prezidentin Milli Məclisin ilk iclasındakı çıxışında çoxpartiyalı siyasi sistem məqamını xüsusi vurğulaması isə prosesin davamlı xarakter alacağını göstərir. Beləliklə, hakim komanda illər sonra ilk dəfə YAP-dan kənar siyasi qüvvənin varlığını rəsmən nəinki tanıyır, hətta onunla ilkin əməkdaşlıq addımları atmaq niyyətini göstərir.

Prosesin hansı məcrada davam edəcəyi və hansı nəticələrə gətirəcəyini indidən söyləmək çətindir. Amma artıq ilk andaca ortaya çıxan bir məqam var: Azərbaycan siyası sistemində “ənənəvi müxalifət” tandemi ortadan qalxmayıb! Əslində düşünmək olar ki, hakimiyyətdə bu illər ərzində “ənənəvi müxalifət”in sıradan çıxacağını təxminləşdirərək sözdə müxalifət adlanan digər qüvvələrlə əməkdaşlığı qəsdən yubadıb. Əgər doğurdanda belədirsə ortada olan durum ötən illərin boşa getdiyini göstərir. Çünki vitse spikeri müxalifətdən olsa belə Əli Kərimli və İsa Qəmbərin təmsil olunmadığı parlamenti nə cəmiyyət, nə də beynəlxalq təşkilatlar müxalifətli parlament kimi qəbul etmir.

İsa Qəmbər və Əli Kərimli faktoru illərlə müxalifət adının monopoliyaya alınması kimi qəbul edilə bilər. Amma gerçəklik budur ki, 93-cü ildən bu yana ölkənin siyasi həyatında heç kəs bu iki şəxsin müxalifət lideri məqamını zəbt edə bilməyib (1993-2000-ci illərdə Əbülfəz Elçibəy varlığı istisnadır). Deyilən dövr ərzində Rəsul Quliyev, Lalə Şövkət Hacıyeva, Etibar Məmmədov kimi adlar qabardılsa da sonradan bu şəxslər nə iddia olunan məqamı, nə də umulan gücü doğrultmaq potensialında olmadılar. Eyni zamanda hakimiyyətin maddi və siyasi dəstəyi ilə Qüdrət Həsənquliyev, Fərəc Quliyev, Razi Nurullayev, Fazil Mustafa kimi projelərə də şahidlik etdik, amma bu şəxslər də etimadı doğrultmadılar. Hətta son dövr populyarlıq qazanan xaicdəki mühacirlərin “söyüş müxalifəti” də sözügedən siyasi postu tuta bilmədi.

Gundemxeber.Az aztoday.az-a istinadla bildirir ki, "Ənənəvi müxalifət”in yeni sima ilə əvəzlənməsi uğrunda sonuncu uğursuz cəhd REAL sədri İlqar Məmmədovun timsalında həyata keçirilib. AMİP-in keçmiş funksionerlərindən biri olmuş və sonradan dünyaca məşhur Soros Fondunun Azərbaycandakı Açıq Cəmiyyət İnstitutunun İdarə Heyətinin üzvü olmuş İlqar Məmmədov Azərbaycan siyasi sistemində xüsusi nüfuza və diqqətə sahib olmayıb. Elə bir radikallığı da olmayan İ.Məmmədovun 2013-cü ildə həbs olunması bir qədər də təəccüblə qarşılandı. Bunun ardınca təəccüb doğuran hal isə ciddi sosial bazaya, kütləvi təbliğatçı ordusuna malik olmayan REAL sədrinin birdən birə bütün ölkə boyu populyarlaşması idi. Sanki hansısa gözəgörünməz qüvvə onun təbliğatını aparır və ən ucqar dağ kəndindən tutmuş paytaxtın elmi və biznes elitasına qədər ən müxtəlif təbəqələrdə İlqar Məmmədovun simasında “ağ atlı oğlan” dastanı yaradılırdı. Xüsusi ilə ənənəvi müxalifətin uğursuzluğu fonunda REAL-a ümid bəsləyənlərin sayını artırmışdı. Bunun üzərinə Qərbin, beynəlxalq təşkilatların da REAL sədrinə açıq simpatiya göstərməsini və onun azadlığını təkidlə, nümayişkəranə şəkildə tələb etməsini əlavə etsək İlqar Məmmədov faktorunun hakimiyyət üçün ciddi təhlükə olacağını düşünməyə əsas verirdi. Bütün bunlar isə İlqar Məmmədovu müxalifət düşərgəsində önə çıxartmışdı. Əli Kərimlinin liderlik etdiyi Mİlli Şuraya isə inam azalmışdı.

Amma İlqar Məmmədov azadlığa buraxılandan sonra REAL müxalifət düşərgəsindəki liderliyini əldən verməyə başladı. Belə ki, azadlığının ilk günlərində verdiyi açıqlamalar göstərdi ki, REAL sədri cəmiyyətə həbsdən çıxan sıravi cəbhəçi qədər mübarizlik və müxalifətçilik impulsu vermək potensialında deyil. Yuxarıda sadalananlarla yanaşı İlqar Məmmədov sədr kimi REAL-ın timsalında böyük intelektual kadr bazasına sahib idi. Bu sırada ölkənin tanınmış və fikirləri cəmiyyətdə ciddiyə alınan siyasi, iqtisadi analitiklər var idi. Proseslərin sonrakı gedişatı İ.Məmmədovun təşkilatçılıq və xarizmatik baxımdan bu komandanı qoruyacaq liderlik bacarığına da malik olmadığını göstərdi. Beləliklə, həm Qərbin, həm də hakimiyyətin maraqlarını təmin edən “yeni müxalifət lideri” projesi parlament seçkilərindən sonra tam şəkildə iflasa uğradı. İlqar Məmmədov heç bir kənar təsir olmadan özünün şəxsi keyfiyyəti (etik baxımdan bu ifadəni keyfiyyətsizliyi olaraq seçmədik – red.) ilə Əli Kərimliyə böyük hesabla məğlub oldu. Bu məğlubiyyət o qədər açıq və biabırçı oldu ki, hətta AXCP-nin informasiya resursları bu haqda danışmağı belə lüzumsuz sayır.

Baş verənlərin təhlili bir daha onu göstərir ki, ölkədə sosial, iqtisadi və hüquqi narazılıqlar mövcud olduqca AXCP narazı kəsimin əsas ümid yeri kimi qalmaqda davam edəcək. Son proseslər də onu göstərir ki, hakimiyyətin siyasi texnoloqları da “ənənəvi müxalifət” tandeminin lider mövqedə qalmasında maraqlıdır…

Gundemxeber.Az