Norveçin neft-qaz nəhəngi Azərbaycandan tamam gedir

Norveçin neft-qaz şirkəti, səhmləri dövlətin əlində olan “Statoil” Azərbaycandakı enerji layihələrindən tamamilə çəkilməyə hazırlaşır. Gələn ay - mayın 14-də Norveçin Stavanger şəhərində “Statoil” səhmdarlarının illik toplantısı olacaq.
Toplantının gündəliyində dayanan əsas məsələ şirkətin bir sıra ölkələrdə fəaliyyətinin dayandırılması barədə olacaq. Belə ki, əldə etdiyimiz xəbərdə bildirildiyinə görə, səhmdarları “Statoil”un Kanada, Arktika, Azərbaycan və Anqolada neft-qaz hasilatı layihələrindən çəkilməsini istəyirlər. Səhmdarlar hesab edirlər ki, daha perspektivli olanı vəsaitlərin alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafına yönəldilməsi, habelə Norveçin özündə bu işlərə yatırımların genişləndirilməsidir.
Səhmdarlar “Statoil”in Arktikada neft hasilatı ilə məşğul olmasını da məqsədəuyğun hesab etmirlər və bu işin kifayət qədər riskli olduğunu düşünürlər. Belə ki, hazırda Norveçdə buzlaqlara dağılmış nefti təmizləmək üçün texnologiya mövcud deyil. Bu riskdən qaçmaq üçün buzlaqların sərhədindən ən azı 50 kilometr məsafədə qazma işlərinin aparılmasına icazə verilir.
Xatırladaq ki, bundan əvvəl “Statoil” Azərbaycanın nəhəng qaz layihəsindən - “Şahdəniz-2”dən qismən çəkilib. Ötən ilin dekabrında şirkət bu layihədəki 10 faizlik payını ARDNŞ və BP şirkətlərinə 1,45 milyard dollara satıb. Şirkət bunu “Statoil”in investisiya portfelinin optimallaşdırılması strategiyası ilə izah edib.
Hazırda “Şahdəniz” layihəsində “Statoil”in cəmi 5 faiz payı qalır. Bundan əlavə, şirkət “Əsrin müqaviləsi” çərçivəsində imzalanan neft layihəsində - “Azəri-Çıraq-Günəşli”də 8,71 faizlik paya malikdir. Əgər səhmdarların toplantısında gözlənilən qərar qəbul olunsa, “Statoil” həm “Azəri-Çıraq-Günəşli”dən, həm də “Şahdəniz”dən tam çəkilmiş olacaq.
“Deməzdim ki, “Statoil” Azərbaycandan getməklə bağlı qərar qəbul edəcək”, - deyə mətbuata Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri İlham Şaban bildirib. Onun sözlərinə görə, ötən ilin dekabr ayında Norveç şirkətinin Azərbaycan layihələrinə qarşı soyuqluğunun yaranmasının ilk əlamətləri ortaya çıxdı, nəticədə o Xəzərin ən böyük qaz layihəsində – “Şahdəniz” yatağının işlənilməsində pay iştirakını 10% azaltmaq, həmçinin “Cənub qaz dəhlizi”nin əsasını təşkil edəcək nəhəng infrastruktur layihə olan TANAP-da iştirak etməmək qərarına gəldi.
“Məsələ bundadır ki, “Statoil”ın Xəzərdə bütün layihələri Azərbaycanda cəmlənib, Norveç şirkətinin ölkədən getməsi onun üçün bütün Xəzər regionunun itirilməsi deməkdir. Digər tərəfdən, hazırda “Statoil”in Azərbaycanda “Şahdən”dən başqa gündəlik hasilat həcmləri 650 min barrel olan «Azəri-Çıraq-Günəşli» kimi iri hasilat layihəsi, həmçinin yaxşı qaz və kondensat ehtiyatlarının aşkarlanması ehtimalı olan kəşfiyyat layihələri var.
“Statoil” həmçinin Azərbaycanın əsas ixrac boru kəməri olan BTC-nin səhmdarıdır. “Belə aktivlərdən heç bir şirkət heç vaxt imtina etməz”, - deyə ekspert bildirib.